11/28/09

ဘုရင္ႏွစ္ပါး ေငြ ၂၈ သန္း

မင္းတုန္းမင္း
( ပံုကို cmsmdy.blogspot.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။ )


သီေပါမင္း
( ပံုကို my-myitkyina.blogspot.com မွကူးယူေဖာ္ျပသည္။ )

ကြၽန္ေတာ့အမွားကို ကြန္မန္႕ေရးျပီး ေထာက္ျပရင္း လင္႔ပါ ေပးထားခဲ့တဲ့အတြက္ သမိုင္းပညာရွင္ မၾကန္ ( ေဒၚၾကန္ ) ရဲ့ " ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး " စာတမ္းကို " ျမန္မာ့ သတင္းဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာအဖြဲ႕ " https://www.myanmarisp.com မွာ သြားဖတ္ရတယ္။ ကြန္မန္႕ ေရးေပးခဲ့တဲ့ အမည္မေဖာ္လိုသူကို သိပ္ေက်းဇူးတင္တယ္။
အဲဒိ ဆိုဒ္မွာ သမိုင္း/ သုေတသန ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါး အေတာ္မ်ားမ်ားတင္ေပးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕စာတမ္းေတြကျဖင့္ ခုခ်ိန္ အျပင္မွာ ဝယ္လို႕ရမယ္ မထင္။ ကြၽန္ေတာ့အတြက္ေတာ့ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ စာၾကည့္တိုက္ ျဖစ္လို႕ ေရွးျမန္မာကို လာတဲ့သူမ်ား အဲဒိဆိုဒ္ကိုလည္းသြား လို႕ညြန္ပါရေစ။


ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ေတြထဲက ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္ႏွစ္ဆက္ျဖစ္တဲ့ မင္းတုန္းမင္း ႏွင့္ သီေပါမင္း တို႕ဟာ ကုန္းေဘာင္ဆက္ဘုရင္ေတြထဲမွာ အခ်မ္းသာဆုံးမင္းေတြလို႕ အေသအခ်ာ မေျပာႏိုင္ေတာင္ " ေငြအသုံး အင္မတန္ၾကမ္းတဲ့ မင္းေတြ " လို႕ ေျပာခ်င္တယ္။

မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္အေထြေထြ ေရာင္းဝယ္မႈ တန္ဖိုး တစ္ႏွစ္ကို ပ်မ္းမွ် ေပါင္ သုံးသန္း ရွိတယ္။ သီေပါမင္း လက္ထက္မွာ ပ်မ္းမွ် ေပါင္ သုံးသန္း ႏွစ္သိန္း ျဖစ္လာတယ္။ ဒါဟာ စာရင္းအတိက်မဟုတ္ေသးပါ။ ဒိထက္ပိုႏိုင္တယ္။ အဂၤလိပ္ကုန္သည္ေတြ အေရာင္းဝယ္ပ်က္တယ္လို႕ စြပ္စြဲတဲ့ ၁၈၈၃-၄ ခုႏွစ္မွာေတာင္ သုံးသန္း ငါးသိန္းဖိုး ေရာင္းဝယ္ျဖစ္တယ္။ အဲလို ေရာင္းဝယ္မႈေတြကရတဲ့ အေကာက္အခြန္ေတြ ဘုရင့္ ဆီဆက္သြင္းရတယ္။ ၁၈၆၅ ခုႏွစ္ ကေနစတြက္ရင္ဘဲ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္အထိ အႏွစ္ ၂၀ ကာလအတြင္း ျဗိတိသွ်သုံး ေပါင္ေငြ သန္း ၆၀ ေက်ာ္ ကုန္သြယ္မႈ မွ အခြန္ေငြေတြ ျမန္မာဘုရင့္ဆီေရာက္ပါမယ္။

" ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါးမ်ားကို မင္းတုန္းမင္း (၁၈၅၂ - ၁၈၇၈) လက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၂၇ (၁၈၆၅) ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး စက္႐ံု၌ စတင္ ခတ္လုပ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ ေခတ္မီ တိုးတက္ေရး အတြက္ တည္ေထာင္ လုပ္ေဆာင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား အနက္ အေရးပါေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တရပ္ ျဖစ္၏။ အစဥ္အလာ သုံးစြဲေနခဲ့ေသာ အတံုးအခဲ အသျပာ စနစ္ကို ဒဂၤါးမ်ား သြင္းလုပ္္ ထုတ္ေဝ အစားထိုးျခင္းျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ေရးတြင္ ပဓာနက်ေသာ ေငြေၾကးစနစ္ကို ျပဳျပင္ခဲ့သည္။ " လို႕ မၾကန္ရဲ့ စာတမ္းမွာ ေရးထားတယ္။ သမိုင္းဆရာေတြ ျမင္ထားတဲ့ ဒီအခ်က္ကို ျငင္းစရာမရွိ။ အျခားစက္႐ံုေတြ အမွန္တကယ္ တိုးတက္တယ္။ သို႕ေသာ္ ဒဂၤါးစက္႐ံုမပါ။

ရတနာပံု ဒဂၤါးေတြဟာ ထုတ္လုပ္စမွာ တိက်ျပီး အရည္ေသြးစံခ်ိန္မွီတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရ ဒဂၤါး ႏွင့္ ျမန္မာ ဒဂၤါးတန္းဖိုး တူတယ္။ သို႕ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အမႈထမ္းအရာရွိေတြအပါဝင္ စက္႐ံုဝန္ထမ္းေတြ အက်င့္ပ်က္လို႕ ဒဂၤါးေတြ တိက်မႈမရွိေတာ့သလို အရည္ေသြးစံခ်ိန္ မမွီေတာ့ပါ။ ျမန္မာ ရတနာပံု ဒဂၤါးသုံးစြဲမႈ တရားဝင္ေငြေၾကးအျဖစ္မွ ရပ္စဲခံလိုက္ရတဲ့အထဲမွာ ဒီအခ်က္ဟာလည္း သိပ္အေရးပါတယ္။

ေငြေၾကး ဒဂၤါး ထုတ္လုပ္ပံု ၊ တန္ဖိုး ႏွင့္ အရည္ေသြးစံခ်ိန္ ထိမ္းသိမ္းပံု ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ပံု ဥပေဒသ စတာေတြကို အဂၤလန္ ႏွင့္ အိႏၵိယ ကေန သင္ယူနည္းခံ ခဲ့လို႕ " မူ " ေကာင္းေသာ္လည္း " လူ " မေကာင္းလို႕ ရည္ရွည္မခံ။


မင္းမိန္႕ ႏွင့္ ရတနာပံု ဒဂၤါးေတြကို စတင္သုံးစြဲေစရာမွာ " တိုင္းၾကီး ျပည္ၾကီးအဂၤါရပ္ႏွင့္ အညီ ခ႐ိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း အႏွံ႕အျပားသုံးစြဲၾကရ၏ " လို႕ေရႊနန္းသုံး ေဝါဟာရအဘိဓာန္ မွာေဖာ္ျပထားတယ္။ သို႕ေသာ္ ရတနာပံု ဒဂၤါးေတြ စသုံးျပီဆိုရင္ဘဲ ကုန္းေစ်းႏႈန္း မူလထက္ ပိုလာတယ္။ အရပ္စကားႏွင့္ ေျပာရရင္ ေစ်းၾကီးလာတယ္။ ဒါကို စာဆို ဦးပုညက " ႏွစ္ျပားတန္ ႂကြယ္ထမင္းရယ္နဲ႕ ၊ သည္လည္ပင္း ၾကိတ္လို႕သာျမိဳ " လို႕ ရြဲ႕ျပီးေရးတယ္။

မင္းတုန္းမင္းဟာ စက္႐ံုက အတိုင္းဆမရွိ ထြက္လာတဲ့ ဒဂၤါးေတြကို အသုံးျပဳျပီး မင္းမႈထမ္းေတြရဲ့ လုပ္ခလစာေတြကို တိုးေပးတယ္။ ဆုေတာ္ လာဒ္ေတာ္ေတြေပးတဲ့ အခါ စက္႐ံုထြက္ ဒဂၤါးေတြသုံးျပီး ေရွးကထက္ ပိုေပးတယ္။ အဂၤလိပ္ ၊ ျပင္သစ္ ၊ ဂ်ာမန္ ၊ တရုတ္ ႏွင့္ ကုလား ကုန္သည္ေတြက ကုန္ပစၥည္းေတြြကို အဆမတန္ ေစ်းတင္ျပီးေရာင္းရာမွာ အဓိက ဝယ္သူ ( Buyer )ဟာ ဘုရင္ႏွင့္ မိဖုရားေတြ ၾကီးစိုးတဲ့ နန္းတြင္းသာျဖစ္တယ္။

ေငြေၾကးအျဖစ္ ဒဂၤါးေတြကို အသုံးျပဳလာတဲ့အခါ ေရာင္းဝယ္မႈလုပ္ရာမွာ ေရွးကထက္ ပိုျမန္ဆန္လြယ္ကူလာတယ္။ စုေဆာင္း ထိမ္းသိမ္းရတာ လြယ္ကူျပီး ၾကာရွည္ခံတဲ့တြက္ ျပည္သူ ျပည္သားေတြကလည္း အသာတၾကည္လက္ခံ သုံးစြဲၾကတယ္။ သို႕ေသာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ လူေနမႈစနစ္မွာ လာဒ္ေပး၊ လာဒ္ယူမႈေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ အက်င့္ပ်က္ဝန္ထမ္းေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ ရာဇဝတ္မႈေတြ ေရွးကထက္ပိုမ်ားလာတယ္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရရင္ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈ စနစ္တက်မရွိ တဲ့ ေငြေၾကးစနစ္ေၾကာင့္ ျမန္မာလူေနမႈစနစ္ သိသိသာသာ ပ်က္ယြင္းလာတယ္။ ဒါကို အခ်ဳပ္တန္း ဆရာေဖက " ျဗဟၼစိုရ္ေလးမည္ ၊ မတည္ၾကည္ ကုန္ကင္းလို႕ ၊ ေငြအရင္းမင္းမူသည့္တာ၊ တင့္တယ္လွပါ၊ လူေရတတ္မ်က္ႏွာငယ္၊ စကၠဝါနယ္ဝန္းသို႕ေလး " ဆိုျပီးေရးခဲ့တယ္။

မင္းတုန္းမင္း ကို သာသနာျပဳမင္းရယ္လို႕ ဆိုၾကတယ္။ စက္႐ံုထြက္ ဒဂၤါးေတြသုံးျပီး ရဟန္းႏွင့္ ေက်ာင္းတိုက္ေတြကို လႉဒါန္းမႈေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒိအခ်ိန္ ခန္႕မွန္းေျခ ေျခာက္ေသာင္းေက်ာ္ခန္႕ရွိတဲ့ ရဟန္းေတာ္ေတြကို စာသင္၊ စာခ် အစျပဳလို႕ ၾကီးငယ္ ဝါစဥ္အလိုက္ ရဟန္းတစ္ပါးလွ်င္ အနည္းဆုံး ၂ က်ပ္ ကေန အမ်ားဆုံး ၅၀၀ က်ပ္အထိ ေက်ာင္းတိုက္ေတြကို ေထာက္ပန္႕ လႉဒါန္းမႈေတြ လုပ္တယ္။ အခ်ိဳ႕ဆရာေတာ္မ်ားက မၾကိဳက္ပါ။

မဟာဝိသုဒၶါရာမ ဆရာေတာ္က ရဟန္းေတြ ေဒါင္းခြက္ခံရသလို မသင့္ေတာ္လို႕ ေရးရာမွာ " မိုးေလးခ်ဳပ္လို႕ ျပန္ခ်ိန္ေတာ္၊ ျမတ္စြယ္ေတာ္ ေပၚသည့္ေခ်ာင္းမွာ၊ ေဒါင္းေတြကေအာ္။ ေဒါင္းေအာ္ရင္ လူၾကိဳလြတ္ပါ့၊ ပ်ိဳတို႕ေမာင္ ဝါဝါဝတ္ကို ေဒါင္းခြပ္ခ်ည့္ေလး " လို႕ေရး ခဲ့ တယ္။


သီေပါမင္း လက္ထက္မွာ အရပ္ရပ္ စီးပြါးကုန္သြယ္မႈေတြ ပိုမ်ားလာလို႕ အခြန္ေတြပိုရလာတယ္။ ထို႕အတူ ဘုရင့္ ႏွင့္ မိဘုရားတို႕ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ အသုံးစရိတ္လည္းပိုမ်ားလာတယ္။ ကုန္သည္ေတြၾကားမွာ ျမန္မာဘုရင္ဟာ အသစ္အဆန္းပစၥည္းေတြအတြက္ အသုံးျဖဳန္းၾကီးတယ္လို႕ ေျပာစမတ္ျပဳၾကတယ္။

အမွတ္တံဆိပ္အသစ္ေတြႏွင့္ ေငြဒဂၤါးေတြ ပိုထုတ္သုံးလာတယ္။ စက္႐ံုထြက္ ဒဂၤါးေတြအားကိုးႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း ၊ မိုးကုတ္ ပတၱျမားလုပ္ငန္းေတြကို ဘုရင့္စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေျပာင္းဖို႕လုပ္တယ္။ မေအာင္ျမင္။


ႏိုင္ငံျခားျပန္ သံအမတ္ေတြရဲ့ အၾကံေပးခ်က္အရ စက္႐ံုထြက္ ဒဂၤါးေတြ အသုံးခ်ဖို႕ရာ " ထီ " ႐ံုေတြ ဖြင့္တယ္။ ေသာင္းစုထီေတြ ေပါက္တဲ့အခါ စက္႐ံုထြက္ ေဒါင္းဒဂၤါးေတြထုတ္ေပးတယ္။

မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ကေန သီေပါမင္း လက္ထက္ အထိ ထုတ္သုံးလာတဲ့ ေငြဒဂၤါးေတြရဲ့ တန္ဖိုး ႏွင့္ အေရတြက္ကို စနစ္တက် ထိမ္းခ်ဳပ္ဖို႕ ဥပေဒ မရွိ။ တိက်တဲ့ စာရင္း ဇယားမရွိ။

ေငြဒဂၤါးစက္႐ံုက စတင္ထုတ္လုပ္တဲ့ ၁၈၆၅ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၈၅ ခုႏွစ္အထိ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ျမန္မာဘုရင္ ႏွစ္ပါးဟာ ေငြဒဂၤါးအေရတြက္ ၃၆သန္းေက်ာ္၊ တန္ဖိုးေငြ ၂၈ သန္းေက်ာ္ ထုတ္သုံးခဲ့တယ္။

မၾကန္ ရဲ့ ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ေလ့လာေနတာၾကာပါျပီ။ ျပည္တြင္း ျပည္ပ က်မ္းကိုး စာအုပ္၊ စာတမ္း မ်ားမ်ားစားစားမရွိပါ။ ခုေနာက္ဆုံး အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ထြက္ သန္းထြန္း (ေဒးဒရဲ ) ျပဳစုတဲ့ Auspicious Symbols and Ancient Coins of Myanmar စာအုပ္ကိုေတာ့ မဖတ္ရေသးပါ။ ရခိုင္သမိုင္း ပညာရွင္ေတြေရးသားျပဳစုထားတဲ့ ရခိုင္ ဒဂၤါး စာအုပ္ေတြကို ရွာရတာ ပိုျပီးခက္ခဲတယ္ ။

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ဆာ အာသာ ဖယ္ရာ ( Sir Authur P. Phayre ) ေရးတဲ့ COINS OF ARAKAN, OF PEGU, AND OF BURMA စာအုပ္TRUBNER & CO., 57 AND 59, LUDGATE, LONDON စာအုပ္တိုက္ကေန ၁၈၈၂ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ အဲဒိစာအုပ္ လန္ဒန္ မွာစတင္ထုတ္ေဝတဲ့ အခ်ိန္ဟာ အထက္ျမန္မာျပည္မွာ ျမန္မာဘုရင္ သီေပါမင္း အုပ္ခ်ဴပ္ေနဆဲ အခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။

ထုတ္ေဝခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ၾကာေနျပီျဖစ္ေသာ္လည္းဘဲ သူကိုယ္တိုင္ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဖယ္ရာျပတိုက္မွာ စုေစာင္းထားတဲ့ ဒဂၤါးေတြကို အေျခခံျပီးေရးတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ အခိုင္မာဆုံး သက္ေသခံစာအုပ္ျဖစ္သလို ဖယ္ရာရဲ့စာအုပ္ဟာ ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ကမာၻကသိေအာင္ ခ်ျပတဲ့ ပထမဆုံးစာအုပ္ျဖစ္မယ္။

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြလို႕ ဆိုရာမွာ ပ်ဴဒဂၤါး ၊ ရခိုင္ ဒဂၤါး ၊ မြန္ ဒဂၤါး ေတြကို လူသိမ်ားတယ္။ သို႕ေသာ္ တနသၤာရီ ဒဂၤါးလို႕လူသိမ်ားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေအာက္ပိုင္း ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသသုံးဒဂၤါး ေတြကိုေတာ့ျဖင့္ လူသိနည္းေနပါေသးတယ္။

ဘုရင့္ေနာင္ ( ၁၅၅၁ - ၁၅၈၁ ) လက္ထက္ မွာလည္းဘဲ ဒဂၤါးေတြ သုံးခဲ့ေသးတယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြရွိတယ္။ အဲဒိ ဒဂၤါးေတြကို လည္းပံုႏွင့္တကြ ဒီလို ပံုရယ္လို႕ ရဲရဲေျပာဖို႕ရာလိုေသးတယ္။ ဗဒံုမင္း လက္ထက္ (၁၇၈၂-၁၈၁၉) မွာ ဒဂၤါး အသုံးျပဳခဲ့ေသးတယ္လို႕ သမိုင္းပညာရွင္ေတြေရးထားတာ ဖတ္ရတယ္။ ဘယ္လိုပံုစံရယ္လို႕ အတိက် ပံုျပျပီးေျပာဖို႕ လိုေသးတယ္။

ကုန္းေဘာင္ေနာက္ဆုံး မင္းတုန္းမင္း ႏွင့္ သီေပါမင္း ေခတ္ေတြမွာ ထုတ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ေဒါင္း ဒဂၤါးဆိုလူတိုင္း သိၾက ၊ ျမင္ဖူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္။

ေဒါင္းတံဆိပ္အျပင္ တျခား အသုံးျပဳတဲ့ အမွတ္တံဆိပ္ေတြကေတာ့
၁။ ေဒါင္း
၂။ ျခေသၤ႕
၃။ ယုန္
၄။ တိုး တို႕ျဖစ္တယ္။

အသုံးျပဳတဲ့ သတၳဳပစၥည္းေတြက
၁။ ေရႊ
၂။ ေငြ
၃။ ေၾကး
၄။ သံ
၅။ ခဲ စတာျဖစ္ျပီး တန္ဖိုးေတြကေတာ့ ( တက်ပ္ ၊ ငါးမူး ၊ တမတ္ ၊ တမူး ၊ တပဲ )တို႕ျဖစ္တယ္။


ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္ မၾကန္ ( ေဒၚၾကန္ ) ရဲ့ ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး စာတမ္းကို ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ လင္႔မွာသြားဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။

https://www.myanmarisp.com/History/Kon_Baung_Period/kbp0001/

11/22/09

ခ႐ုသင္း ႏွင့္ သီရိဝစၧ ေရႊဒဂၤါး




ခ႐ုသင္း ပံုပါ ဒဂၤါး ေတြကို ပ်ဴ ၊ ရခိုင္ ၊ မြန္ ဒဂၤါး စသျဖင့္ေျပာၾကတယ္။ ကန္႕ကြက္စရာမရွိပါ။ သို႕ေသာ္ အျပည့္ဝ မွန္ပါ၏ လို႕ မေထာက္ခံ ။ ဒီလို ခ႐ုသင္း၊ အျခားတဘက္တြင္ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ပံုပါ ဒဂၤါးေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာသာ ေတြ႕ရွိတာမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။

စစ္တေကာင္း (ဘဂၤလား) ၊ ရခိုင္ ေဝသာလီ ၊ သီရိေခတၱရာ ( ေမွာ္ဇာ ) ၊ ဟန္လင္း ၊ ပဲခူး ၊ တြံေတး ကြမ္းျခံကုန္း ၊ ထားဝယ္ ၊ဒြါရာဝတီ ( ထိုင္း ) ၊ ေအာတ္ အီအို ( Oc - Eo )ကေမၻာဒီးယား ကေန ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံ ဆိုင္ဂံု (Saigon ) ျမိဳ႕အထိ အေရတြက္ အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ရတယ္။ ေအဒီ ၂ရာစု ကေန ၈ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ကုန္သြယ္ လမ္းမတေလွ်ာက္ ေရာင္း/ဝယ္ ရာမွာ ၾကားခံပစၥည္းအျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႕ျပန္႕ အသုံးျပဳခဲ့တယ္ ။

ခန္႕မွန္း ေအဒီ ၃ ရာစုမတိုင္မွီအထိ ဒီလို ခ႐ုသင္း၊ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ပံုပါ ဒဂၤါးေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေရာင္း/ဝယ္ ရာမွာ ၾကားခံပစၥည္း ( ေငြေၾကး ) အျဖစ္ အေစာဆံုး အသုံးျပဳခဲ့ တဲ့ ဘံုေငြေၾကး လို႕ဆိုႏိုင္တယ္။

၃ ရာစုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေနရာ ေဒသ ၊ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈ ၊အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ မင္း ေတြအေပၚမွာမူတည္ျပီး အမွတ္တံဆိပ္ အသုံးျပဳမႈ ကြဲျပားသြားတယ္။
ဒဂၤါး ခပ္ႏွိပ္ ရာမွာ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္တံဆိပ္ေတြ ပိုမို ထည့္သြင္းလာေသာ္လည္းဘဲ ခ႐ုသင္း၊ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) အမွတ္တံဆိပ္ကိုေတာ့ ၁၉ ရာစုႏွစ္လယ္အထိ ထည့္သြင္းအသုံးျပဳဆဲျဖစ္တာကို ေတြ႕ရတယ္။

ခ႐ုသင္း ( သခၤ ) ဆိုတာ ေကာင္းျမတ္တဲ့အခ်ိန္ကို ေၾကညာရန္ ၊ သီရိဝစၧ ဆိုတာ မြန္ျမတ္ ေသာအိမ္ ကိုရည္ရြယ္တယ္ ။ ဗိႆႏိုး နတ္မင္းရဲ့ တံဆိပ္လကၡဏာ ျဖစ္လို႕ ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္မႈ ႏွင့္ဆိုင္တယ္။

11/8/09

Burmese Buddhist Imagery of the Early Bagan Period (1044-1113)

ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္ ၊ သုေတသနပညာရွင္ အမ်ားစုမွာ အားနည္းခ်က္တစ္ခုရွိပါတယ္။ ေတြ႕ရွိထားတဲ့ အခ်က္လက္ေတြကို ေဖာ္ျပရာမွာ ပံု ေတြကိုစနစ္တက် ေဖာ္ျပမႈအားနည္းတာပါ။ စာတမ္းကေန စာအုပ္ျဖစ္လာေသာ္လည္းဘဲ ဘာေၾကာင္႔မွန္းမသိ ဓာတ္ပံု ေဖာ္ျပမႈအားနည္းေနတုန္းပါ။

အခုေဖာ္ျပထားတဲ့ စာတမ္းက ခ်ားေလာ့ ကန္ျဒစ္ ဂါလိုေဝး ( Charlotte Kendrick Galloway ) ျပဳစုထားတဲ့ စာတမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာဘြဲ႕ ( Ph D ) အတြက္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ Australia National University ကိုတင္သြင္းတဲ့ စာတမ္းျဖစ္ပါတယ္။ " Burmese Buddhist Imagery of the Early Bagan Period ( 1044-1113 ) လို႕ဆိုထားေပမယ့္ အျခားဘာသာေတြျဖစ္တဲ့ ျဗဟၼာဏ ၊ ဟိႏၵဴ ဝါဒဆိုင္ရာ အေထာက္ထားေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကိုပါ စီစစ္တင္ျပသြားပါတယ္။ ပုဂံ ဆိုေသာ္လည္းဘဲ သထံုမွာရွိတဲ့ မြန္လက္ရာေတြကို လက္လွမ္းမွီရာ စုစည္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

စာတမ္းလုပ္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား အတြက္ အမ်ားၾကီး အေထာက္ကူျဖစ္မွာပါ။

စာတမ္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ႏွင့္ ေဒါင္းလုပ္ လုပ္ယူဖို႕ လင္႔ ေတြကို ေအာက္မွာေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။


TitleBurmese Buddhist Imagery of the Early Bagan Period (1044-1113)
AuthorGalloway, Charlotte Kendrick
InstitutionThe Australian National University
Date2007
AbstractBuddhism is an integral part of Burmese culture. While Buddhism has been practiced in Burma for around 1500 years and evidence of the religion is found throughout the country, nothing surpasses the concentration of Buddhist monuments found at Bagan. Bagan represents not only the beginnings of a unified Burmese country, but also symbolises Burmese 'ownership' of Theravada Buddhism. ¶ While there is an abundance of artistic material throughout Burma, the study of Burmese Buddhist art by western scholars remains in it infancy due to historical events. In recent years, opportunities for further research have increased, and Bagan, as the region of Buddhism's principal flowering in Burma, is the starting point for the study of Burmese Buddhist art. To date, there has been no systematic review of the stylistic or iconographic characteristics of the Buddhist images of this period. This thesis proposes, for the first time, a chronological framework for sculptural depictions of the Buddha, and identifies the characteristics of Buddha images for each identified phase. The framework and features identified should provide a valuable resource for the dating of future discoveries of Buddhist sculpture at Bagan. ¶ As epigraphic material from this period is very scant, the reconstruction of Bagan's history has relied heavily to this point in time on non-contemporaneous accounts from Burma, and foreign chronicles. The usefulness of Bagan's visual material in broadening our understanding of the early Bagan period has been largely overlooked. This is addressed by relating the identified stylistic trends with purported historical events and it is demonstrated that, in the absence of other contemporaneous material, visual imagery is a valid and valuable resource for both supporting and refuting historical events. ¶ Buddhist imagery of Bagan widely regarded to represent the beginnings of 'pure' Theravada practice that King Anawrahta, the first Burman ruler, actively encouraged. This simplistic view has limited the potential of the imagery to provide a greater understanding of Buddhist practice at Bagan, and subsequently, the cross-cultural interactions that may have been occurring. In this light the narrative sculptural imagery of the period is interrogated against the principal Mahayana and Theravada texts relating to the life of Gotama Buddha. This review, along with the discussion regarding potential agencies for stylistic change, reveals that during the early Bagan period, Buddhism was an eclectic mix of both Theravada and Mahayana, which integrated with pre-existing spiritual traditions. Towards the end of the early Bagan period, trends were emerging which would lead to a distinctly Burmese form of Buddhist practice and visual expression.
Thesis 01front.pdf 31.7 Kb
02Volume1_Text.pdf 1842.8 Kb
03Volume2_ToFig127.pdf 3935.3 Kb
04Volume2_Figs128-238.pdf 3765.9 Kb


http://thesis.anu.edu.au/public/adt-ANU20071112.160557/index.html

11/5/09

ခ႐ုသင္း ပံုပါ ေရႊဒဂၤါး။



ခ႐ုသင္း ႏွင့္ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ပံုပါ ေရႊဒဂၤါး။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ တိုက်ိဳ ( Japan, Tokyo ) အေျခစိုက္ ပညာရွင္တစ္ဦးထံမွ ရရွိပါတယ္။