ေတာင္ပန္နီ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ႏွင့္ ဒဂၤါးတု

ဒဂၤါးအတု
ဒဂၤါးအတု
ဒဂၤါးအတု

ေတာင္ပန္နီ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ႏွင့္ ဒဂၤါးတု

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ေငြစကၠဴ ေငြအေႂကြဒဂၤါး အတုမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ၾကံစည္ၾကသည့္နည္းတူ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ကလည္းဒဂၤါးအတုမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ဘူးသည္။ ေငြကိုေၾကးနီမ်ားေရာစပ္၍ တံဆိပ္ေတာ္အတု ႐ိုက္ႏွိပ္ကာ သုံးစြဲၾကသည္။

ဒဂၤါးတုျပဳလုပ္သူမွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး တစ္ပါးျဖစ္သည္။ ထိုဘုန္းေတာ္ၾကီး စတင္ျပဳလုပ္ေသာ ဒဂၤါးတုမ်ားမွာ ၾကာလာသည့္အခါ ေၾကးနီမ်ားသည္ျဖစ္၍ ဥေဒါင္း႐ုပ္ အေတာင္ပန္က စတင္ကာ ေၾကးနီေရာင္ ေပၚလာသျဖင့္ ျမိဳ႕ဝန္ေထာင္မႉး ( တေထာင္မႉး ) တို႕စံုစမ္း စစ္ေဆးရမိရာတြင္ ထိုဘုန္းေတာ္ၾကီးကို ေမာင္းေက်ာ္ရာဇဝတ္ေတာ္ ေပးရဘူးေလသည္။

ထိုဘုန္းေတာ္ၾကီးကို " ေတာင္ပန္နီ ဘုန္းေတာ္ၾကီး" ဟု ၎ ထိုဘုန္းေတာ္ၾကီးျပဳလုပ္ေသာ ဒဂၤါးကို " ေတာင္ပန္နီဒဂၤါး" ဟု ၎ ေခၚေဝၚၾကသည္။ ထို အခ်ိန္က ဒဂၤါးမ်ားကို စစ္မစစ္ မွန္မမွန္ ၾကည့္႐ႉသုံးစြဲၾကရေၾကာင္းသိရသည္။
( ျမန္မာ ဒဂၤါးမ်ား ၊ သေျပညိဳ ေမာင္ကိုဦး ၊ စာေပဗိမာန္ ၁၉၇၀ ၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၀၃ )

မင္းတုန္းမင္း ေခတ္ ကတည္းက ဒဂၤါး အတု ေပၚ၊ မေပၚ ရဲရဲ မေျပာတတ္။ သို႕ေသာ္ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ေခတ္မွာ ေတာ့ ရတနာပံု ဒဂၤါးမွန္သမွ် ထိုင္း၊ အိႏၵိယ ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္ စတဲ့ႏိုင္ငံေတြက အတုလုပ္ျပီးေရာင္းတယ္။ ေတာင္ပန္ မနီ ၊ ရင္အုပ္လည္း မနီ။ အေလးခ်ိန္မတူ ၊ ေငြသားစစ္စစ္ မသုံးတာကလြဲရင္ က်န္တာအကုန္နီးပါးတူတယ္။

ကိုလိုနီ ေခတ္ဦးကတည္းက ေပ်ာက္ပ်က္သြားခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ရတနာပံု ဒဂၤါး ပံုစံခြက္ေတြ ဘယ္ဆီထိ ခရီးဆက္တယ္ဆိုတာ မေျပာႏိုင္ေသာ္လည္း အေရတြက္ ၃၆ သန္းေက်ာ္ ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဒဂၤါးအစစ္ေတြေရာ ၊ ခုေခတ္လုပ္ ဒဂၤါး အတုေတြပါ ကမၻာအႏွံ႕ခရီးဆက္ေနၾကေလရဲ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာေတြ ရတနာပံု ဒဂၤါး ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား အျမတ္တႏိုး ၊ အမွတ္တရ သိမ္းထားလဲ မသိ။

ပစပ္ရာဇဝင္

ေမွာ္ဘီ ဆရာသိန္းရဲ့ " ပါးစပ္ရာဇဝင္ " ပါ အေၾကာင္းရာ တခ်ိဳ႕ကို ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ၊ ေဒါက္တာ ရီရီ ႏွင့္ မၾကန္ တို႕ရဲ့ စာတမ္းငယ္ေတြ မွာ မၾကာခဏေဖာ္ျပတာ ဖတ္ဖူးပါလိမ့္မယ္။

သမိုင္း ပညာရွင္ " မၾကန္ " က ပါးစပ္ရာဇဝင္ကို " ဖတ္လို႕ ေကာင္းသည္။ ပါးစပ္ရာဇဝင္ ဆိုေတာ့လည္း မွန္သင့္သေလာက္ မွန္ျပီး မေသခ်ာတာေတြလည္ ပါမွာေပါ့ေလ " ဆိုျပီး မွတ္ခ်က္ေပးတယ္ ။

ေမွာ္ဘီ ဆရာသိန္းရဲ့ " ပါးစပ္ရာဇဝင္ " မွာ ပါတဲ့ အေၾကာင္းရာေတြဟာ ေပစာ ၊ ပုရပိုဒ္စာ ေတြႏွင့္ သက္ၾကီးရြယ္အို ေတြရဲ့ ေျပာျပခ်က္ေတြကို အေျခခံထားတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ သက္ဦး ဆံပိုင္ ဘုရင္ ႏွင့္ ပေဒသရာဇ္ စနစ္ေအာက္က အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္သူ ၊ မင္းခစား အမတ္ေတြ ရဲ့ ခံစားခ်က္ " သေရာ္စာ " လို ျဖစ္ေန လို႕ ဘိုးေတာ္ ( ဗဒံုမင္း ) ႏွင့္ ဘၾကီးေတာ္ တို႕ တင္မကဘဲ အျခားက်န္ေနေသးတဲ့ ေခတ္ ႏွင့္ ဘုရင္ေတြ အတြက္ပါ ရွိသင့္ပါတယ္။


ေပးထားတဲ့ လင့္ ေတြက ေဒါင္း ယူႏိုင္ပါတယ္။
https://www.myanmarisp.com/history/History-eBooks/126%20PaSatYarZarWin.pdf/view

http://www.zshare.net/download/70319034c1750375/


စာအုပ္ ( PDF ) ဖိုင္ ကို ျမန္မာ့ သတင္း ဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာအဖြဲ႕ ကေနယူထားပါတယ္။

ဥေဒါင္း ၊ ခြက္ေဒါင္း ၊ ကေဒါင္း

ေရွးေဟာင္း ဒဂၤါး ေလ့လာစုေဆာင္းသူမ်ားသူမ်ားကို ဒါေတြ သတိထားပါလို႕ ေျပာခ်င္တယ္

ရတနာပံု ေခတ္ ဒဂၤါး ေတြမွာပါတဲ့ ေဒါင္းတံဆိပ္ ကို ဥေဒါင္း ၊ ခြက္ေဒါင္း ၊ ကေဒါင္း စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာေနၾကတယ္။ မွန္တဲ့ လူ မွန္ႏိုင္တယ္။ ဘာျပဳလို႕ဆိုေတာ့ သုံးထားတဲ့ " ေဒါင္း " ႐ုပ္ေတြ မတူလို႕ပါ။
စုေဆာင္းလို႕ ရသမွ် ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။








( ပန္းခက္လို႕ ေျပာေနၾကတဲ့ အခက္ႏွစ္ခက္ ဟာလည္း မွန္ခ်င္မွ မွန္မယ္ ၊ တမတ္တန္ ေၾကးဒဂၤါး မွာသုံးထားတာ အခက္ႏွင့္မတူဘဲ အႏြယ္ႏွင့္ ပိုတူတယ္ )

ရတနာပံု တိုး ဒဂၤါး

ေဒါင္းဒဂၤါး ကို " ရတနာပံုေဒါင္းဒဂၤါး " လို႕ေရးရင္ ၊ တိုးဒဂၤါး ကိုလည္း ရတနာပံု တိုးဒဂၤါး လို႕ ေရွ႕မွာ
" ရတနာပံု" ထည့္ျပီး ေရးသင့္တယ္။

ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး အေၾကာင္း သိပ္အသားေပးျပီးေရးတဲ့အခါ ရတနာပံုတစ္ေခတ္ တည္းမွာထုတ္လုပ္တာ ျဖစ္ပါလွ်က္ အျခားအမွတ္တံဆိပ္ပါ ဒဂၤါးေတြကို ေမွးမွိန္ေစပါတယ္။

ျမန္မာတို႕ရဲ့ အစဥ္လာ အေခၚအရ ဒဂၤါးဆိုတာ " အမွတ္တံဆိပ္" သို႕မဟုတ္ " စာ " ပါ ေရႊ သို႕မဟုတ္ ေငြ အျပားဝိုင္းငယ္ေတြကိုသာ ေခၚျခင္းျဖစ္တယ္။ ေၾကး၊ သံ ၊ ခဲ စတာေတြႏွင့္ လုပ္ထားတာမ်ိဳးကိုေတာ့ ေၾကးပိုက္ဆံ ၊ သံပိုက္ဆံ ၊ ခဲပိုက္ဆံ စသျဖင့္ေခၚၾကတယ္။ ဒဂၤါး လို႕မေခၚပါ။

မင္းတုန္းမင္း ေခတ္ ေရႊ ႏွင့္ ေငြ ဒဂၤါးေတြ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္လို႕ အမ်ားစုေရးၾကတယ္။ သီေပါမင္း ေခတ္မွာ ေဒါင္းဒဂၤါးေတြကို ဆက္လက္ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲပါတယ္။ ၁၂၄၀ မွာ တိုးတံဆိပ္ ေၾကးဒဂၤါး ( ေၾကးပိုက္ဆံ ) ထပ္ထုတ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ပံုကိုၾကည့္ပါ။

" တိုး " သတၱဝါ
" တိုးတံဆိပ္ေတာ္" စာတမ္း
( တိုး ဆိုတာ ျမင္း ႏွင့္ သမင္ သတၱဝါ ႏွစ္ေကာင္ကို ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ လာဒ္ေကာင္လို႕ အယူရွိတယ္။
သီေပါမင္းရဲ့ " တိုး " ဟာ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားေတြ ရဲ့ တိုး လို ၾကည့္မေကာင္းပါ ၊ ႐ုပ္ဆိုးလွတယ္ )

အျခား တဘက္မွာေတာ့
" ၁ူး သုံး ဒဂၤါး "
" ၈ ပံု တပံု "
" ၁၂၄၀ "
" အခက္ ၂ ခက္ " ( အခ်ိဳ႕က ဝိုက္ပန္းခက္လို႕ေျပာတယ္ )
" အခက္ ၂ ခက္ ရဲ့ၾကား မွာ ပန္းပြင့္ "
(ဘာပန္းပြင့္ မွန္းေသခ်ာမသိပါ၊အခက္ကို ဝိုက္ပန္းခက္လို႕ ဆိုရင္ ဒီအပြင့္ကို ဝိုက္ပန္းပြင့္လို႕ ဆိုႏိုင္မလားမသိပါ )


ေၾကးဒဂၤါး မွာပါတဲ့ ခုႏွစ္ " ၁၂၄၀ " ဟာ ထုတ္လုပ္တဲ့ ခုႏွစ္ျဖစ္ပါမယ္။
သီေပါမင္းဟာ စေနသား ျဖစ္လို႕ စေနနံ( တ၊ ထ ၊ ဒ ၊ ဓ ၊ န ) ျဖစ္တဲ့အတြက္ တိုးတံဆိပ္ကို သုံးတယ္လို႕ အခ်ိဳ႕က ဆိုတယ္။ မွန္ခ်င္မွ မွန္မယ္။

မင္းတုန္းမင္းဟာ အဂၤါ သားျဖစ္လို႕ " ျခေသၤ႔ " တံဆိပ္ကို သုံးတယ္ဆိုရင္ စေနသားျဖစ္တဲ့ သီေပါမင္းဟာ " နဂါး " သုံးဖြယ္ရာရွိတယ္။ " နဂါး " မၾကိဳက္လို႕ " တိုး " သုံးသလားေတာ့မသိပါ။
ဘာအတြက္ ဘာေၾကာင္႔ရယ္လို႕ေတာ့ တပ္အပ္ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။

ရတနာပံု ျခေသၤ့ ဒဂၤါး

က်ပ္သုံး ေရႊဒဂၤါး

မင္းတုန္းမင္း ေခတ္မွာ ေဒါင္းဒဂၤါး ေတြကို ခပ္လုပ္သုံးစြဲခဲ့တယ္ဆိုတာ အထူးေျပာစရာမလိုေတာ့ပါ။

ေဒါင္းတံဆိပ္အျပင္ တျခား အမွတ္တံဆိပ္ေတြျဖစ္တဲ့ " ျခေသၤ့ ၊ ယုန္ ၊ တိုး (လာဒ္ေကာင္ လို႕ အယူရွိတယ္ ၊ သမင္ ႏွင့္ ျမင္း သတၱဝါ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ အေကာင္ )" ေတြရွိေသးတယ္ဆိုတာ မွတ္ဖို႕လိုေသးတယ္။

ေရႊ ၊ ေငြ ၊ ေၾကး ၊ သံ ၊ ခဲ စတဲ့ သတၳဳပစၥည္းေတြ ကို အသုံးျပဳတယ္။ တန္ဖိုးေတြက ( တက်ပ္ ၊ ငါးမူး ၊ တမတ္ ၊ တမူး ၊ တပဲ )တို႕ျဖစ္တယ္။ သို႕ေသာ္ ဘယ္အမွတ္တံဆိပ္ ကို ဘယ္သတၳဳပစၥည္းသုံးျပီး ဘယ္ေလာက္ တန္ဖိုးေတြႏွင့္ ထုတ္တယ္ဆိုတာ သိဖို႕လိုမယ္။ ရတနာပံု ေရႊ ျခေသၤ့ ဒဂၤါး အေၾကာင္း အက်ဥ္း ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ပံုကို ၾကည့္ပါ။

မူးသုံး ေရႊဒဂၤါး

ယခင္
" ေဒါင္း" ႐ုပ္ေနရာမွာ " ျခေသၤ့ " ႐ုပ္ "
ေဒါင္းတံဆိပ္ေတာ္ " ေနရာမွာ "ျခင္ေသ့ တံဆိပ္ေတာ္ "
" ၁၂၁၄ " ခုႏွစ္ ေနရာမွာ " ၁၂၂၈ " ျဖစ္လာတယ္။ ဒဂၤါး ရဲ့ ျခားတဘက္မွာ ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္ စာတမ္း ႏွင့္ စံုပန္းခက္ ၂ ခက္ ကေတာ့ အေျပာင္းလဲမရွိ။

မင္းတုန္းမင္း ဟာ အဂၤါးသားျဖစ္လို႕ ျခေသၤ့ ႐ုပ္ကို သုံးတယ္။
၁၂၂၈ ကေတာ့ ျခေသၤ့တံဆိပ္ပါ ေရႊဒဂၤါး ေတြ အမွန္တကယ္ စတင္ထုတ္လုပ္တဲ့ ခုႏွစ္ျဖစ္မယ္။

( မွားေနရင္ ေျပာခဲ့ပါ။)



" သကၠရာဇ္ ၁၂၂၇ ခု တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ ၊ စေနေန႕ ၊ နံနက္တခ်က္တီးေက်ာ္ အခ်ိန္အခါေတာ္ ႏွင့္ အေျမႇာက္သံ (၃) ခ်က္ၾကားျပီးလွ်င္ ဥေဒါင္း ရုပ္တံဆိပ္အျပင္ ျမန္မာ အကၡရာႏွင့္ အရံတံဆိပ္ေတာ္တဖက္ ၊ စံုပန္းႏြယ္ရင္းဖ်ားတပ္လ်က္ ၊ ၎ အတြင္း ဘဝရွင္မင္းတရားၾကီး နန္းတက္ေတာ္မူသည့္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ခု ၊ ၎ အထက္ က်ပ္သုံးဒဂၤါး ၊ ၎ပန္းႏြယ္အျပင္ ျမန္မာဘာသာေရး အရံအကၡရာ ရတနာပံု ေနျပည္ေတာ္ တဖက္ႏွင့္ က်ပ္သုံး ဒဂၤါးေတာ္မ်ားကို ခတ္လုပ္ေစ၍ တိုင္းၾကီး ျပည္ၾကီး အဂၤါရပ္ႏွင့္ အညီ ခ႐ိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း အႏွံ႕အျပားသုံးစြဲၾကရ၏။ ထို႕ေနာက္ ေငြ ငါးမူးေစ့ ၊ မတ္ေစ့ ၊ မူးေစ့ ၊ ပဲေစ့ မ်ားႏွင့္ သံပိုက္ဆံ ၊ ေၾကးနီပိုက္ဆံ ၊ ခဲပိုက္ဆံမ်ားကိုလည္း ခတ္လုပ္ေစ၍ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း သုံးစြဲ ၾကရသည္။ ထို႕အျပင္ ေရႊဒဂၤါး ၊ ေရႊမတ္ေစ့ ၊ ေရႊမူးေစ့ မ်ားကိုလည္း ခတ္လုပ္ေစသည္ " လို႕ ေရႊနန္းသုံး ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ မွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ( ေရႊနန္းသုံး ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ ကို ဘယ္သူေရးတယ္၊ ဘယ္ႏွစ္ခုႏွစ္ ၊ ဘယ္လို ေရးတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ထိ စိတ္ခ်ရလဲဆိုတာ သိဖို႕ လိုအပ္ေသးတယ္ )

ေဒါက္တာ သန္းထြန္း

ျမန္မာ့သမိုင္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အတြက္ အမွန္တကယ္ အလုပ္လုပ္ ျပီး ေက်းဇူးျပဴ ခဲ့တဲ့ ပညာရွင္
( ျမန္မာႏိုင္ငံသား ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား )ေတြရဲ့ ကိုယ္ေရး ရာဇဝင္ အက်ဥ္း ကို စုစည္းေဖာ္ျပ ခ်င္ပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာ ၃၀ ၂၀၀၉ မွာ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့တာ ၄ ႏွစ္ျပည့္ သြားျပီျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ရဲ့ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္ အက်ဥ္း ကို စတင္ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။။.

ေဒါက္တာ သန္းထြန္း
( ၁၉၂၃-၂၀၀၅ )

၁၉၂၃ ဧျပီ ၆ ေသာၾကာေန႕တြင္ အဖ ဦးဘိုးေတြ အမိ ေဒၚသင္တို႕မွ ဧရာဝတီတိုင္း၊ ပုသိမ္ခ႐ိုင္ ၊ ငါးသိုင္းေခ်ာင္းျမိဳ႕ ၊ ေဒါင့္ၾကီးရြာ၌ ဖြားျမင္သည္။ ေမြးခ်င္း ငါးေယာက္တြင္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္၍ အမည္ရင္း သန္းထြန္း ။

၁၉၃၈ မတ္တြင္ ငါးသိုင္းေခ်ာင္း အမ်ိဳးသားအထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဟိုက္စကူးဖိုင္နယ္ စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္။

၁၉၃၉ ဩဂုတ္လတြင္ ရန္ကုန္ ယူနီဘာစီတီ၌ စတင္ပညာသင္။

၁၉၄၁ မတ္တြင္ အိုင္ေအ ( ဝိဇၨာ ေအာက္တန္း ) ေအာင္ ။

၁၉၄၂ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ဖခင္၏တိုက္တြန္းမႈျဖင့္ ငါးသိုင္းေခ်ာင္းဘုရားၾကီးတိုက္ ဦးဉာဏိႆရထံ၌ ဇာတာဖြဲ႕နည္း ၊ ျပကၡဒိန္လုပ္နည္း ၊ ေနၾကတ္ ၊ လၾကတ္ ၊အာယုဒါယတို႕ သင္သည္။ သၾကၤန္စာေရးသား၍ အစိုးရထုတ္ေဝခြင့္ရအျပီး ပံုႏွိပ္ခ်ိန္တြင္ ဗုံးက်သည့္အထဲပါသြားသည္။

၁၉၄၃ ငါးသိုင္းေခ်ာင္း အာရွလူငယ္ အတြင္းေရးမႉး။

၁၉၄၅ ငါးသိုင္းေခ်ာင္း ဖ - ဆ - ပ - လ ၏ ပထမဦးဆုံး ဥကၠ႒။

၁၉၄၆ မတ္တြင္ ဝိဇၨာဘြဲ႕။ ဇြန္ ၁ တြင္ ရကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန၌ အခ်ိန္ပိုင္းနည္းျပ၊ ဝိဇၨာဂုဏ္ထူးတန္း ကို ဆက္လက္ တက္ေရာက္။

၁၉၄၇ မတ္တြင္ ဝိဇၨာ (ဂုဏ္ထူး ) ဘြဲ႕။ ဇြန္ ၁ တြင္ အခ်ိန္ျပည့္နည္းျပ။

၁၉၄၈ ေအာက္တိုဘာ ၁၉ တြင္ ငါးသိုင္းေခ်ာင္း၊ ကြမ္းယာရြာမွ ဦးဘိုးျမိဳင္ ၊ ေဒၚျမ တို႕၏ သမီး ေဒၚခင္ရီ ႏွင့္ လက္ထပ္။

၁၉၅၀ မတ္တြင္ သမိုင္းမဟာ ဝိဇၨာ ဘြဲ႕။ ဇြန္ ၁၀ တြင္ လက္ေထာက္ ကထိက။

၁၉၅၁ ဥပေဒ သင္တန္းတက္။

၁၉၅၂-၁၉၅၆ ဥပေဒဘြဲ႕။ ကိုလံဘို စီမံကိန္း ျဖင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေကာ္နဲလ္ တကၠသိုလ္ ( Cornnell University ) ပညာသင္ဆုရ။ အစိုးရပညာသင္ အျဖစ္လည္း အေရြးခ်ယ္ခံရ၍ မိမိဆႏၵျဖင့္ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့။ ေအာက္တိုဘာမွ ၁၉၅၆ ဇန္နဝါရီ အထိ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ တြင္ ပါရဂူဘြဲ႕ သင္တန္းတက္။ ပါေမာကၡ လုစ္ ၏ တိုက္တြင္းမႈျဖင့္ " ပုဂံေခတ္ သာသနာဝင္ " Buddhist Church Pagan Period " စာတမ္းကို တင္သြင္း၍ Ph. D, ဘြဲ႕ရ။ စာတမ္းၾကီးၾကပ္သူမွာ ပါေမာကၡ ေဟာျဖစ္ျပီး ယင္းစာတမ္း အတြက္ ဘီစီေလာ ဆုရ။

၁၉၅၆ ေမ ၁ တြင္ ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္။ ဇြန္ ၁၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန လက္ေထာက္ကထိက ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သုေတသန အသင္း ရာသက္ပန္ အသင္းဝင္။ ႏိုဝင္ဘာ ၃ တြင္ တပ္မေတာ္ ေမာ္ကြန္းတိုက္၌ သုေတသန အရာရွိခ်ဳပ္ ႏွင့္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္။

၁၉၅၇ ဇန္နဝါရီ ၈ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန ၌ လက္ေထာက္ ကထိက။

၁၉၅၈ ဇြန္ ၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန အေနာက္တိုင္း ရာဇဝင္ ကထိက။

၁၉၆၀ ႏိုဝင္ဘာ ၅ တြင္ အေရွ႕တိုင္း သမိုင္းကထိက။

၁၉၅၈- ၆၁ ျမန္မာႏိုင္ငံ သုေတသန အသင္း ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာ။

၁၉၅၉-၆၁ ျမန္မာ့သမိုင္း ေကာ္မရွင္က ထုတ္ေဝေသာ သမိုင္းတံခြန္ ဂ်ာနယ္တြင္ တြဲဖက္ အယ္ဒီတာ။

၁၉၆၅-၈၂ ေအာက္တိုဘာ ၁ တြင္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာႏွ ပါေမာကၡ။

၁၉၈၂ စက္တင္ဘာ ၁၇ တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ က်ိဳတို တကၠသိုလ္၊ အေရွ႕ ေတာင္ အာရွ ဌာနတြင္ သုေတသန ပညာရွင္အျဖစ္ အမႈထမ္။

၁၉၈၃ ဧျပီ ၆ တြင္ သက္ျပည့္ အျငိမ္းစားယူ။ ေအာက္တိုဘာ ၁ တြင္ တိုက်ိဳ ႏိုင္ငံျခားဘာသာတကၠသိုလ္ အာရွႏွင့္ အာဖရိက ဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈေလ့လာေရးဌာနတြင္ သုေတသန ပညာရွင္။ အင္ဒို တရုတ္ ဌာန ျမန္မာဘာသာစကား ဧည့္ပါေမာကၡ။

၁၉၈၇ ဇန္နဝါရီ ၁ တြင္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း အီလီႏြိဳက္ တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန ဧည့္ပါေမာကၡ။

၁၉၈၈ ဇန္နဝါရီ ၁ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းေလ့လာေရးအတြက္ ျပဴစုခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမိန္႕ေတာ္မ်ား၊ ေအဒီ ၁၅၉၈- ၁၈၈၅ The Royal Orders of Burma A.D 1598- 1885 ( ROB 10 Vols.) အတြက္ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ က D. Lit., ဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမိန္႕ေတာ္မ်ား ၁၀ တြဲကို ၁၉၈၃- ၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အတြင္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တိုယိုတာေဖာင္ေဒးရွင္း မွ တာဝန္ယူ ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေဝ။

၁၉၉၀ ဧျပီ ၁၂ တြင္ ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္။

၁၉၉၁ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၃ တြင္ ျမန္မာစာအဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ခန္႕အပ္ခံရ၍ ျမန္မာ - အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ ျပဳစုေရးတြင္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္။ စက္တင္ဘာ ၂၆ တြင္ ျမန္မာသမိုင္း ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္။

၁၉၉၂ ဒီဇင္ဘာ ၁၄ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာန ဖြင့္လွစ္ေရးအတြက္ တာဝန္ေပးအပ္ခံရ။

၁၉၉၃ ဇြန္ ၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာန အခ်ိန္ပိုင္း ပါေမာကၡ ။

၁၉၉၆ ဇြန္ ၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန အခ်ိန္ပိုင္း ပါေမာကၡ ။

၂၀၀၀ ဂ်ပန္ ဖုကုအိုက ပညာရွင္ဆုရ။

၂၀၀၁ ဇြန္ ၁ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အေရွ႕တိုင္းပညာဌာန အခ်ိန္ပိုင္း ပါေမာကၡ ။ ေခတ္ေဟာင္း ျမန္မာ ရာဇဝင္ ( ၁၉၆၄ )၊ နယ္လွည့္ ရာဇဝင္ (၁၉၆၈ ) ႏွင့္ ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း ( ၂၀၀၁ ) အပါအဝင္ စာအုပ္ေပါင္း ( ၃၀ ) ေက်ာ္ ျပဳစုခဲ့။

၂၀၀၅ ႏိုဝင္ဘာလ ၃၀ ရက္ ဗုဒၶဟူး ေန႕ နံနက္ ၃း၃၀ တြင္ မႏၴေလး ျမိဳ႕ ၌ ကြယ္လြန္ခဲ့။

( အေစာဆုံး အကၡရာတင္ တိုင္းရင္းျမန္မာမွတ္တမ္းမ်ား ၊ ေဒါက္တာ သန္းထြန္း ၊ စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။ )

ဒိထက္ ပိုသိခ်င္ရင္ေတာ့ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိ ျဖစ္တဲ့ " ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း " စာအုပ္ဖတ္ပါ။

ေဒါင္း တံဆိပ္

" သကၠရာဇ္ ၁၂၂၇ ခု တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ ၊ စေနေန႕ ၊ နံနက္တခ်က္တီးေက်ာ္ အခ်ိန္အခါေတာ္ ႏွင့္ အေျမႇာက္သံ (၃) ခ်က္ၾကားျပီးလွ်င္ ဥေဒါင္း ရုပ္တံဆိပ္အျပင္ ျမန္မာ အကၡရာႏွင့္ အရံတံဆိပ္ေတာ္တဖက္ ၊ စံုပန္းႏြယ္ရင္းဖ်ားတပ္လ်က္ ၊ ၎ အတြင္း ဘဝရွင္မင္းတရားၾကီး နန္းတက္ေတာ္မူသည့္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ခု ၊ ၎ အထက္ က်ပ္သုံးဒဂၤါး ၊ ၎ပန္းႏြယ္အျပင္ ျမန္မာဘာသာေရး အရံအကၡရာ ရတနာပံု ေနျပည္ေတာ္ တဖက္ႏွင့္ က်ပ္သုံး ဒဂၤါးေတာ္မ်ားကို ခတ္လုပ္ေစ၍ တိုင္းၾကီး ျပည္ၾကီး အဂၤါရပ္ႏွင့္ အညီ ခ႐ိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း အႏွံ႕အျပားသုံးစြဲၾကရ၏။ "
( ေရႊနန္းသုံး ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ )

ဒဂၤါး မွာ ပါတဲ့ အမွတ္တံဆိပ္ေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါ

၁။ ၁၂၁၄ ခုႏွစ္ ဟာ မင္းတုန္းမင္း နန္တက္တဲ့ ခုႏွစ္ကို ရည္ရြယ္တယ္။

၂။ သစ္ခက္ ၂ ခက္ ဟာ စံုပန္းခက္ ျဖစ္တယ္။ ( တခ်ိဳ႕ က စံုပန္းေခြ လို႕ေျပာတယ္၊ ေသျခာၾကည့္ရင္ ေခြထားတာ မဟုတ္မွန္းသိသာတယ္ )
ေရႊနန္းသုံး ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ အရ စံုပန္းႏြယ္ လို႕ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္/ဘာအတြက္ သုံးလဲ မသိေသးပါ။

၃။ ေဒါင္း ( ေဒါင္း ကေနဟန္ လို႕အခ်ိဳ႕ကဆိုတယ္၊ အခ်ိဳ႕က ဥေဒါင္းလို႕ ေရးတယ္ )

ဘာေၾကာင့္ ေဒါင္း႐ုပ္ကို ခပ္လုပ္ အသုံးျပဳေစသလဲဆိုတာ စိတ္ဝင္စားစရာျဖစ္တယ္။ ေလာေလာဆယ္ အေျဖေတြကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရထားတယ္။ ဘယ္ဟာ အမွန္ယူရမွန္း မသိေသးပါ။

မင္းတုန္းမင္းဟာ ျမန္မာမင္းေတြရဲ့ ႐ိုးရာအစဥ္လာတိုင္း ေလာကီပညာ ေတြကို အားကိုးတယ္။ ေဗဒင္ ပုဏၰားေတြကို ေဗဒင္ေမးရာမွာ ေဒါင္း႐ုပ္ သုံးဖို႕ အေျဖရတယ္။ ပညာရွိ အမတ္ေတြရဲ့ ေလွ်ာက္တင္ခ်က္အရ ေနမင္းရဲ့ ကိုယ္စားအမွတ္အသားျဖစ္လို႕ ေဒါင္း႐ုပ္ ကို သုံးတယ္လို႕ လဲဆိုရဲ့။ သာကီဝင္မင္း ေတြရဲ့ အမွတ္ လကၡဏာ လို႕လဲဆိုျပန္တယ္။ အေနာက္တိုင္း ပညာရွင္တို႕ရဲ့ အဆိုကေတာ့ " ေဒါင္း " ႐ုပ္ဟာ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႕ ဆိုထားျပန္ပါေသးတယ္။