ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ က အဓိကထားျပီးေျပာခ်င္တာက ျမန္မာ (ပ်ဴ ) ဒဂၤါးေတြဟာ ရခိုင္ေတြကတဆင့္နည္းယူတယ္။ ရခိုင္ေတြက တစ္ခါ ဘဂၤလား ဒဂၤါး ေတြ ကမွ နည္းယူတယ္။ ဘဂၤလားေတြက နိေပါ ေတြဆီကနည္းယူတယ္။

အဲဒီေတာ့ ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ ေတြရဲ့ အယူအဆ ေတြႏွင့္ အေတာ္ၾကီးကြဲလြဲသြားပါျပီ။ ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ တို႕ရဲ့ မွန္းဆခ်က္ ကေမ႓ာဒီးယား " ဖူနန္" မွာ ၃ ရာစုကတည္းက ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈအမွတ္ လကၡဏာေတြပါတဲ့ ဒဂၤါး သြင္းလုပ္သုံးစြဲေနပါျပီ ။

ခရစ္ႏွစ္ဦးကတည္းက " ဖူနန္" ကေန မဲနန္ျမစ္ ၊ သံလြင္ျမစ္၊ စစ္ေတာင္းျမစ္ေတြကိုျဖတ္ျပီး ပ်ဴေတြရဲ့ျမိဳ႕ေတာ္ ဗိသဏိုး၊ သေရခတၱရာ ေတြကမွတဆင့္ ရခိုင္ ေဝသာလီ အထိေရာက္၊ ေနာက္ဆုံး အႏၵိယအထိ ေရာက္သြားတဲ့ ကုန္သြယ္လမ္းမၾကီးဟာ ျမန္မာ ေျမာက္ပိုင္းက " ပိုး " လမ္းႏွင့္အျပိဳင္ရွိခဲ့တာပါ။

ဒီလို လကၡဏာေတြပါတဲ့ ဒဂၤါး ေတြကိုလည္း ဒီလမ္းေတာက္ေလွ်ာက္ အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ရတယ္။ ရခိုင္မွာအေစာဆုံး ေနထိုင္တဲ့လူေတြက တိဘက္ျမန္မာအႏြယ္ဝင္ေတြပါ။ အစကနဦးမွာ အႏၵိယ ေျမာက္ပိုင္း ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို ခံယူတယ္။ အထူးသျဖင့္ "သီဝ" (Shiva ) နတ္ကိုကိုးကြယ္တယ္။

မင္းေတြကိုယ္တိုင္က ကုလားဘြဲ႕ အမည္ " စႁႏၵ " ( Chandra ) ကိုႏွစ္သက္ခံယူတယ္။ မင္းတစ္ပါး နန္းတက္တိုင္း အဲဒိမင္းဘြဲ႕ အမည္ပါ ဒဂၤါး အသစ္သြင္းလုပ္ျပီး ေငြသားအျဖစ္ အသုံးျပဳေစပါတယ္။

အေစာဆုံး ဒဂၤါး လို႕ေျပာႏိုင္တာက " ေဒဝစႁႏၵ" ( ခရစ္ ၄၅၄-၄၇၆ ) ဒဂၤါး။
ေနာက္ထပ္ေတြ႕ရတဲ့ မင္းဘြဲ႕ အမည္ပါ ဒဂၤါး ေတြက
နိတိစႁႏၵ ( ၅၂၀ - ၅၇၅ )
ဝိ႐ုစႁႏၵ ( ၅၇၅-၅၇၈ )
ပရိတိစႁႏၵ ( ၅၇၈-၅၉၀ )
ပတြိစႁႏၵ ( ၅၉၀-၅၉၇ )
ဒတိစႁႏၵ ( ၅၉၇-၆၀၀ )
ဓမဝိဇယ (၆၆၅-၇၀၁ )
ဓမစႁႏၵ ( ၇၀၄-၇၂၀) ဒဂၤါးျပားစာရင္း ကို ( ျမန္မာသမိုင္းပံု ၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ) ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
( ရခိုင္ဒဂၤါးေတြ ကိုအရင္က ေတြ႕ဖူးေပမယ့္ စာဖတ္ မရေသးလို႕ မင္းဘြဲ႕အမည္မသိ )

ရခိုင္ေတြဟာ ၆ ရာစုႏွစ္ဦးေလာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေျပာင္းလဲ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ေနျပီ လို႕ပညာရွင္အမ်ားစုက ခန္႕မွန္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဒီလို ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာေတြ ဘယ္မင္းဆက္၊ ဘယ္ရာစုမွာ စျပီး မပါေတာ့တာလဲဆိုေျပာဖို႕ ရာ ေစာေနပါေသးတယ္။

ကြၽန္ေတာ္စုေစာင္းထားတဲ့ အထဲက အေစာဆုံး ဒဂၤါျပားေတြေပၚမွာ ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာေတြ မပါေတာ့တဲ့ ဒဂၤါျပားစာရင္းကိုၾကည့္ပါ။
မင္းဘြဲ႕အမည္ေတြကိုသာ ဒဂၤါျပားႏွင့္ အျပည့္ ေရးထိုးသြင္းလုပ္ေစတယ္လို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ရပါမယ္။

စႏၵသူရိယ ( ၁၇၃၁- ၁၇၃၄ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသူရိယ ရာဇာ ၁၀၉၃ လို႕ေတြ႕ရ။

နာရပဝါယ (၁၇၃၅-၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ နာရပဝါယ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ေတြ႕ရ။

စႏၵဝိဇလ ( ၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵဝိဇလ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ေတြ႕ရ။

မဓရာဇ္ ( ၁၇၃၇-၁၇၄၂ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ မဓရာဇ္ ရာဇာ ၁၀၉၉ လို႕ေတြ႕ရ။

၁၇၃၁ ထက္အေစာပိုင္း ကာလ ဒဂၤါျပားေတြအမ်ားၾကီးရွိေနပါတယ္။ ၁၇၄၂ ေနာက္ပိုင္း ဒဂၤါျပားေတြလည္းအမ်ားၾကီးရွိေနပါေသးတယ္။

စာေတြဖတ္လို႕ရျပီမို႕ပံုေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ စာႏွင့္တြဲျပီတင္ပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ပံုေကာင္းေတြကို သက္ဆိုင္ရာ website / blog ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္စုေစာင္းထားသူေတြဆီက ေတာင္းေပမယ့္ အမ်ားစုက အေၾကာင္းမျပန္ပါ။

တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အတုေတြျဖစ္ေနလို႕ စီစစ္ရပါအံုးမယ္။

ရခိုင္ ဒဂၤါျပားဟာ ရခိုင္ရာဇဝင္ႏွင့္ တြဲေနတဲ့ အေကာင္းဆုံးေခတ္ျပိဳင္ အေထာက္အထားမို႕ အင္မတန္ တန္ဖိုးၾကီးပါတယ္။ ေက်ာက္စာေတြ ေတြ႕ရေပမယ့္ အေရအတြက္နည္းေနပါေသးတယ္။ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ စ ၊ လယ္ ၊ ဆုံး သုံးပါးစလုံးေျပာဖို႕ရာ ျပည့္စံုတဲ့ သုေတသန အေထာက္အထားမရေသးပါ။

ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့ ျမန္မာသမိုင္းပံု စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာက ရခိုင္ေတြဟာ ဂုပၲ အကၡရာကို အသုံးျပဳျပီး သကတၱဘာသာ ႏွင့္စာေရးတယ္။ ရခိုင္ဒဂၤါးက ( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာေရးထားတဲ့စာဟာ သကၠတ ဂုပၲ အကၡရာ လို႕ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို သတိထားျပီး မမွန္ဘူးလို႕ ေျပာရပါမယ္။ ( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာေရးထားတဲ့စာဟာ ျဗဟၼဏီစာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီပိုစ္မွာ ေရးသားထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြရဲ့ အမွား ၊ အမွန္ ေတြအားလုံး ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ယူပါတယ္။ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားႏွင့္ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းရာ စုေစာင္းမႈဟာအခုမွ ဟိုတစ္စ ၊ ဒီတစ္စ သာ ရွိပါေသးတယ္။ ၾကိဳက္သလိုေဝဖန္ပါ၊ကဲ့ရဲ့ပါ၊ေထာက္ျပပါ။

နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား

နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား

အမ်ိဳးအစား - နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) အမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား ။
အေလးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ

အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းသက္တယ္။ ျမန္မာေတြဟာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္သလို အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသေတြႏွင့္ ခိုင္မာတဲ့ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈေတြရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေငြဒဂၤါးေတြ သြင္းလုပ္အသုံးျပဳလာပါတယ္။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတာ့ ဘဂၤလားႏွင့္ ကပ္ေနတဲ့ ရခိုင္က ဒဂၤါးေတြကို မွီတယ္။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးေတြက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးေတြ ကို အတုယူတယ္ ။

ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာေတြ႕မယ္။ ႏြားရဲ့ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာႏွင့္ေရးထားတဲ့ မင္း ဘြဲ႕နာမည္ရွိမယ္။ ဒဂၤါးရဲ့အျခား တဘက္မွာေတာ့ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ ) ရွိမယ္။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )ရဲ့အေပၚမွာ"ေန ႏွင့္ လ " ကိုေတြ႕ရမယ္။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္ေနတဲ့ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္တဲ့ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ရာတြင္ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။

======================================================

Pashupati က သကၠတ ဘာသာပါ။ Pashu ဆိုတာရဲ့ အနက္က Animal (သက္ရွိသတၱ၀ါ ) တိရိစာၦန္။ Pati က God (ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား)။ ဒီေတာ့ လူကလြဲျပီး သက္ရွိ သက္ရွိသတၱ၀ါ အားလုံး၊ တစ္နည္း တိရိစာၦန္ ေတြအားလုံး ရဲ့ ဖန္ဆင္းရွင္၊ အရွင္သခင္ လို႕အနက္ရတယ္။ အမ်ားအေခၚ ႏြားလား ဥႆဖ ။
သကၠတလို பசுபதி முத்திரை


ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက်န္ေနပါေသးတယ္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတာလည္း ႏွစ္ခ်က္ပါတယ္။ ခုႏွစ္ မေသခ်ာတဲ့အခ်က္က တစ္ခ်က္ပါတယ္။

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက

( ၁ ) ရခိုင္ ဒဂၤါးေတြမွာ အျမဲေတြ႕ေနရတဲ့ " ပုလဲစက္ဝန္း" ပါ။ ရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ျပင္ဘက္ဆုံး အဝန္းဝိုင္းကို "
ပုလဲစက္ဝန္း " ႏွင့္ဝန္းရံထားေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက " ဗိႏၶဳ " အစက္အေပ်ာက္
ရယ္လို႕အမည္ေပးတယ္။
( ၂ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့ အေပၚမွာ ကပ္လွ်က္ ႏွစ္ဘက္ စလုံးကို အုပ္မိုး ေနတဲ့
" အရြက္ငါးရြက္ပါ သစ္ခက္ " တစ္စုံ ။
( ၃ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့ ေအာက္က ပုလဲခုႏွစ္လုံးတန္း ။
( ၄ ) ဒဂၤါးျပားအျခားတစ္ဘက္ရွိ " နႏၵိ " (ႏြား) ရဲ့လည္ပင္းမွာ စြတ္ေပးထားတဲ့ အစက္ေပ်ာက္ ငါးခု ႏွင့္
ပံုေဖာ္ထားတဲ့ပန္းကုံး ။


ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတဲ့ ႏွစ္ခ်က္က

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ ရဲ့ေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) စာအုပ္ကို ကိုးကားျပီးေဖာ္ျပတာပါ။

ဒီရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ အမွတ္လကၡဏာဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ တခ်ိဳ႕ မမွန္ပါ။ Crib,B Cook ႏွင့္ I. Carrradice တို႕ရဲ့အဆို ဒီရခိုင္ ဒဂၤါးမွာ သီရိဝစၧ ေခၚ အိမ္မြန္(Shrivetsa) ပါတယ္လို႕ဆိုတယ္ ။
သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ဟာ ဗိႆႏိုး (Vishnu) ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာသာျဖစ္တယ္။

ဒဂၤါးကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ေတာ့ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) မဟုတ္ဘဲ သီဝ နတ္မင္းရဲ့ လက္နက္
တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)ျဖစ္ဖို႕မ်ားတယ္။

တခ်ိဳ႕ ဟိႏၵဴဘုရာေၾကာင္းေတြမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" ႏွင့္အျမဲလို ယွဥ္တြဲျပီးေတြ႕ရတတ္တဲ့ " လဂၤ" (Linga) ေခၚ ဂိဂၷ ဆိုတာ သကၠတဘာသာလို ပူရိသလိင္လို႕အဓိပၸာယ္ ရွိတဲ့ " သိဝ" နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာပါ။

ဒါကိုဆက္စပ္ျပီးေတာ့ ဒဂၤါး အတြင္းပိုင္း တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့အလယ္ တည့္တည့္က အေပၚကိုေထာင္ေနတဲ့ လွံဆူး ကို " လဂၤ" (Linga)၊ သကၠတ အေခၚ ဂိဂၷ လို႕ဆိုတာကေတာ့ မွားေနတယ္ ၊ မဟုတ္ပါလို႕ဘဲေျပာရမယ္ ။

ခုႏွစ္ မေသခ်ာတဲ့အခ်က္ တစ္ခ်က္က
မေသခ်ာတဲ့အခ်က္က သမိုင္းမွတ္တမ္းအတြက္ အေရးအၾကီးဆုံးျပစ္ေနပါတယ္။

နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) အမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပားလို႕ဆိုျပီး ခန္႕မွန္း ခရစ္ႏွစ္ ၈ ရာစုလို႕ေဖာ္ျပထားတယ္။
ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ နိတိ စႁႏၵ ( ၅၂၀-၅၇၅)လို႕ေတြ႕ရတယ္ ။
ဒီတစ္ခ်က္ ျပတိုက္က မွားျပန္တယ္။

ပ်ဴ ဒဂၤါးျပား

အမ်ိဳးအစား - သေရခတၱရာ၊ ပ်ဴ ဒဂၤါးျပား အေလးခ်ိန္ - ၁၀.၈၀၀ ဂရမ္ ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1981-12-14-2 ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ


၈ ရာစု ႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ပိုင္းကို ပ်ဴေတြ အုပ္စိုးတယ္။ ဒဂါၤး သြင္းလုပ္ အသုံးျပဳ တဲ့ပညာရပ္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ပိုင္း ရခိုင္ ေတြကတဆင့္ သင္ယူတတ္ေျမာက္တယ္။ ဒီ ဒဂါၤး မွာ အိႏိၵယ ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈ ဆိုင္ရာ အမွတ္ လကၡဏာ ေတြကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒဂါၤး ရဲ့အလယ္ မွာ " ပလႅင္ " ရွိမယ္။ ပလႅင္ရဲ့ ထက္၊ ေအာက္ အလယ္ ဗဟိုလ္ျဖတ္ျပီး " သရဖူ " ႏွင့္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားပါမယ္။ ပလႅင္ ရဲ့အေပၚ နားဆီမွာေတာ့ " မီးလွ်ံ " ငယ္ေတြ ကိုေတြ႕ရမယ္။
ဒဂါၤး ရဲ့ တစ္ျခားတစ္ဘက္မွာေတာ့ " သီရီ နတ္ဘုရား " ရဲ့အမွတ္လကၡေတြျဖစ္တဲ့ " ခ်မ္းသာျခင္း ႏွင့္ ကံေကာင္းျခင္း " ဆိုတဲ့ " သီရီဝစၧ " (အိမ္မြန္ ) ကိုေတြ႕ရမယ္။ အိမ္မြန္ ရဲ့အတြင္းထဲမွာ " သီဝနတ္မင္း " ကို ကိုယ္စားျပဳ " ေတာင္ " လကၡဏာ ကိုေတြ႕ရပါမယ္။ ဒီေတာင္ အမွတ္လကၡဏာဟာ " ကမာၻ ေျမ " ကို ကိုယ္စား ျပဳတယ္လို႕လည္း ဆိုႏိုင္တယ္။ ေတာင္ရဲ့ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ " သမုဒၵရာ " ကိုယ္စားျပဳ " ေရလိႈင္း " လကၡဏာကို ေတြ႕ရမယ္။ အိမ္မြန္ ရဲ့ ဘယ္ဘက္ေဘး မွာ သိၾကားမင္း ကိုင္စြဲတဲ့ " ဝရဇိန္ " လက္နက္ ၊ ညာဘက္မွာေတာ့ " ဗိသဏိုး နတ္မင္း " ကိုယ္စားျပဳ " ခ႐ုသင္း " ကိုေတြ႕ရပါမယ္။ ဒါေတြအားလုံးရဲ့ အေပၚမွာ စက္ဝိုင္းပံု အမွတ္ လကၡဏာဟာ " လ " ကို ကိုယ္စားျပဳျပီး ၊ " ၾကယ္ " ပံုစံလိုျဖစ္ေနတဲ့ အမွတ္လကၡဏာကေတာ့ " ေန "ကိုကိုယ္စားျပဳတယ္။ အမွတ္ လကၡဏာ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုရာတြင္ ေအာက္ပါစာ အုပ္မ်ားအား ကိုးကား၍ ေဖာ္ျပသည္။ J. Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) J. Williams (ed.), Money: a history (London, The British Museum Press, 1997)

====================================================
ပ်ဴ ဒဂါၤးေတြကို တခ်ိဳ႕ site/ blog ေတြမွာေတြ႕ေနရပါတယ္။ ပ်ဴဒဂါၤး လို႕ဆိုၾကေပမယ့္ ကေမ႓ာဒီးယား " ဖူနန္ " သေရသေရခတၱရာ ကိုျဖတ္ျပီး ရခိုင္ထိေရာက္တဲ့ ကုန္သြယ္လမ္းမၾကီး တေလွ်ာက္ ေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ပညာရွင္ေတြက ဖူနန္မွာ ဒီလို ဒဂါၤး မ်ိဳးကို ၃ ရာစုကတည္းက အသုံးျပဳေနျပီ လို႕ဆိုတယ္။ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းက လည္း ဒီအဆိုကို မျငင္းတာမို႕ ေထာက္ခံခ်င္ပံုရတယ္။ ေရွးေဟာင္းသုေတသန တူးေဖာ္ေရး ကေတာ့ ဒဂါၤး ေတြ ထုတ္ရာမွာ အသုံးျပဳတဲ့ ရႊင့္ေစး(ရႊံ႕ေစး) ပံုစံခြက္ တူးေဖာ္ရရွိတယ္လို႕ဆိုထားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ မျမင္ဘူးေသးပါ။ အေပၚက အဆို ၂ ခုလုံး ေထာက္ခံဖို႕ေရာ ၊ ျငင္း ဖို႕ေရာ အေထာက္ထား မရေသးပါ။ ေရွးေဟာင္းသုေတသန တူးေဖာ္ေရး က ရရွိထားတဲ့ ရႊင့္ေစး(ရႊံ႕ေစး) ပံုစံခြက္ ကိုေလ့လာခြင့္ရရင္ အေျဖ ရႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။ ေသေသ ခ်ာခ်ာ ေျပာႏိုင္တာက ပ်ဴေတြဟာ ေက်ာက္စစ္တဲ့ ပညာမွာ ေရာ ၊ သတၱဳ ပံုသြင္း အသုံးျပဳတဲ့ ပညာမွာပါ ပုဂံျမန္မာေတြထက္ အမ်ားၾကီးသာလြန္တယ္ဆိုတာပါဘဲ။

ပ်ဴ ဘုရင္သုံး ဒဂၤါးျပား

ေရွးပစၥည္း

ေရွးေဟာင္းသုေတသန တူးေဖာ္ေရး Archaeological Excavation ဆိုတာေတြမွာ ေရွးပစၥည္း ကိုၾကည့္ျပီး ဒီပစၥည္း ကိုဘယ္သူလုပ္သလဲ ဘယ္တုန္းကလုပ္သလဲ ဘာအတြက္လုပ္သလဲ လို႕အေျဖရွာတယ္ ။ သိရင္ ေရွးကလူေတြ ဘာစားသလဲ ၊ ဘာဝတ္သလဲ ၊ ဘယ္လိုေနထိုင္ၾကသလဲ ၊ ဘာေတြ ကိုးကြယ္ယုံ ၾကည္ သလဲဆိုတာ ေဖာ္ထုတ္တယ္ ။
( ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ၊ငါ ေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း )

ရတနာပံု ေငြဒဂၤါး

ဒီ ရတနာပံု ေငြဒဂၤါး ဓာတ္ပံုကို ( Private Collector )တစ္ဦးမွ ေက်းဇူးျပဳသည္။

၁၈၈၆ ျမန္မာ က်မ္းအမည္မ်ား

႐ုရွား ႏိုင္ငံသား တစ္ဦးရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းပါ ျမန္မာ က်မ္းအမည္မ်ား ။
အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ (Ivan Pavlovich Minaev,1940- 1890 )ရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းပါ က်မ္းေတြကို စာရင္းလုပ္ၾကည့္ပါတယ္။

၂၅ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ သဗႏၶစိႏၲာ ဋီကာ
၂။ ေဘဒ စိႏၲာဒီပနီ
၃။ ကာရိကာ ဋီကာ
၄။ ဧကကၠရ ဋီကာ
၅။ ဂႏၶာဘရဏ ဋီကာ
၆။ ဝစၥဝါစက ဋီကာ
၇။ သဒၵ ဝုတၱိဋီကာ
၈။ ဝိစိတၱာလံုကာရ ( သဓမၼကိတိၱေထရ ျပဳ )
၉။ ဃာဂဂႏၶသစၥာသံေခပ ( ျမန္မာဘာသာ ၊ ဘဒၵႏၲ ဓမၼပါလျပဳ) ( ထိုက်မ္း ပါက်မ္းဦးစကားမွာ က်မ္းျပဳဆရာဟာ အာနႏၵေထရ ျဖစ္တယ္လို႕ပဲေတြ႕ရ )
၁၀။ ဒသဝတၳဳ ကထာ (ေခၚ) ဒသဝတၳဳပကရဏ
၁၁။ ႐ုႁႏၵယာမလ ဓႁႏၲ (ေခၚ) ဓာတုျပဂံသ ေနတိၱ အတၳကထာယ ဋီကာ ( ျမန္မာ အကၡရာျဖင့္ေရး )

၂၆ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ မဏိဒီပ ဋီကာ
၂။ ဝိသုဒိၶ မဂၢ႒ကထာ
၃။ ဓာတုမာလာ
၄။ ဝဇိရသာရ
၅။ အာပဒါ န႒ကထာ
၆။ ပါတိေမာကၡ နဲ႕အလားတူက်မ္း ( က်မ္းအမည္အတိအက်မေဖာ္ျပ )

၂၇ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ မဏိသာရ ဒီပနီ
၂။ ရာဇာဓိ ရာဇဓမၼစာရဒီပနီ ( ဒီက်မ္းကို မိဖ္နယယ့္က အမည္ဆန္း၊ နားမလည္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးထားတယ္ )

၂၈ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ ဝိစိတၱာလံကာရ ( သဒၶမၼကိတိၱ ေရး ၊ အလကၤာရ ႏွင့္ဆိုင္ )
၂။ သုစိတၱာ လံကာရ ( ဗုဒၶေဟာၾကားတဲ့ တရားေတာ္ ကိုသုံးသပ္ခ်က္ )
၃။ ဆဂတိ ဒီပနီ
၄။ ဝဇိသာရ
၅။ ဝါစီသာရတၳသံဂဟဏၰ
၆။ ဝိသုဒိၶ မဂၢ က႒ကထာ
၇။ မႏုက်ယ္
၈။ ဒီပစံသ ( ရာဇဝင္ႏွင့္ ဆိုင္၊ ျမန္မာဘာသာ ေရး )
၉။ ဒလဒါ ဓာတုဝံသ ( ရာဇဝင္ႏွင့္ ဆိုင္၊ ျမန္မာဘာသာ ေရး )
၁၀။ ရာဇဝံသ ( ရာဇဝင္ႏွင့္ ဆိုင္၊ ျမန္မာဘာသာ ေရး )
ပိဋကတ္သုံးပံု အစုံရွိတယ္၊ ဗုဒၶေဃာသ ျပဳစုတယ္ဆိုတဲ့ ဋီကာ တစ္ဆယ့္သုံးက်မ္း


၂၉ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

ကုသိုလ္ေတာ္ေက်ာင္းဝင္းအတြင္းရွိ ပိဋကတ္ ေက်ာက္ျပားမ်ားမွ
၁။ ဝိနယ ပိဋက ေက်ာက္ျပား
၂။ ဘိကၡဳနီပါ စိတိၱယ (ေက်ာက္ျပား ရွစ္ျပားမွ )
၃။ ဘိကၡဳ ပါ စိတိၱယ( ေက်ာက္ျပား တစ္ဆယ့္သံုးျပားမွ )
၄။ ဘိကၡဳနီပါ တိေမာကၡ ေက်ာက္ျပား
၅။ ဘိကၡဳ ပါတိေမာကၡ ( ေက်ာက္ျပား တစ္ဆယ့္ကိုးျပားမွ)
၆။ ပါရာဇိက (ပါဠိ ) ( ေက်ာက္ျပား တစ္ဆယ့္ကိုးျပားမွ)
၇။ မဇိၩမနီကာယ ( ကုသိုလ္ေတာ္ေက်ာင္းဝင္းအျပင္တန္း )
၈။ ရာဇစံသ
၉။ ေကသဓာတုပကာသိနီ
၁၀။ စတုတၳသဂၤါယနာ
၁၁။ သူရိယ သိဒၶႏၲ ဋီကာ
၁၂။ သကၠတာဘိဓာနပါဒ
၁၃။ လီလာဝတီ
၁၄။ သကၠတာဘိဓာနပါဒ
၁၅။ သာသနာလကၤာရ
၁၆။ ေယာဟယာၾတကလာပ
၁၇။ မဟာဝံသ
၁၈။ သာသနာဒီပက ( ရွိတယ္လို႕သိ၊ လိုက္မရွာ )

၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ မဟာဝင္
၂။ ဒလဒါ ဓာတုစံသ ဋီကာ

၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ သုတၱႏၲ ပိဋက ( ကုသိုလ္ေတာ္၊ အျပင္ဆုံးဝင္း)
၂။ အဘိဓမၼ ပိဋက ( ကုသိုလ္ေတာ္၊ အလယ္ )
၃။ ဝိနယ ပိဋက ( ကုသိုလ္ေတာ္၊ အတြင္းဆုံး )
၄။ ဘိကၡဳနီပါစိတၱယ ( ကုသိုလ္ေတာ္ ၊ ဒုတိယဝင္း )
၅။ ဝိနယမဟာ ဝဂၢ ( ကုသိုလ္ေတာ္ ၊ ပထမ ဝင္း )
၆။ စုလႅဝဂၢ ( ကုသိုလ္ေတာ္ ၊ ပထမ ဝင္း )
၇။ ကၠဳႁႏၵီယဇာတက ( ကုသိုလ္ေတာ္ ၊ ပထမ ဝင္း )
၈။ ပ႒ာန ( ကုသိုလ္ေတာ္ ၊ ပထမ ဝင္း )
၁၁။ ဓာတုေကသပကာသနီ

၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ မိလိႏၵပဥွာ ( ကုသိုလ္ေတာ္အျပင္ဝင္း )
၂။ ေပဋေကာ ပေဒသ ( ကုသိုလ္ေတာ္အျပင္ဝင္း )
၃။ ေနတိၱ ( ကုသိုလ္ေတာ္အျပင္ဝင္း )
၄။ သုမဂၤလဝိလာသိနီ ဋီကာ ( ေငြ ၁၁ က်ပ္ႏွင့္ဝယ္ )
၅။ သုတၱပေ႒့ယ် ဋီကာ ( ေငြ ၁၂ က်ပ္ႏွင့္ဝယ္ )
၆။ ပါစိတိၱယ

၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ သာသနဝံသဒီပ ( သီဟိုဠ္က်မ္း)

၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆ ေန႕စြဲ

၁။ နသ
၂။ အဘိ ဓမၼသဂၤဟ

မိဖ္နယယ့္ရဲ့ ေန႕စဥ္ေရး မွတ္တမ္းထဲက က်မ္းအမည္ ႏွင့္ ေန႕စြဲကိုသာ အဓိက ထားျပီး စာရင္းလုပ္တာပါ။ သုေတသန ပံုစံ စာရင္းမဟုတ္ေသးပါ။
မိဖ္နယယ့္ဟာ သူ႕ရဲ့ ေန႕စဥ္ေရး မွတ္တမ္းကို ႐ုရွားလိုေရးတယ္။ ဟီရမ္ဒရာနသ္ စန္ယယ္ (Hirendranath Sanyal ) က အဂၤလိပ္လိုဘာသာျပန္တယ္။ ပါဠိ ဘာသာျပန္အတြက္ ခ်န္ဒရာ စန္ ဂုပတား (Chandra Sen Gupta) ကူညီတည္းျဖတ္တယ္။
ျမန္မာ ဘာသာျပန္သူ ေဒါက္တာသန္းထြန္း။ ကြၽန္ေတာ္က ေဒါက္တာသန္းထြန္း ဘာသာျပန္ကို မွီျငမ္းတယ္။ မူရင္းစာကို မဖတ္ဖူးပါ ၊ ရွာေနဆဲပါ။

မူရင္း စာအုပ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေကာ္နယ္လ္ တကၠသိုလ္ စာၾကည့္တိုက္ (Cornell University Library ) မွာရွိပါတယ္။ လွမ္းေတာင္းေတာ့ ပံုႏွိပ္ စာအုပ္သာရွိတယ္ ၊ Electronic Book မဟုတ္လို႕အေၾကာင္းျပန္တယ္။


စာအုပ္ ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး သိသမွ်က ဒါေတြပါ။
Database: Cornell University Library
Uniform Title: Dnevniki puteshestviĭ v Indii︠u︡ i Birmu, 1880 i 1885-1886. English
Title: Travels in and diaries of India & Burma / [translated by Hirendranath Sanyal ; compared with the Russian text by Sunil Bhattacharya, language edited by Sailesh Chandra Sen Gupta].
Published: [Calcutta : Debi Prasad Mukhopadhyaya, Eastern Trading Co., 1958?]
Description: 284 p. : ill. ; 23 cm.
Location: Kroch Library Asia
Call Number: DS413 .M66 1958
Status: Not Charged

နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ (၃)

နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ႏွင့္ စေလဒင္ မ႐ိုးမသား လူလည္ လုပ္တာကို သက္ေသအျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၂၁ မွာ မႏၲေလးနန္းေတာ္ ေရာက္ ဥေရာပ သာတစ္ဦးရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းကို ဆြဲထုတ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ႐ုရွားလူမ်ိဳး ပါဠိ ၊ သကၠတ ႏွင့္ အေရွ႕တိုင္းဘာသာစကား ပညာရွင္ အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ (Ivan Pavlovich Minaev,1940- 1890 )ပါ။
၂၁ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ မွာ က်မ္းေတြ ရွာဖို႕ရာ မႏၲေလးကို ေရာက္တယ္။ မိဖ္နယယ့္ရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းအရ " ဘုရင့္မိဘုရားပိုင္ နန္းတြင္းပစၥည္း" ကိုေလလံပစ္ ေရာင္းခ် ရာမွာ စေလဒင္ဟာ အဓိက တာဝန္ရွိသူ အျဖစ္ ပိုျပီး ေျပာလို႕ရေနပါျပီ။ သူ႕မွတ္တမ္းမွာ ပါတဲ့ မႏၲေလး က်မ္းစာရင္းဟာ သိပ္တန္ဖိုး ရွိပါတယ္။

အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ (Ivan Pavlovich Minaev 1940- 1890 ) ရဲ့ ေန႕စဥ္ေရး တမ္းမွာ ပါတဲ့ ေလလံ ပစၥည္းေတြကို ရသေလာက္ စာရင္းလုပ္ၾကည့္ေတာ့

၁ ။ ဘုရင့္မိဘုရား ဆုေတာင္းစာအုပ္
၂ ။ စိန္စီေရႊခ် ေဘာင္တပ္ ဆရာေတာ္ၾကီးပံုတူတစ္ခ်ပ္
၃ ။ အႏုစိတ္ ပန္းပုလက္ရာ ဆင္စြယ္ ကုလားထိုင္
၄ ။ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္အခ်ိဳ႕

၂၅ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ မွာဘဲ သူကိုယ္တိုင္ ေလလံပြဲကိုေရာက္တယ္။
ဒါေပမယ့္ သူလိုခ်င္တဲ့ က်မ္းေတြ " မေတြ႕" လို႕သာေရးထားတယ္။
ဘာပစၥည္းေတြ ေလလံပစ္တယ္လို႕ မေရးေတာ့ သိပ္အေရးၾကီးတဲ့ အဖိုးတန္သက္ေသခံ ပစၥည္းစာရင္း မရလိုက္ပါ။

ေလလံပစၥည္းစာရင္း မရွိေပမယ့္ ဘုရင့္မိဘုရား ရဲ့နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ဆိုကတည္းက အဖိုးတန္ရတနာ ပစၥည္းေတြပါႏိုင္တယ္၊ အႏုပညာလက္ရာ ပစၥည္းေတြသာျဖစ္မွာပါ။

"ဘုရင့္မိဘုရားပိုင္ ဆုေတာင္းစာအုပ္ ႏွင့္ စိန္စီေရႊခ် ေဘာင္တပ္ ဆရာေတာ္ၾကီးပံုတူတစ္ခ်ပ္" ကိုေတာ့ ဂ်ာမန္အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ဝယ္ယူသြားပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္ မႏၲေလးမွာ ရာထူးအျမင့္ဆုံးဟာ ပရင္ဒါဂါတ္ ႏွင့္ စေလဒင္ပါ ။ ပရင္ဒါဂါတ္ ဟာစစ္ေရး စစ္ရာေတြကိုသာ အဓိကတာဝန္ယူသူပါ။ စေလဒင္ဟာ ျမိဳ႕ျပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုတာဝန္ယူရသူပါ။ ေလလံပြဲ စီစဥ္သူ ႏွင့္ တာဝန္ရွိသူ က စေလဒင္ဘဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
မိဖ္နယယ့္ ရဲ့ေန႕စဥ္ မွတ္တမ္းမွာ ဘုရင္ပိုင္ ပစၥည္း ႏွင့္ ပစၥည္းထားရာ အခန္းေတြကို အဓိက စိမန္ခန္႕ခြဲသူဟာလည္း စေလဒင္ျဖစ္ပါတယ္။ ပစၥည္းထိမ္းေကာ္မတီ ရဲ့လက္ေအာက္မွာ ရွိတာဘုရင့္ ပိဋကတ္ တိုက္လို႕ေတြ႕ရပါေသးတယ္။

၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆၊ ရက္စြဲပါ မွတ္တမ္းမွာ စေလဒင္က ေၾကးၾကီးၾကီး ေစ်းေခၚထားတဲ့ က်မ္း ၂ ေစာင္ကို မိဖ္နယယ့္ ဆီလူလြတ္ျပီးေရာင္းတယ္။ မဝယ္ပါ။

အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ ရဲ့မွတ္တမ္းကိုၾကည့္ျပီး မႏၲေလးနန္းေတာ္ထဲမွာ " ၂၅ ဇန္နဝါရီ မွာ ဘုရင့္မိဘုရား ရဲ့နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ေလလံပြဲ " လုပ္တယ္ဆိုကတည္းက အမ်ားစုဟာ ဘုရင္ ႏွင့္ ဘုရင့္မိဖုရား ၊ ဆင္ျဖဴမရွင္ တို႕ တိုင္ခ်က္ဖြင့္ ထားတဲ့ ရတနာ ပစၥည္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ပါတယ္။ ေရာင္းလို႕မကုန္ ဘဲက်န္ခဲ့တာဆိုလို႕ ပိဋကတ္ တိုက္ ထဲက က်မ္းေတြပါဘဲ။ ဒါလဲ မိဖ္နယယ့္ အပါဝင္ ႏိုင္ငံျခားသားေရာ၊ ျမန္မာေတြကပါ ေမႊေႏွာက္ထားပါေသးတယ္။

သမိုင္း ဆရာ W . S Desai က စေလဒင္ ရဲ့ ထြတ္ဆိုခ်က္ဟာ ႐ိုးသားျပီး ပြင့္လင္းတယ္လို႕ေျပာတယ္။ သူေျပာသလို မထင္ပါ။ သီေပါရဲ့ တိုင္ခ်က္မွာ သူပိုင္ ရတနာပစၥည္းေတြ စာရင္း ခိုင္ခိုင္မာမာ မျပႏိုင္ေပမယ့္ သက္ေသ ခိုင္မာ ေအာင္ျပႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းတာမင္းၾကီး ၊ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ ႏွင့္ စေလဒင္ရဲ့ စာေရး နီကလပ္ လို႕ပါတယ္။
စေလဒင္ရဲ့ ျပန္ၾကားခ်က္ထဲမွာ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ ေျပာတာမွန္ႏိုင္ေၾကာင္းသာ ေျပာပါတယ္။ အေရးၾကီးတဲ့ ပစၥည္း စာရင္း ပုရပိုက္ကို မမွတ္မိ၊ သူ႕တပ္သား ကိုလည္းမမွတ္မိ။ ရတနာပစၥည္းေတြ နန္းေတာ္က်န္းျပင္မွာ ျပန္႕ၾကဲ ေနတယ္။ နန္းေတာ္ထဲမွာ လဲအျပင္လူ အရပ္သားေတြႏွင့္ ရႈပ္ေထြးေနတယ္လို႕ အေျခအေနေတြကို ရႈပ္ ေထြးျပီးမေသခ်ာ မေရရာေအာင္ ေျဖခဲ့တာပါ။ အေရးၾကီးတဲ့ သက္ေသေတြကို ေဖ်ာက္ပစ္တာပါဘဲ။

နန္းေတာ္ဝင္တဲ့ နန္းသိမ္းတပ္ဟာ ျဗိတိလွ် စစ္သားေတြခ်ည္းပါ။ သူ႕တပ္သားကို မမွတ္မိဘူးဆိုရင္ေတာင္ ျဗိတိလွ် စစ္တပ္ဟာ အဲဒီအခ်ိန္က သိပ္စည္းကမ္းေကာင္းတာမို႕ တပ္သားစာရင္းျပန္စစ္ျပီး တာဝန္က်စစ္သားကို ျပန္ေဖာ္လို႕ရပါတယ္။ ပါေတာ္မူျပီးေနာက္ပိုင္းမွာလည္း နန္းတြင္းတပ္ဟာ ဟာျဗိတိလွ် စစ္သားေတြခ်ည္းပါ။ စေလဒင္ထြက္ဆိုသလို နန္းေတာ္ထဲမွာ သာမန္အရပ္သားေတြ ႏွင့္ ရႈပ္ေထြးေနတယ္ဆိုတာလည္း စဥ္းစားစရာပါ။ တိုင္းျပည္ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲ ျဖစ္ျပီး အသက္ အႏၲရာယ္
စိုး႐ိမ္ ေနရတ ဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ နန္းေတာ္ထဲ ဝင္လုဖို႕ဆိုတာ စိတ္ကူးရဲမယ္မထင္ပါ။ ျဗိတိလွ် စစ္သားေတြကလည္း ဒီလို အမွားမခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အင္မတန္ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အေျခေနေတြ ရႈပ္ေထြးေအာင္ သာမန္အရပ္သားေတြ ကိုနန္းေတာ္ထဲ ဝင္ခြင့္ေပးမယ္ မထင္ပါ။

တိုင္ခ်က္ ၂ ခုမွာဆင္ျဖဴမရွင္ရဲ့ တိုင္ခ်က္က ပိုတိက် ခိုင္မာပါတယ္။ သူပိုင္ ရတနာပစၥည္းေတြကို ခိုင္ခိုင္မာမာ စာရင္းလုပ္ျပီး ျပႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီေပါလိုပါဘဲ၊ တိုင္ခ်က္ထဲမွာ မလိုအပ္ပါဘဲ မမွန္ကန္တဲ့ တျခားအခ်က္လက္ေတြပါေနတဲ့ အတြက္ တိုင္ခ်က္ရဲ့ မူလ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာဟာ ေမွးမွိန္သြားတာပါ။
သီေပါေရာ ဆင္ျဖဴမရွင္ ပါ မသိတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္က မႏၲေလးကေန ပါေတာ္မူျပီးေနာက္ ၅၇ ရက္ေျမာက္ေန႕မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ နန္းေတာ္ထဲက "နန္းတြင္းပစၥည္း" ေလလံပြဲပါ။

သမိုင္း ဆရာ W . S Desai ဟာ နန္းတြင္းရတနာ ပစၥည္းေတြ ေပ်ာက္ဆုံးရာမွာ အဓိကတာဝန္ရွိသူ စေလဒင္ကို ကာကြယ္ထားတာပါ ။ သူက ႐ိုးသာတယ္လို႕ ေျပာတဲ့ စေလဒင္ဟာ လူလည္တစ္ေယာက္ပါဘဲ။


Ref: Deposed King Thibaw of Burma In India by W.S Desai

"လည္တုန္"

အမ်ိဳးအစား - လည္ဆြဲဘယက္

အခ်ိန္ကာလ - ၁၉ ရာစုႏွစ္ ႏွစ္လယ္

ေတြ႕ရွိရာေနရာ - တနသၤာရီ၊ ျမန္မာ

ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ေရႊခ်ည္ နဂထာ ကို နီက်င္က်င္အေရာင္ဆင္း ရရွိေအာင္ မဂ်ီးသီး(မန္က်ည္းသီ:) ႏွင့္ ေရႊကို ေရေႏြးထဲ ထည့္ ျပဳပ္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆာလဖာ ကိုမီး႐ိႈ႕ျပီး ေရႊအေရာင္ရင့္လာ ေအာင္မိႈင္းတိုက္ တယ္။

အရြယ္အစား - အရွည္ ၂၈ စင္တီမီတာ ၊ အက်ယ္ ၈ စင္တီမီတာ

လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္

ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - 123-1852

၁၉ ရာစုအလယ္ပိုင္း မွာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြ သိပ္ဝတ္တဲ့ လည္ဆြဲ ပါ ။ နီက်င္က်င္အေရာင္ရွိျပီး လည္မွာဆြဲထားရင္ တလႈပ္လႈပ္ႏွင့္ မို႕ "လည္တုန္" လို႕ေခၚတယ္။ အေျပာက္အမြန္းေကာင္းေကာင္း၊ ဆြဲသီး အေတာ္မ်ားမ်ား (၂၃ ခု) ၊ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ (၁၇၅၂-၁၈၈၅) အမွတ္လကၡဏာ ေဒါင္းတံဆိပ္ တို႕ႏွင့္ အလွဆင္ထားတာမို႕ ဝတ္ဆင္သူဟာ အင္မတန္ အဆင့္တန္းျမင့္တဲ့ အသိုင္းဝိုင္းကျဖစ္မွာပါ။
=====================================================
ထားဝယ္မွာ ဆင္ျဖဴမရွင္ ေနစဥ္တုန္းက ထုတ္ေရာင္းတဲ့ ပစၥည္းေတြ ထဲက တစ္ခုျဖစ္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။
အေသးစိတ္ၾကည့္ခ်င္ရင္ျဖင့္ ပံုေပၚမွာ ကလက္ ႏွိပ္လိုက္ပါ။

ထူးအိမ္သင္ ကို လႉမယ္တဲ့ လား

တစ္ရက္ မက ၊ တစ္ေနရာ မက ၊ တစ္ခါမက ေတြ႕ေနရတဲ့ စာတမ္းေလးတစ္ခုပါ။
ထူးအိမ္သင္ အတြက္ လႉရေအာင္ဆိုတဲ့ စာတမ္း ေလးက ဘာအတြက္ေရးတယ္လို႕ ကြၽန္ေတာ္နားလည္ မလိုလိုႏွင့္ နားမလည္ႏိုင္ပါ။ လႉရေအာင္လို႕ ဆိုတဲ့အတြက္ သူ႕အတြက္ရည္ဇူးျပီး ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္ လုပ္မွာကို ေျပာတာလား ။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ထူးအိမ္သင္ ဟာေငြႏွင့္ အျမဲ မပတ္သတ္တဲ့ လူပါ ။
သူဖန္တီးထားတဲ့ အႏုပညာ လက္ရာေတြ သီခ်င္း၊ ကဗ်ာ ၊ ဂီတ ေတြမွာ ေငြရဲ့ အေငြ႕အသက္ လုံးဝ လုံးဝ မေတြ႕ရတာ အေသအခ်ာပါ ။
က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ မိသာစုဟာလည္ ထူးအိမ္သင္ သေဘာ ႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် ပါ ။ ထူးအိမ္သင္ ေနမေကာင္းလို႕ ေဆး႐ံုမွာ ကုသဆဲ ဆိုရင္ျဖင့္ မေျပာလိုပါ။

ထူးအိမ္သင္ ဆိုတဲ့လူဟာ သူ႕ကိုစာအုပ္ေပးရင္ "ဘယ္သူေက်းဇူးျပဳသည္" လို႕စာအုပ္မွာ ေရးထားမယ္။ ဝိုင္း မွာေတြ႕လို႕ျပဳစုရင္ "ရတယ္လို႕" ေျပာမယ္။ က်န္တာသြားမေပး ေလႏွင့္ အဆဲခံရမယ္။ သူ႕အတြက္ လႈတယ္လို႕သာ သူသိရင္ျဖင့္ ...............။ ဒီလိုအလႈမ်ိဳးကို သူလုံးဝမ ၾကိဳက္ပါ ။

သူ႕ကိုၾကည္ညိုတာ ၊ ေလးစားတာကို နားလည္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ဗ်ာ ဒီ " လႈရေအာင္ ဆိုတဲ့ဟာ ၾကီး" က
သူ႕ရဲ့ စိတ္သေဘာထား ၊ သူ႕ရဲ့ ႐ိုးသားမႈ ၊ သူ႕ရဲ့ ဖန္တီးမႈ ၊ သူ႕ရဲ့ပညာရပ္ ၊ သူ႕ရဲ့ အလွတရား ၊
သူ႕ရဲ့ ခ်စ္ျခင္းဂ႐ုဏာ .......... ဒါေတြအားလုံးကို လုံးလုံး မသိသလို ျဖစ္မေနဘူးလား။

အိပ္မက္သည္ သူ
သူသည္ အိပ္မက္
အိပ္မက္သည္ အသက္ျဖစ္ေစ
ေဆာင္းဦးလွ်င္ ႏွင္းႂကြင္း၏
အခ်စ္ႂကြင္းေစ
ျမတ္ႏိုးခ်င္း ႂကြင္းေစ
ေမတၱာ ႂကြင္းေစ

===============================================






(က်ဳပ္ ကထပ္ေျပာလိုက္ခ်င္ေသး ခင္ဗ်ားလုပ္ လို႕ ဘာမွ မႂကြင္း ဘဲေနဦးမယ္။ )

အုတ္ခြတ္ဘုရား ႏွစ္ ခု

ပ်ဴ ဟန္လက္ရာ၊ ခုႏွစ္ အတိအက်မေဖာ္ျပတဲ့
အုတ္ခြတ္ဘုရား ႏွစ္ ခု ေလ့လာလို႕ရေအာင္တင္ထားပါတယ္။
ဒီဓာတ္ပံုကို
Dr. Richard M. Cooler
Professor Emeritus
Art History of Southeast Asia
Northern Illinois University

Former Director
Center for Burma Studies
Northern Illinois University ရဲ့ web page က ရပါတယ္။
မူ ရင္း က http://www.seasite.niu.edu/Burmese/Cooler/Chapter_2/Chapter_2.htm

ဒီဓာတ္ပံု ဘယ္ကရတယ္မေဖာ္ျပပါ။ ဒီပစၥည္းဘယ္မွာ ရွိတယ္ဆိုတာမ ေဖာ္ျပပါ။
အုတ္ခြတ္ဘုရား၊ ထိုင္ေတာ္မူ ဘုရား ေဘးႏွစ္ဘက္မွာ ရွိေနတဲ့ ပ်ဴ ေစတီ ႏွစ္ဆူ ပံုေတာ့ Dr. Richard M. Coolerက ၾကာဖူး ေစတီလို႕ အမည္ေပးထားပါတယ္။

ပတၱျမား ေခါင္းဘီး

အမ်ိဳးအစား - ပတၱျမား ေခါင္းဘီး
အခ်ိန္ကာလ - ၁၈ ရာစုရဲ့ ေနာက္ဆုံး ၂၅ ႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - မႏၲေလး၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - သစ္သား ေပၚ ေရႊကပ္၊ ပတၱျမား ႏွင့္ ျမ ကို ေရႊေပၚမွာ ျမဳပ္ျပီး အလွဆင္။
အရြယ္အစား - အရွည္ ၈.၂ စင္တီမီတာ ၊ ေဘးတိုက္အက်ယ္ ၅.၁ စင္တီမီတာ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IS.2-1902

ျမင္ေနက် ျမန္မာဟန္ပန္အတိုင္းပါဘဲ၊ ဒီ ၂ ဘက္လွ သစ္သားဘီးေလးမွာ ေရႊကို အေပၚက ကပ္ထားတယ္၊ ပတၱျမား ႏွင့္ ျမ ကို စီျမဳပ္ျပီးအလွဆင္ထားတယ္။
ဘီး၊ ဆီ ( ေခါင္းလိမ္းဆီ/အလွဆီ)၊ ေရေမႊး၊ သနပ္ခါး ႏွင့္ ဆံစု စတာေတြ ပါတတ္တဲ့ နန္းတြင္း အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးရဲ့ အလွျပင္ေသတၱာ ထဲက တစ္ခုအပါဝင္ပါ။
အဖိုးတန္ ရတနာ ပစၥည္းေတြ ႏွင့္ အလွဆင္ထားတဲ့ ဒီေခါင္းဘီးဟာ ကုန္းေဘာင္ မင္းဆက္ ( ၁၇၂၅-၁၈၈၅ ) မိဘုရား ႏွင့္ မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္ ေတြသာ သုံးႏိုင္တဲ့ေတာ္ဝင္ ပစၥည္း တစ္ခုပါ။
================================
ဘယ္သူပိုင္ ပစၥည္း ရယ္လို႕ တိုက္႐ိုက္မေျပာေပမယ့္ မွန္းၾကည့္လို႕ရေအာင္ ေတာ့ ျပတိုက္က လမ္းစေပးထားပါတယ္။

မြန္ေခါင္းေလာင္းစာ

တစ္ရက္။ ကြၽန္ေတာ့္ အရင္ အလုပ္ရွင္ စင္ကာပူႏိုင္ငံသား ေရွးေဟာင္းပစၥည္း ကုန္သည္ က ဒီဓာတ္ပံုပို႕ျပီး စာကိုဘာသာျပန္ဖို႕ အကူညီေတာင္းပါတယ္။
တစ္ပတ္ေလာက္ ေခါင္းစားေနရတယ္။
စာက မြန္စာ ျဖစ္ေနတယ္။
ခုႏွစ္ ဖတ္လို႕ရတယ္။
အေလးခ်ိန္ ဖတ္လို႕ရတယ္။
ကုန္က်ေငြ ဖတ္လို႕ရတယ္။

အလႉရွင္ ဒါယကာေတြ ရဲ့နာမည္ ၊ ဘယ္အရပ္လို႕ ေသခ်ာမသိရပါ။ ပုဂံစာေက်ာက္စာ ၊ အဝ ေက်ာက္စာ ေတြကို အခ်ိန္ယူၾကိဳးစားဖတ္ရင္ အေျဖရပါတယ္။ ဒါေပသိ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ မြန္ စာေတြေတာ့ မဖတ္ႏိုင္ပါ။ ေနာက္ဆုံး ၾကံရာမရလို႕ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ သီတင္းမီဒိယာ တစ္ခုက မြန္စာ တာဝန္ခံ ဆရာ ဗညားေအာင္ကို ကူညီလွမ္းေတာင္းပါတယ္။ သူကူညီလိုက္လို႕ နာရီပိုင္းအတြင္း ျမန္မာဘာသာျပန္ရပါတယ္။




သူ႕ျပန္စာမူရင္း က
သုိ႔
ေဇမ်ဳိးလင္း
ေခါင္းေလာင္းပါစာ၏အဓိပၸါယ္ကေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါတယ္
၁၂၈၆- တပုိ႔တြဲလျပည့္ေက်ာ္ ၈ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔ "တဒုႝျပင္ (ဝါ)တံဒုႝျပင္ (ဝါ) ေသာင္ျပင္႐ြာ-႐ြာနာမည္ အေပၚညာစြန္း၊ဖတ္ရတာမသဲကြဲ" အလႉဒါယကာ၊ ဒါယိကာမ ႏွစ္ဦးျဖစ္ၾကသည့္ "ေယာက်္ားနာမည္ မသဲကြဲပါ" - မိဝင္ ႏွင့္သားသမီး အေပါင္းအပါတုိ႔က အေလးခ်ိန္ ၄၂ ပိႆာ ၈၅ က်ပ္သား႐ွိ ေခါင္းေလာင္း တန္ဖုိးေငြက်ပ္ ၁၉၂ က်ပ္ ၁၅ ပဲကုိ အလႉဒါနျပဳပါ၏၊ နိဗၺာန ပစၥေယာ ေဟာတု။
ယုံၾကည္လၽွက္
ဗညားေအာင္


အဲဒီလိုျမန္မာဘာသာျပန္ရေတာ့မွ ကြၽန္ေတာ္က ဆက္ျပီး ၾကိဳးစားတယ္။ ဒီလိုျပန္လိုက္တယ္။ မွားေနရင္ ေထာက္ျပပါ။ ျပင္ေပးပါ။

၁၉၂၅ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ ၊ တနဂၤေႏြေန႕ တဒုျပင္ေခၚ ေသာင္ျပင္ရြာ ေန
အလႉဒါယကာ ၾတံဳျဗဲညု ( မေသခ်ာ )+ ဒါယိကာမ မိဝင္ ႏွင့္ သားသမီး အေပါင္းပါတို႕က
အေလးခ်ိန္ ၄၂ ပိႆာ ၈၅ က်ပ္သား႐ွိ ေခါင္းေလာင္း တန္ဖုိးေငြက်ပ္ ၁၉၂ က်ပ္ ၁၅ ပဲကုိ အလႉဒါနျပဳပါ၏၊ နိဗၺာန ပစၥေယာ ေဟာတု။

ကိုဗညားေအာင္ ကိုေက်းဇူး အထူးတင္ေၾကာင္း ဒီေနရာမွာ ထပ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
================================================
ဒီေခါင္းေလာင္းကို ဘယ္သူက ဘယ္ေနရာက ခိုးလာမွန္း မသိရေပမယ့္ ဒီလိုျမန္မာ့ အႏုပညာဆိုင္ရာႏွင့္ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းေတြ ျမန္မာေျမေပၚက ကြယ္ေပ်ာက္ရတာမွာ သဘာဝေဘးရန္ ထက္ လူဟာ အဆိုးဝါးဆုံး ၊ အမိုက္႐ိုင္းဆံုး ၊ အရက္စက္ဆုံး တရားခံပါ။

နဂါးလက္ေကာက္

အမ်ိဳးအစား - လက္ေကာက္၊ လည္ဆြဲ အပါ ရတနာ တစ္ဆင္စာ ။
အခ်ိန္ကာလ - ၁၉ ရာစု (၁၈၅၀)
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - မႏၲေလး၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - က်စ္ဆံျမႇိးက်စ္ ထားသလိုမ်ိဳး ေရႊၾကိဳး ဖြတ္ျမႇီးထိုး မွာ ပတၱျမား ျဖင့္ပံုေဖာ္အလွဆင္။
အရြယ္အစား - အရွည္(အလ်ား) ၇ လက္မ၊ အနံ ၀.၂၅ လက္မ ။
အရွည္ (အလ်ား) ၆ စင္တီမီတာ ( ပံုပါအတိုင္း)
အနံ ၆.၂ စင္တီမီတာ( ပံုပါအတိုင္း)
အထူ (ထူ) ၁.၁ စင္တီမီတာ( ပံုပါအတိုင္း)
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - M.39-1939


၁၈၆၀ ခုႏွစ္ ေလာက္မွာ ပန္းခ်ီဆရာ ဒိန္း ဂါဘရီရယ္ ႐ိုဆက္စတီ ( Dante Gabriel Rossetti ) ဟာ ပန္းခ်ီ ေရးဖို႕ရာအတြက္ အေရာင္းေသြးစံုျပီး အသြင္စန္းတဲ့ ႏိုင္ငံရပ္ျခားျဖစ္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ ႏွင့္ အျခား လိုတဲ့အပ္ပစၥည္း ေတြကို လစ္စစ္စတာ စကြဲရား (Leicester Square) ၊ ဟမ္းမားစမစ္ (Hammersmith) တဝိုက္ရွိ ထူးစန္းပစၥည္း အေရာင္းဆိုင္ မွာ ဝယ္ယူခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၆၅-၁၈၆၆ ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္ ေလာက္က ႐ိုဆက္စတီ ေရးခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီကားမွာ သူ႕ခ်စ္သူ သတို႕ သမီးကို ဒီ နဂါးလက္ေကာက္ ဆင္ျမန္းေစကာ ပံုတူကိုေရးခဲ့ပါတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာ ဒိန္း ဂါဘရီရယ္ ႐ိုဆက္တီ (Dante Gabriel Rossetti) ဟာဂ်ိန္းေမာရစ္(Jane Morris) ကိုလည္း မၾကာခဏ အမ်ိဳးသမီး ပံုတူ ေရးေလ့ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႐ိုစစ္စတီ က ဒီလက္ေကာက္အပါဝင္ ပစၥည္း အခ်ိဳ႕ ဂ်ိန္းေမာရစ္ ကိုေပးခဲ့တယ္။
ဂ်ိန္းေမာရစ္(Jane Morris)အျဖစ္ လူသိမ်ားတဲ့ ဂ်င္နီ (Janey) ဟာ ဆိုရွယ္လစ္ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု ႏွင့္ ဒီဇိုင္းပညာရွင္ ဝီလ်န္ ေမာရစ္ (William Morris) ရဲ့ ဇနီးပါ။ ၁၉၃၈ ေမ၊ မွာ ဂ်ိန္းေမာရစ္ ရဲ့ သမီးျဖစ္သူဟာ ရတနာ ပစၥည္း အခ်ိဳ႕ကို ဗစ္တိုးရီးယား ႏွင့္ အယ္ဘာတ္ျပတိုက္ ကို ေသတမ္းစာ ႏွင့္လႉဒါန္းခဲ့ပါတယ္။

=====================================
သီေပါမင္းပါေတာ္မူ ျပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္အၾကာမွာ ဒီလို ျမန္မာျပည္က နန္းတြင္းသုံးရတနာ ပစၥည္းဟာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ လစ္စစ္စတာ ကိုေရာက္ေနပါျပီ။ ဒီပစၥည္းမူလ လာရာလမ္းေၾကာင္း ၂ ခုရွိတယ္။ မႏၲေလး ႏွင့္ ရတနာဂီရိ ။ ပါေတာ္မူတဲ့ ေန႕မွာ ရတနာပစၥည္း ေတြေပ်ာက္တယ္လို႕ ဘုရင္က ေရာ၊ ဆင္ျဖဴမရွင္ ကပါ အဂၤလိပ္အစိုးရကို တိုင္းတန္းထားတာရွိပါတယ္။

ရတနာဂီရိ ကိုပါေတာ္မူတဲ့ သီေပါဘုရင္ ကလည္း ပါလာတဲ့ ရတနာ ပစၥည္းေတြကို မၾကာခဏဆိုသလို ထုတ္ေရာင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီပစၥည္းေတြဟာ နန္းတြင္းသုံးပစၥည္း ရယ္လို႕ ကံေသကံမ ေျပာလို႕မရပါ။ မႏၲေလးမွာ သိပ္ခ်မ္းသာ တဲ့ ကုလား၊ တရုတ္ ႏွင့္ ျမန္မာ သူေ႒းေတြ ဆီကလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ကို ပညာေတာ္သင္ ႏွင့္ သံအမတ္ေတြအျဖစ္လာတဲ့ ျမန္မာေတြက စရိတ္ျပတ္လို႕ ေရာင္းခဲ့တာမ်ိဳး ေရာမျဖစ္ႏိုင္ ဘူးလား လို႕ လူကပ္ ေတြက ေမးလာရင္ လည္းမျဖစ္ႏိုင္ပါလို႕ဘဲေျဖရပါမယ္။

ရတနာ ပစၥည္းေတြက အမ်ိဳးသမီးသုံး ေတြျဖစ္ျပီး ပညာေတာ္သင္ ႏွင့္ သံအမတ္ေတြ အားလုံး အမ်ိဳးသားေတြၾကီးပါ။ ျမန္မာသံ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ ကေတာ့ စရိတ္ျပတ္ျပီး ရက္အေတာ္ၾကာေသာင္တင္ေနဖူးပါတယ္။

ဒီလက္ေကာက္ကို ျပတိုက္က နဂါးလက္ေကာက္လို႕ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္႔အျမင္က ေတာ့ ပံုသိပ္မရွင္းပါ။ ေဘးတိုက္ပံုျဖစ္ေနပါတယ္။ ေရႊသိပ္မၾကိဳက္ေပမယ့္ လက္ရာ ဟာ သိပ္အႏုစိတ္ျပီး အဆင့္ျမင့္တယ္လို႕ထင္တယ္။

နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ ( ၂ )

နန္းစဥ္ ရတနာ ပစၥည္းေတြ ဆုံးရွုံးမႈ အတြက္ စေလဒင္ကို တာဝန္ရွိသူအျဖစ္တိုင္းတန္းတဲ့ ေနာက္တစ္ဦး ရွိပါေသးတယ္။ မင္းတုန္းမင္းရဲ့ မိဘုရားေခါင္ၾကီး၊ စုဘုရားလတ္ရဲ့မိခင္၊ ဆင္ျဖဴမရွင္ပါ။ မူရင္း ဆရာျမသန္းတင့္ ေရးတဲ့ " ေတာင္သမန္ေရႊအင္းက ေလညင္းေဆာ္ေတာ့ အခန္းဆက္ ေဆာင္းပါး " ထဲက စေလဒင္၊ ဆင္ျဖဴမရွင္ ႏွင့္ ထားဝယ္အေရးခင္း ေဆာင္းပါ မွ တခ်ိဳ႕ကို ကူးယူ ေဖာ္ျပ လိုက္ပါတယ္။

" ၁၈၈၆ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ထဲတြင္ မယ္ေတာ္ ဆင္ျဖဴမရွင္က ရန္ကုန္ ဝန္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီး ဘားနဒ္ ထံသို႕ စာတစ္ေစာင္ ေပးပို႕ကာ မႏၲေလးတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို ျပန္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္။ ဘားနဒ္ က ပစၥည္းမ်ားကို အတည္ျပဳ၍မ ရႏိုင္ေၾကာင္း ၊ ထို ပစၥည္းမ်ားသည္ ပါေတာ္မူညက နန္းေတာ္ထဲ သို႕ဝင္ေရာက္ယူငင္ၾကေသာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးတို႕ လက္သို႕ပါသြားသေလာ။ သို႕တည္းမဟုတ္ အစိုးရ၏ ပစၥည္းသိမ္းေကာ္မတီ (Prize Committee ) ထံတြင္ ရွိသေလာဆိုသည္ကို မေျပာႏိုင္ေၾကာင္းျဖင့္ အေၾကာင္း ျပန္သည္။ ဤတြင္ ဆင္ျဖဴမရွင္က အိႏၵိယဘုရင္ခံ ခ်ဴပ္ထံ စာေရးကာ မႏၲေလးတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ သည့္ပစၥည္းမ်ား စာရင္းကိုလည္း ပူးတြဲေပပို႕သည္။ "

ဆင္ျဖဴမရွင္၏စာမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ျပီး ၁၈၈၇ ခု၊ ဩဂုတ္လ ၂၀ ရက္စြဲ ထိုးထားသည္။

" ၁၂၄၇ ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ ၈ ရက္ေန႕ (၁၈၈၅ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္) မနက္၌ ကာနယ္ ( ယခု ဆာအက္ဒြပ္ ) စေလဒင္ႏွင့္ အဖြဲ႕သည္ နန္းေတာ္ထဲသို႕ ေရာက္လာကာ ကြၽႏု္ပ္တို႕အား ေတာင္ဥယာဥ္ေတာ္ထဲ သို႕ ဆင္းသက္ေနမည္ဟု ေျပာပါသည္။ ကာနယ္စေလဒင္၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ မွာရုတ္တရက္ျဖစ္သျဖင့္ ကြၽႏု္ပ္၏ ကိုယ္ပိုင္ ပစၥည္း မ်ားျဖစ္ေသာ အဖိုးတန္ ပစၥည္းမ်ားကို မည္သို႕ခန္႕ခြဲရမည္ကိုမသိဘဲ ျဖစ္ေနပါသည္။


ကြၽႏု္ပ္အေနျဖင့္ေရာ ကြၽႏု္ပ္၏ သားသမီးမ်ား အေနျဖင့္ေရာ မည္သို႕ေသာ အေျခေနမ်ိဳး ရွိမည္ကို မသိသည့္အတြက္ ကာနယ္စေလဒင္ကိုေခၚကာ ကြၽႏု္ပ္တြင္ရွိသည့္ အဖိုးတန္ပစၥည္းမ်ားစြာတို႕အနက္ အခ်ိဳ႕ကိုသာ သယ္ယူသြားႏိုင္ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ "

ထို႕ေနာက္ အျခားေသာ အဖိုးတန္ပစၥည္းမ်ားကို ျပပါသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ေငြသားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားျပီး အခ်ိဳ႕မွာလည္း စိန္မ်ား ျဖင့္ စီထားကာ ေျမာက္ပန္းခံုေတာ္ထဲရွိ အခန္းေျခာက္ခန္းပါ မီးခံတိုက္တြင္ ထားပါသည္။ ထိုအခါ တြင္ ကာနယ္စေလဒင္ က " အစိုးရသည္ ဘုရင့္မိသားစုပိုင္ ပစၥည္းမ်ားကို ယူမည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ မိမိတို႕လိုခ်င္သည္ မွာ ဘုရင္ႏွင့္ ဘုရင့္ႏိုင္ငံသာ ျဖစ္ပါသည္။

ထိုအဖိုးတန္ရတနာမ်ား မေပ်ာက္ေစရပါ။ ကြၽႏု္ပ္ကို ယံုၾကည္ပါ။ လိုခ်င္သည့္အခ်ိန္တြင္ ထိုပစၥည္းမ်ား ကိုျပန္ယူႏိုင္သည္" ဟုေျပာခဲ့ပါသည္။ မီးခံတိုက္တခါးကို ပိတ္၍ သူကိုယ္တိုင္ ေသာ့ခတ္ပါသည္။ ထို႕ေနာက္ ကြၽႏု္ပ္၏ေရွ႕မွာပင္ ဘ႑ာထိန္း(?) အား မီးခံတိုကကို ္ ၾကီးက်ပ္ထိန္းသိမ္း ရန္အပ္ႏွံပါသည္။ ထိုေသာ့မ်ားမွာ ယခု ကြၽႏု္ပ္ထံတြင္ရွိပါသည္။

ထို႕ေနာက္ ကြၽႏု္ပ္က ေႂကြပန္းကန္မ်ား၊ ဖန္ထည္မ်ား၊ အထည္လိပ္ၾကီးမ်ားကိုလည္း ျပသပါသည္။ ထိုအခါ ကာနယ္စေလဒင္က အခန္းမ်ားမွာ ေသာ့ပိတ္ထားျပီး ကြၽႏု္ပ္မည္သည့္ေနရာတြင္ေနသည္ျဖစ္ေစ ေသာ့မ်ားကို ကြၽႏု္ပ္လက္တြင္ ထိန္းသိမ္းထားပါက ထိုိုပစၥည္းမ်ားကို အခ်ိန္မေရြး ယူသြားႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ထိုအခန္းမ်ားကိုလည္း ေသာ့ခတ္ ပိတ္ထားလိုက္ပါသည္။

ထို႕ေနာက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေရႊထည္မ်ား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႕ စီခ်ယ္ထား သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို ေတာင္ နန္းေတာ္ေဆာင္ ဘက္သို႕ ေျပာင္း ေရႊ႕ခဲ့ပါသည္။ ထိုေနရာတြင္ ကာနယ္စေလဒင္ က သူ႕စာေရးဆိုသူႏွင့္ အိႏိၵယ တိုင္းရင္းသား ႏွစ္ဦးကို ေခၚျပီး ကြၽႏု္ပ္၏ ပစၥည္းမ်ားကို မည္သူ႕ ပစၥည္းႏွင့္မွ် ေရာေႏွာျခင္းမျပဳရဟု ကြၽႏု္ပ္ေရွ႕တြင္ေျပာပါသည္။ ထို႕ေနာက္ ကြၽႏု္ပ္တို႕မွာ ေတာင္ဥယာဥ္ေတာ္သို႕ ဆင္းသက္လာခဲ့ၾကရပါသည္။

ထို႕ေနာက္ ကြၽႏု္ပ္တို႕အား ညေန ၃ နာရီတြင္ သေဘၤာ ေပၚသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္စီစဥ္ပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္က ေနရစ္လိုေၾကာင္း ေျပာသည့္အခါတြင္ ကာနယ္စေလဒင္ က ကြၽႏု္ပ္သာမက သမီးေတာ္ျဖစ္ေသာ မိဖုရားေခါင္ၾကီးသည္လည္း ေနရစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ၾကိဳက္ သည့္ေနရာတြင္ ေနႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္က ေနရစ္ရန္ ဆုံးျဖတ္သည့္အခါတြင္ ကြၽႏု္ပ္၏သမီး ေတာ္မ်ားက ရန္ကုန္အထိ လိုက္ခဲ့ရန္ ေခၚၾကပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္က သူတို႕ႏွင့္ အတူလိုက္သြားလွ်င္ ကြၽႏု္ပ္အား မႏၲေလးသို႕ ျပန္ခြင့္ေပးမည္ေလာဟု ႏိုင္ငံေရး အရာရွိ ကိုေမးပါသည္။ သူက ရန္ကုန္ ေရာက္လွ်င္ ကြၽႏု္ပ္အား ဝန္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီးက ခ်က္ခ်င္း ျပန္ပို႕မည္ျဖစ္ေၾကာင္းျဖင့္ ေျပာပါသည္။

ကာလကတၱားအထိ လိုက္သြားလွ်င္လည္း အိႏိၵယဘုရင္ခံ ခ်ဳပ္က ကြၽႏု္ပ္အားေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ျဖင့္ ျပန္ပို႕မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူေျပာသည့္စကားကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္ေစလိုေၾကာင္း၊ အဂၤလိပ္လူ မ်ိဳးတို႕သည္ ကတိမဖ်က္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ထိုစကားေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္ရန္ကုန္သို႕ လိုက္လာခဲ့ပါသည္။ ရန္ကုန္ေရာက္သည့္ အခါတြင္ အာဏာပိုင္တို႕က ကြၽႏု္ပ္အား ထားဝယ္သို႕ လိုက္သြားျပီး တိုင္းျပည္ျငိမ္သက္သည့္အထိ ထိုေနရာတြင္ေနထိုင္ရန္ ေျပာပါသည္။

ကြၽႏု္ပ္လည္း မျငင္းေတာ့ဘဲ ထားဝယ္သို႕လိုက္လာကာ အေရးပိုင္မင္း ေပးသည့္ အိမ္တြင္ ေနထိုင္ခဲ့ပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္ရရွိေသာ လစာေထာက္ပံ့ေငြ ၄၅၀ မွာ ကြၽႏု္ပ္ႏွင့္တကြ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ အေစေတာ္မ်ားအတြက္ ေလာက္ငျခင္း မရွိပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္တြင္ပါလာသည့္ ပစၥည္းအခ်ိဳ႕တို႕ကို ထုခြဲေရာင္းခ်ရပါသည္။ သို႕ရာတြင္ ထိုအေၾကာင္းမ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တစ္ခါမွ် တိုင္တန္းျခင္း မျပဳခဲ့ဖူးပါ။

ထို႕ေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္ႏွင့္တကြ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္မ်ား၊ အေစေတာ္မ်ား ေခ်ာင္ေခ်ာင္ လည္လည္ ေနထိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ မႏၲေလးတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ ကြၽႏု္ပ္ပိုင္ ပစၥည္းမ်ားကို ရယူလိုပါသည္" ဟု ေရးထားကာ ေျမာက္တံခါးအေနာက္ဘက္ ပန္းခံုေတာ္တြင္းရွိ မီးခံတိုက္တြင္ သားေရေသတၱာျဖင့္ ထည့္ထားခဲ့သည့္ ပစၥည္း စာရင္းကိုေဖာ္ျပထားသည္။

ယင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကာနယ္စေလဒင္ ကို ဆိုင္ရာတို႕က ေမးျမန္းသည့္အခါတြင္ ကာနယ္စေလဒင္က ေအာက္ပါအတိုင္း ထြက္ဆိုခဲ့သည္။

" မယ္ေတာ္ ဆင္ျဖဴမရွင္က သူ႕ခန္းေဆာင္တြင္းသို႕ေခၚကာ အခိုင္အမာ ေသာ့ခတ္ထားသည့္ ေသတၱာၾကီး သုံးလုံးကို ကြၽႏု္ပ္အားျပျပီးေနာက္ ထိုအထဲတြင္ ေငြသား ၃၀,၀၀၀ ရွိသည္ဟု ေျပာသည္ကို မွတ္မိပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္ကေသတၱာမ်ားမွာ စိတ္ခ်ရေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ ေသတၱာထဲမွ ပိုက္ဆံမ်ား ႏွင့္ပတ္သက္ ၍ ကြၽႏု္ပ္ကတိမေပး ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ကြၽႏု္ပ္အား မည့္သည့္ေသာ့ကိုမွ် မအပ္ပါ။ ထိုအခ်ိန္က ဆင္ျဖဴမရွင္၏ အခန္းေဆာင္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီး အေျခြအရံမ်ားသာမက သာမန္အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း ျပည့္ႏွက္ေနပါသည္။

ယင္းတို႕မွာ အထုပ္အပိုးတို႕ကို ထုပ္ပိုးျပီး တျခားသို႕ေျပာင္းရန္ ေခၚထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သီေပါဘုရင္ နန္းက်ျပီးေနာက္ ခ်၍ထားပစ္ခဲ့သည့္ ဆင္ျဖဴမရွင္၏ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းမ်ားမွာ နန္းေတာ္မွ အျခားေသာ အျခားေသာပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရာေထြးသြားျပီး ပစၥည္းသိမ္း ေကာ္မတီ လက္ထဲသို႕ ေရာက္သြားႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ ထိုပစၥည္းမ်ားထဲမွ သူပိုင္ပစၥည္းဟု ေရြးထုတ္ျပႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ သူ႕ပိုင္ဆိုင္မႈကို ခြင့္ျပဳသင့္ပါသည္"

" အိႏိၵယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ဆင္ျဖဴမရွင္၏ ပစၥည္းမ်ား ေပ်ာက္ဆုံးသည့္အတြက္ ဝမ္းနည္းေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျပီး ယင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝန္ရွင္ေတာ္မင္းၾကီး ကေရာ့စဝိတ္က ဆုံး ျဖတ္ျပီးသည့္အေလ်ာက္ လိုက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူႏွစ္သက္ရာသို႕ သြားႏိုင္သည္ဟု စေလဒင္က အာမခံ ျပီးျဖင့္ေဖာ္ျပခဲ့ရာ ထိုစာပါ အခ်က္အလက္တို႕ကို ျဗိတိလွ်အစိုးရက ယံုၾကည္ျခင္းမရွိ။ "

၁၉ ရာစု လည္ဆြဲဘယက္

အမ်ိဳးအစား - လည္ဆြဲဘယက္
အခ်ိန္ကာလ - ၁၉ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - မႏၲေလး၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ေရႊ ခ်ည္ၾကိဳးငယ္မ်ားတြင္ ပုလဲလုံးငယ္ကေလးမ်ား သီကုံး၍အလွဆင္။
အရြယ္အစား - မသိ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - 03165(IS)

ပုလဲလုံးငယ္ေလးေတြကို ေရႊခ်ည္ၾကိဳးေတြႏွင့္ ေသခ်ာသီျပီး အလွဆင္ထားတဲ့ ဒီလည္ဆြဲဘယက္ ဟာ လူတစ္ကိုယ္အတြက္ တစ္ဆင္စာ ေျခခ်င္း၊ လက္စြတ္၊ နားေတာင္း ၊ လည္ဆြဲ စတာေတြထဲက တစ္ခု အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို လူတစ္ကိုယ္အတြက္ တစ္ဆင္စာျပည့္ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈဟာ မ်ိဳး႐ိုး အဆင့္တန္းျမင့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးအတြက္ေတာ့ မရွိမျဖစ္ပါ။
===================
ျပတိုက္ကေတာ့ မင္းတုန္းမင္း ေခတ္လို႕ အရိပ္အမြတ္ေျပာေနပါတယ္။

၁၉ ရာစု ေျခခ်င္းတစ္စုံ

အမ်ိဳးအစား - ေျခခ်င္းတစ္စုံ
အခ်ိန္ကာလ - ၁၉ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - မႏၲေလး၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ေရႊသားစစ္စစ္ တြင္ ပတၱျမား အ႐ိုင္းတုံးမ်ားျဖင့္အလွဆင္။
အရြယ္အစား - အျပင္ဘက္ ကြင္းအက်ယ္ ၈.၉ စင္တီမီတာ ၊ အတြင္းဘက္ ကြင္း အက်ယ္ ၈.၂ စင္တီမီတာ။
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - 03159:1, 2/(IS)

ဒီ ေရႊသားစစ္စစ္ မွာ မေသြးရေသးတဲ့ ပတၱျမား အ႐ိုင္းတုံးကေလး ေတြႏွင့္ အလွဆင္ထားတဲ့ ဒီ မိန္းမဝတ္ ေျခခ်င္းတစ္စံု ဟာ ၁၉ ရာစုအေစာ ပိုင္းႏွစ္မ်ား ဆီကပါ။
ဒီလို တန္ဖိုးၾကီးျပီး လွပႏွစ္လိုဖြယ္ရာ ရတနာကို ဝတ္ဆင္သူဟာ ဘုရင့္ မိသားစုဝင္၊ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ ဒါမွမဟုတ္ ဝန္ၾကီးကေတာ္ ေတြထဲက ဘဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
===================
ဘယ္သူပိုင္ ပစၥည္းဆိုတာ ျပတိုက္က တာဝန္ရွိသူေတြ သိမွာ အေသအခ်ာပါဘဲ။

နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ (၁)

ပတၱျမားငေမာက္ ႏွင့္ နန္းစဥ္ရတနာ

မႏၲေလး ၊ မင္းတုန္းမင္း ၊ သီေပါမင္း အေၾကာင္းေရးသားျပဳစုထား တဲ့ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ စာေတြအမ်ားၾကီး ရွိသလို လူတိုင္းကလဲနားရင္ ျပီးသားပါ။ ပတၱျမားငေမာက္ ဆိုလဲ လူတိုင္း ၾကားဖူးျပီး သားပါ။

မူရင္း Deposed King Thibaw of Burma in India, 1885-1916 by W.S Desal ကို ဆရာ ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္တဲ့ ေတာင္သမန္ေရႊအင္းက ေလညင္းေဆာ္ေတာ့ အခန္းဆက္ ေဆာင္းပါး မ်ားမွ
" ငေမာက္ပတၱျမားကိစၥ" ေဆာင္းပါး ထဲက စာပိုဒ္ တခ်ိဳ႕ကို မူရင္း ဘာသာျပန္အ တိုင္း ေဖာ္ျပခ်င္ပါ တယ္။


" သီေပါက တိုင္တန္းသည့္ ငေမာက္ပတၱျမားအပါအဝင္ အဖိုးတန္ရတနာမ်ားကိစၥ ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ အိႏိၵယျပည္ဆိုင္ရာ အတြင္းဝန္က အခ်က္မ်ားကို တင္ျပရန္ ထက္ ေအာက္ အရာရွိမ်ားကို ေတာင္းဆိုသည္။ ဆိုင္ရာ တို႕ကစုံစမ္းျပီး အထက္သို႕တင္ျပသည္။ တင္ျပခ်က္မွာ ယခင္ကအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။

စေလဒင္သည္ သီေပါထံမွ အဖိုးတန္ရတနာပစၥည္းမ်ား ယူသည္ဟု ထင္စရာအေၾကာင္း ဘာမွ်မရွိေၾကာင္း၊ မည္သည့္ကတိဝန္ခံ ခ်က္ကိုမွ်လည္း မေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ သီေပါသည္ မိမိႏွင့္ တစ္ပါတည္း ယူေဆာင္ လာေသာ ရတနာပစၥည္း မ်ားမွအပ အျခား မည္သည့္ ရတနာပစၥည္းကိုမွ် ျပန္ရမည္ဆိုသည္ ကတိစကား လည္း မရွိခဲ့ေၾကာင္းျဖင့္ အေၾကာင္းျပန္သည္။ စေလဒင္သည္ ပစၥည္းသိမ္း ေကာ္မတီက သိမ္းယူခဲ့ေသာ ရတနာပစၥည္း မ်ားကို ပစၥည္းသိမ္း ေကာ္မတီ၏ ကိုယ္စားတာဝန္က်သည့္ အေစာင့္ကို လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုေန႕က (၁၈၈၅ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ လ ၃၀ ရက္ေန႕) ဘုရင္ လက္နက္ခ်သည့္အခါ တြင္ မိမိႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ သီေပါႏွင့္ မိသားစုတို႕ ယူေဆာင္သြားျခင္းမျပဳေသာ ပစၥည္း မ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဴပ္ ပရင္ဒါဂတ္စ္၏ အမိန္႕အရ ပစၥည္းသိမ္း ေကာ္မတီသို႕ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ေၾကာင္း ျဖင့္ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

ျမန္မာျပည္အစိုးရသည္ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာဝန္ေဟာင္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေသခ်ာစြာစုံးစမ္းခဲ့သည္။

သူတို႕ထြက္ဆိုခ်က္အရ သီေပါဘုရင္၏ သရဖူထဲတြင္ရွိေၾကာင္း၊ ထိုပတၱျမား ၾကီးသည္အရည္အေသြးေကာင္းမြန္၍ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္သည့္ ပတၱျမား ၾကီးျဖစ္ျပီး ဘိုးေတာ္ဘုရား (၁၉၈၂-၁၈၁၉) လက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ့ေသာ နန္းစဥ္ရတနာၾကီး ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၁၈၈၅ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႕မနက္တြင္ သီေပါမင္းကိုယ္တိုင္ ထိုပတၱျမားၾကီးကို စေလဒင္ လက္သို႕ေပးအပ္လိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုအခ်ိန္က စေလဒင္၏ စာေရးေတာ္ ၾကီး နီကလတ္ လည္းရွိေၾကာင္း၊ ထို႕ျပင္ တိုင္းတာမင္းၾကီးလည္း ရွိေၾကာင္း၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ ပုရပိုဒ္ တစ္ဆူေပၚတြင္ ရတနာပစၥည္း မ်ား၏ စာရင္းကို ေရးမွတ္ေပးရေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ အျပည့္အစံု မမွတ္ရေသးေၾကာင္း၊ ထိုစာရင္း ကို နီကလတ္သို႕ ေပးလိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုပစၥည္းမ်ား အားလုံးကို စေလဒင္က အဂၤလိပ္အရာရွိတစ္ေယာက္ လက္ေအာက္ရွိ အေစာင့္ တစ္ေယာက္ကိုေပးအပ္လိုက္သည္ကို မိမိျမင္လိုက္ေၾကာင္းျဖင့္ ေရႊတိုက္ဝန္က ထြက္ဆိုသည္။

ထိုအဂၤလိပ္အရာရွိ၏ အမည္ကို သတိရျခင္း ရွိမရွိ၊ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္၏ ထြက္ဆိုခ်က္ မွန္မမွန္၊ ထိုစာရင္း ႏွင့္ ထိုအဖိုးတန္ ပစၥည္းမ်ား မည္သို႕မည္ပံု ျဖစ္သြားသည္ကို သိမသိ၊ ပစၥည္းသိမ္းေကာ္မတီသို႕ အပ္ရာတြင္ မည္သို႕ေသာ အေျခအေနရွိသည္ကို သိမသိ စသည္သို႕ကို စေလဒင္အား ေမးျမန္းသည္။

၁၈၈၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႕စြဲျဖင့္ စေလဒင္က အေသးစိတ္ ျပန္ၾကားရာ၌ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ေျပာသည့္စကား မွန္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ မိမိ သည္ ထိုေန႕မနက္ကေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ကို နန္းေတာ္ထဲတြင္ ေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ ပုရပိုဒ္တစ္ဆူေပးသည္ မေပးသည္ကိုမူ မိမိ မမွတ္မိေတာ့ေၾကာင္း၊ ထိုသို႕ ရုတ္ရုတ္သဲသဲ အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ အဖိုးတန္ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား၊ စီျခယ္ထားသည့္ေရႊထည္ ပစၥည္း အေသး၊ အၾကီး အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ပါသည္ နန္းစဥ္ရတနာ ပစၥည္းအားလုံးကို ေရးမွတ္ဖို႕ ဆိုသည္မွာ ခက္ခဲလွေၾကာင္းျဖင့္ စေလဒင္က အေၾကာင္းျပန္ သည္။

ထိုရတနာပစၥည္းမ်ားအားလုံးသည္ နန္းေတာ္ဝရန္တာၾကမ္းျပင္ ႏွင့္ က်ယ္ဝန္းလွေသာ ညီလာခံသဘင္ခန္းမၾကမ္းျပင္တြင္ စုပံုျပန္႔ုၾကဲလ်က္ ရွိပါသည္..........။
ျဗိတိလွ်အစိုးသည္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာအခ်ိဳ႕ကို ဝိတိုရိယဘုရင္မၾကီးထံ ေပးပို႕သည္။ က်န္ပစၥည္းမ်ားမွာ ေဆာက္ကင္ဆီတန္ ျပတိုက္သို႕ေပးပို႕သည္။

ဧကရီဘုရင္မၾကီးထံ ေပးပို႕သည့္ပစၥည္းမ်ားထဲတြင္ သီေပါ၏ အေကာင္းဆုံး သရဖူတစ္ခု၊ ဒုတိယ သရဖူမွ ျမေက်ာက္ၾကီးသုံးလုံး၊ သရဖူထဲမွ ကြၽတ္က်သည့္ ေက်ာက္အလြတ္ ၈ လုံးထည့္ထားသည့္ စကၠအိတ္တစ္လုံး၊ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ပါသည့္ ဘယက္တစ္ကုံး ႏွင့္ ေရႊဘီး တစ္ေခ်ာင္း တို႕ပါသည္။ ...............။

============

ဒီအမႈကို သီေပါဘုရင္က ၁၉၁၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ အိႏၵိယ ျပည္ဘုရင္အျဖစ္ ရာဇဘိေသက ခံဖို႕ရာလာတဲ့ ပဥၥမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ထံ သူ႕ရတနာ ပစၥည္းေတြ အတြက္ တာဝန္ရွိသူ စေလဒင္ကို တိုင္တန္းစာ ပို႕ရာက ျဖစ္လာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ေျဖရွင္းခ်က္ေတြပါ။

မူရင္း Deposed King Thibaw of Burma in India, 1885-1916 by W.S Desai ကို ဆရာ ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္တဲ့ ေတာင္သမန္ေရႊအင္းက ေလညင္းေဆာ္ေတာ့ အခန္းဆက္ ေဆာင္းပါး မ်ားမွ " ငေမာက္ပတၱျမားကိစၥ" ။

ပုဂံခ်စ္တဲ့ ဆရာႀကီးလု(စ္)

ဘ၀႐ုပ္ပံုလႊာ (၁၁)
ပုဂံခ်စ္တဲ့ ဆရာႀကီးလု(စ္)
တင္မုိး
`ငါေသခဲ့ရင္ ငါ့အေလာင္းကိုျပာခ်ၿပီး ငါ့အ႐ိုးျပာကို အုတ္ဂူကေလးတခု လုပ္ေပးပါ။ ငါခ်စ္တဲ့ ပုဂံေျမမွာ အုတ္ဂူကေလး တည္ၿပီးေတာ့ ပုဂံကို အ႐ူးအမူးခ်စ္တဲ့ လူတေယာက္ လို႔ ကမၺည္းထိုးေပးပါ ခ်စ္တပည့္´လို႔ စာေရးၿပီး မွာသြားရွာတဲ့ လြမ္းစရာ ပုဂၢိဳလ္တဦးကေတာ့ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိး ကဗ်ာဆရာႀကီး၊ သမိုင္းပါေမာကၡႀကီး ဂ်ီအိပ္ခ်္လု(စ္) ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ႀကီးပါ။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ဗိုလ္ေန၀င္းက လူထုေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ဦးႏုအစိုးရကို စစ္တပ္နဲ႔အာဏာသိမ္းခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသား ေတြကို ႏွင္ထုတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီ အႏွင္ခံႏိုင္ငံျခားသားေတြထဲမွာ သတိုးသီရိသုဓမၼာ ဂ်ီအက္စ္ ဖာနီဗယ္ ဆိုတဲ့ ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္၊ စာေပပညာရွင္၊ အိုင္စီအက္စ္ဘြဲ႔ရ ေၾကးတိုင္မင္းႀကီးေဟာင္းနဲ႔ ဂ်ီအိပ္ခ်္လု(စ္) တို႔လဲ ပါသြားပါတယ္။
ဖာနီဗယ္နဲ႔ လု(စ္) တို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာလူမ်ဳိး၊ ျမန္မာစာေပ၊ ျမန္မာ့ဂီတနဲ႔ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်း မႈကို ခ်စ္ၿပီး ျမန္မာ့အက်ဳိးကို ရာသက္ပန္ထမ္းရြက္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
အဂၤလိပ္ဆိုတိုင္း ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕သမားမဟုတ္သလို ထိုပုဂၢိဳလ္ေတြကလဲ နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြနဲ႔မေပါင္း၊ သူတို႔ မ်က္ႏွာျဖဴေတြ ခ်ည္းသာ ၀င္ခြင့္ရတဲ့ ပဲခူးကလပ္ကိုမသြား၊ ျမန္မာေတြနဲ႔ပဲ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေရးကိုသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အက်ဳိးေဆာင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာႀကီး လု(စ္) ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပုဂံေျမမွာပဲ ေခါင္းခ်၊ ပုဂံရဲ႕ ထာ၀ရခ်စ္သူအျဖစ္ေနေတာ့မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ထားသူပါ။ အခုလို ဆရာႀကီးႏွစ္ဆူဟာ သူတို႔ခ်စ္တဲ့ေျမနဲ႔ မ်က္ရည္ တ၀ဲ၀ဲ ခြဲခြာသြားရတဲ့အတြက္ အသဲႏွလံုး ႀကိမ္မီးအံုး ခံစားခဲ့ရရွာ ပါတယ္။
ဆရာလု(စ္)ဟာ တကယ့္ သမိုင္းပါရဂူႀကီးပါ။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ပုဂံဘုရားႀကိဳ ဘုရားၾကား ေက်ာက္စာခ်ပ္ေတြအၾကားမွာ တိုး၀င္ၿပီး ပ်ဴစာ၊ မြန္စာ၊ ပါဠိစာေတြဖတ္ၿပီး သမိုင္းသုေတသန လုပ္ခဲ့တဲ့ပညာရွင္ပါ။ တ႐ုတ္ေရွးေဟာင္းစာေတြဖတ္ၿပီး ျမန္မာတို႔လာရာလမ္းကို စူးစမ္းရွာေဖြခဲ့သူလဲျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္လဲ ႏုိင္ငံအႏွံ႔ ေျခဆန္႔ၿပီး ကြင္းဆင္း သုေတသနျပဳခဲ့တဲ့ အံဖြယ္သူရဲပညာရွင္သုေတသီႀကီးပါ။
သူေရးခဲ့တဲ့ Old Burma Early Bagan ဆိုတဲ့ စာမ်က္ႏွာေထာင္ေက်ာ္ရွိ သုေတသနစာအုပ္ႀကီးအျပင္ မွန္နန္းရာဇ၀င္ အဂၤလိပ္လိုျပန္ (ေဖေမာင္တင္နဲ႔တြဲဖက္)၊ ျမန္ဘာသာေလ့လာခ်က္ (ေရႊဇံေအာင္သို႔ေပးစာ)၊ ပုဂံေစတီပုထိုးမ်ားအေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအရည္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းဗုဒၶဘာသာဆိုတဲ့ ပါေမာကၡဒူ႐ြိဳင္ဆယ္ရဲ႕ ေဆာင္းပါးေ၀ဖန္ခ်က္၊ ပုဂံဂူငယ္မ်ားအေၾကာင္း၊ ပုဂံေရႊဂူႀကီးေက်ာက္စာ (အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ဘာသာျပန္)၊ ကဗ်ာစရိယ၀ိ၀ံသစာတမ္းေခၚ ျမန္မာစာဆိုတို႔အေၾကာင္း (အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္)၊ တေကာင္းရာဇ၀င္ဘာသာျပန္ (ေဖေမာင္တင္ႏွင့္ တြဲလ်က္)၊ ဒူ႐ြိဳင္ဆယ္၏ ဖိုး၀န္းေက်ာက္ဂူမ်ား အေၾကာင္း စာတမ္းေ၀ဖန္ခ်က္၊ ေတာ္စိန္ခို၏ အမရပူရစကားေက်ာင္းမ်ားအေၾကာင္း စာတမ္းေ၀ဖန္ခ်က္၊ ၁၆ ရာစုမွ ၁၉ ရာစုအထိ ျမန္မာႏွင့္ ယိုးဒယား စစ္ပြဲမ်ား (မွန္နန္းမွ ေကာက္ႏႈတ္၍ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္)၊ ျမန္မာတလိုင္းရာဇ၀င္တို႔ ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာခ်က္၊ (ဟာလီေဒး၏ အခ်က္အလက္တို႔ကို စိစစ္ခ်က္)၊ ျမန္မာ့အိမ္နီးနားခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား (တ႐ုတ္မွတ္တမ္း ဘာသာျပန္မ်ား)၊ ၁၈ ရာစုက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ တ႐ုတ္မ်ား က်ဴးေက်ာ္လာပံု၊ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းလက္ေအာက္ရွိ ဘုရားတဆူ၊ ပ်ဴတို႔အမည္၊ ပုဂံေက်းဇူး၊ ျမန္မာတို႔ဆုေတာင္းခန္း၊ ေခတ္ေဟာင္း ပ်ဴတို႔အေၾကာင္း၊ ေခတ္ဦးျမန္မာ့စီးပြားေရး၊ ပုဂံေခတ္ မြန္မ်ားအေၾကာင္း စတဲ့ အဖိုးတန္ သုေတသနစာတမ္းေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္းဂ်ာနယ္ (JBRS) မ်ားမွာ အဆက္မျပတ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းကို ေက်ာက္တိုင္လို ခိုင္ခံ့တည္တံ့ေအာင္ ႏွစ္ပါင္းမ်ားစြာ ကိုယ္မအားစိတ္မအား ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ အားထုတ္မႈ မ်ားစြာဟာ အံ့ဘနန္းပါ။
သူခ်စ္တဲ့ ပုဂံေျမကို ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက မဟာမိတ္တပ္ေတြက ဗံုးႀကဲမီးေလာင္တိုက္သြင္းဖို႔ ႀကံစည္ေနခိုက္ ဆရာလု(စ္)က ေဒလီမဟာမိတ္စစ္ဌာနခ်ဳပ္သို႔ စာေရးေမတၱာရပ္ခံခဲ့တဲ့အတြက္ ပုဂံေစတီ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြ ကမၻာစစ္မီးလွ်ံမွ လြတ္ေျမာက္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို ဆရာမင္းသု၀ဏ္က `ပုဂံႏွင့္ေ၀ဠဳ´ဆိုတဲ့ ကဗ်ာဖြဲ႔ၿပီး ဂုဏ္ျပဳခဲ့ဖူးပါတယ္။
ပုဂံႏွင့္ ေ၀ဠဳ

ငါတို႔ေခတ္တြင္ စစ္ႀကီးကမၻာ
ေလာင္ကၽြမ္းလာ၍ ေရမွာကုန္းမွာ
ေကာင္းကင္မွာ၌ လြတ္ရာမရွိ
မီးလွ်ံညိက အမိကိုတ
အဖကိုတမ္း ကိုယ္စိတ္ႏြမ္း၍
မခ်မ္းၾကည္ႏိုင္ လက္ခ်မႈိင္စဥ္
မ႑ဳိင္ေမ႐ု ခံၿမိဳ႕ျပဳသို႔
ေ၀ဠဳဆရာ တားျမစ္ပါေသာ္
ေပါကၠာရာမ ေဘးမခဘဲ
ျမန္မာ့ဂုဏ္ေရာင္ ထြင္းလင္းေျပာင္သည္
ငါးေထာင္တည္မည့္ နိမိတ္တည္း … တဲ့။

ဒီေရြ႕ဒီမွ် ျမန္မာ့ေက်းဇူးကို အားနဲ႔မာန္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သုခမိန္ႀကီးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေက်းဇူးသိသိနဲ႔ အေလးျပဳ႐ံု မွ်မက သူခ်စ္တဲ့ ပုဂံေျမမွာ ေက်ာက္႐ုပ္စိုက္ထူၿပီး ဂုဏ္မျပဳအပ္ပါလားလို႔ ေမးလိုက္ခ်င္လွပါေတာ့တယ္။ ။


ဒီ ပိုစ္ကို ဧရာဝတီ အင္တာနက္ မဂၢဇင္းမွ တိုက္႐ိုက္ ကူးယူေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
မူရင္းလင့္ခ္ က http://www.irrawaddy.org/bur_Joomla_1.5.8/bawa2007/February/feb_09_2007.html

သမိုင္းစစ္စစ္

သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္သူေတြဟာ အဂတိ မလိုက္ရဘူး။
ခ်စ္လို႕ေျမႇာင့္ပင့္ေရးတယ္။ မုန္းလို႕ ႏိွမ့္ခ်ကဲ့ရဲ့တယ္။
ေၾကာက္လို႕ ဖုံးကြယ္ေျပာတယ္။
မသိတာကို ဝန္မခံခ်င္လို႕ ျဖစ္ကတတ္ဆန္း ေရးတယ္ဆိုတာမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ရဘူး။
ဂတိမလိုက္ဘဲ ေရးသားတဲ့ သမိုင္းစစ္စစ္ကို ရွာျပီး ေလ့လာပါလို႕ေျပာခ်င္တာ။
သမိုင္းစစ္စစ္ကို သိရင္ အခ်ဴပ္ကေတာ့ မအ ဘူးေပါ့။
( ေဒါက္တာသန္းထြန္း၊ သမိုင္းႏွင့္ စကားေျပာျခင္းမွ )

၉- ၁၀ ရာစုအုတ္ခြက္ဘုရား

အမ်ိဳးအစား - အုတ္ခြက္ဘုရား
အခ်ိန္ကာလ - ၉- ၁၀ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျပည္၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - မူလ အုတ္ခြက္ဘုရား ( ေျမပံု ဘုရား )
အရြယ္အစား - အျမင့္ ၉ စင္တီမီတာ ၊ အက်ယ္ ၇.၈ စင္တီမီတာ၊ အဝိုင္းအက်ယ္( ဒိုင္ယာမီတာ ) ၂.၅ စင္တီမီတာ။
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IS.130-1999

ဒီ အုတ္ခြက္ဘုရား ( ေျမပံု ဘုရား ) ဟာ အေသးစိတ္ ပံုေဖာ္ထား တဲ့ ထိုင္ေတာ္မူဘုရားပါ။ အရင္းမူလေနရာဟာ " ျပည္" ျဖစ္ျပီး
ပ်ဴေခတ္ ၉-၁၀ ရာစုႏွစ္ ကျဖစ္ပါတယ္။
=======================================================================

ဒီ အုတ္ခြက္ဘုရား ( ေျမပံု ဘုရား ) ကို ပ်ဴလက္ရာလို႕ ျပတိုက္ကေျပာတာကို ကြၽန္ေတာ္ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ မေထာက္ခံ ဝံေသးပါ။ ထိုင္ေတာ္မူဘုရားရဲ့ ေဘး တစ္ဘက္တစ္ခ်က္ ဆီမွာေတာ့ ပ်ဴေခတ္ လက္ရာဟန္ ျဖစ္တဲ့ ေစတီ ၂ ခု ဝန္းရံထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ျပတိုက္ကေျပာသလို ျပည္ မွာေတြ႕တိုင္း ပ်ဴေခတ္ လက္ရာလို႕ေျပာလို႕မရပါ။ ခါး နည္းနည္းသိမ္ေနပါတယ္။ မ်က္ ႏွာေတာ္ဟာအေသးစိတ္ မျမင္ရေတာ့ေပမယ့္ အနည္းငယ္ရွည္ေနပါတယ္။ အရင္ ေတြ႕ဖူး ျပီးသား ပ်ဴေခတ္ လက္ရာေတြမွာ မ်က္ ႏွာေတာ္ဝိုင္းျပီး ႏွာေခါင္း အတန္ငယ္ ပြ ပါတယ္။ ဓမၼစၾကာ မျုဒာ (လက္ေနဟန္ထား) က ပ်ဴေခတ္မွာ မေတြ႕ရေသးေပမယ့္ ၉-၁၀ ရာစုမွာ ေတြ႕ရျပီဆိုတာ စဥ္းစား ျပီး ေနာက္ထပ္ အေထာက္ထား ရွာရပါမယ္။ တကယ္လို႕မ်ား ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ စမ္းသပ္ထား တာမ်ိဳးဆို ရင္ျဖင့္ လက္ခံ ရမွာပါ။ စမ္းသပ္ထား တာမ်ိဳး ရွိ၊ မရွိ ျပတိုက္ကို ေမးၾကည့္ပါမယ္။
(