3/16/09
နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ (၃)
နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ႏွင့္ စေလဒင္ မ႐ိုးမသား လူလည္ လုပ္တာကို သက္ေသအျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၂၁ မွာ မႏၲေလးနန္းေတာ္ ေရာက္ ဥေရာပ သာတစ္ဦးရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းကို ဆြဲထုတ္ျပခ်င္ပါတယ္။ ႐ုရွားလူမ်ိဳး ပါဠိ ၊ သကၠတ ႏွင့္ အေရွ႕တိုင္းဘာသာစကား ပညာရွင္ အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ (Ivan Pavlovich Minaev,1940- 1890 )ပါ။
၂၁ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ မွာ က်မ္းေတြ ရွာဖို႕ရာ မႏၲေလးကို ေရာက္တယ္။ မိဖ္နယယ့္ရဲ့ ေန႕စဥ္မွတ္တမ္းအရ " ဘုရင့္မိဘုရားပိုင္ နန္းတြင္းပစၥည္း" ကိုေလလံပစ္ ေရာင္းခ် ရာမွာ စေလဒင္ဟာ အဓိက တာဝန္ရွိသူ အျဖစ္ ပိုျပီး ေျပာလို႕ရေနပါျပီ။ သူ႕မွတ္တမ္းမွာ ပါတဲ့ မႏၲေလး က်မ္းစာရင္းဟာ သိပ္တန္ဖိုး ရွိပါတယ္။
အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ (Ivan Pavlovich Minaev 1940- 1890 ) ရဲ့ ေန႕စဥ္ေရး တမ္းမွာ ပါတဲ့ ေလလံ ပစၥည္းေတြကို ရသေလာက္ စာရင္းလုပ္ၾကည့္ေတာ့
၁ ။ ဘုရင့္မိဘုရား ဆုေတာင္းစာအုပ္
၂ ။ စိန္စီေရႊခ် ေဘာင္တပ္ ဆရာေတာ္ၾကီးပံုတူတစ္ခ်ပ္
၃ ။ အႏုစိတ္ ပန္းပုလက္ရာ ဆင္စြယ္ ကုလားထိုင္
၄ ။ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္အခ်ိဳ႕
၂၅ ဇန္နဝါရီ ၁၈၈၆ မွာဘဲ သူကိုယ္တိုင္ ေလလံပြဲကိုေရာက္တယ္။
ဒါေပမယ့္ သူလိုခ်င္တဲ့ က်မ္းေတြ " မေတြ႕" လို႕သာေရးထားတယ္။
ဘာပစၥည္းေတြ ေလလံပစ္တယ္လို႕ မေရးေတာ့ သိပ္အေရးၾကီးတဲ့ အဖိုးတန္သက္ေသခံ ပစၥည္းစာရင္း မရလိုက္ပါ။
ေလလံပစၥည္းစာရင္း မရွိေပမယ့္ ဘုရင့္မိဘုရား ရဲ့နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ဆိုကတည္းက အဖိုးတန္ရတနာ ပစၥည္းေတြပါႏိုင္တယ္၊ အႏုပညာလက္ရာ ပစၥည္းေတြသာျဖစ္မွာပါ။
"ဘုရင့္မိဘုရားပိုင္ ဆုေတာင္းစာအုပ္ ႏွင့္ စိန္စီေရႊခ် ေဘာင္တပ္ ဆရာေတာ္ၾကီးပံုတူတစ္ခ်ပ္" ကိုေတာ့ ဂ်ာမန္အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ဝယ္ယူသြားပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္ မႏၲေလးမွာ ရာထူးအျမင့္ဆုံးဟာ ပရင္ဒါဂါတ္ ႏွင့္ စေလဒင္ပါ ။ ပရင္ဒါဂါတ္ ဟာစစ္ေရး စစ္ရာေတြကိုသာ အဓိကတာဝန္ယူသူပါ။ စေလဒင္ဟာ ျမိဳ႕ျပ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကိုတာဝန္ယူရသူပါ။ ေလလံပြဲ စီစဥ္သူ ႏွင့္ တာဝန္ရွိသူ က စေလဒင္ဘဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
မိဖ္နယယ့္ ရဲ့ေန႕စဥ္ မွတ္တမ္းမွာ ဘုရင္ပိုင္ ပစၥည္း ႏွင့္ ပစၥည္းထားရာ အခန္းေတြကို အဓိက စိမန္ခန္႕ခြဲသူဟာလည္း စေလဒင္ျဖစ္ပါတယ္။ ပစၥည္းထိမ္းေကာ္မတီ ရဲ့လက္ေအာက္မွာ ရွိတာဘုရင့္ ပိဋကတ္ တိုက္လို႕ေတြ႕ရပါေသးတယ္။
၆ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈၈၆၊ ရက္စြဲပါ မွတ္တမ္းမွာ စေလဒင္က ေၾကးၾကီးၾကီး ေစ်းေခၚထားတဲ့ က်မ္း ၂ ေစာင္ကို မိဖ္နယယ့္ ဆီလူလြတ္ျပီးေရာင္းတယ္။ မဝယ္ပါ။
အိုင္ဗင္ ပဗလိုဗစ္ မိဖ္နယယ့္ ရဲ့မွတ္တမ္းကိုၾကည့္ျပီး မႏၲေလးနန္းေတာ္ထဲမွာ " ၂၅ ဇန္နဝါရီ မွာ ဘုရင့္မိဘုရား ရဲ့နန္းတြင္းပစၥည္းေတြ ေလလံပြဲ " လုပ္တယ္ဆိုကတည္းက အမ်ားစုဟာ ဘုရင္ ႏွင့္ ဘုရင့္မိဖုရား ၊ ဆင္ျဖဴမရွင္ တို႕ တိုင္ခ်က္ဖြင့္ ထားတဲ့ ရတနာ ပစၥည္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ပါတယ္။ ေရာင္းလို႕မကုန္ ဘဲက်န္ခဲ့တာဆိုလို႕ ပိဋကတ္ တိုက္ ထဲက က်မ္းေတြပါဘဲ။ ဒါလဲ မိဖ္နယယ့္ အပါဝင္ ႏိုင္ငံျခားသားေရာ၊ ျမန္မာေတြကပါ ေမႊေႏွာက္ထားပါေသးတယ္။
သမိုင္း ဆရာ W . S Desai က စေလဒင္ ရဲ့ ထြတ္ဆိုခ်က္ဟာ ႐ိုးသားျပီး ပြင့္လင္းတယ္လို႕ေျပာတယ္။ သူေျပာသလို မထင္ပါ။ သီေပါရဲ့ တိုင္ခ်က္မွာ သူပိုင္ ရတနာပစၥည္းေတြ စာရင္း ခိုင္ခိုင္မာမာ မျပႏိုင္ေပမယ့္ သက္ေသ ခိုင္မာ ေအာင္ျပႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းတာမင္းၾကီး ၊ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ ႏွင့္ စေလဒင္ရဲ့ စာေရး နီကလပ္ လို႕ပါတယ္။
စေလဒင္ရဲ့ ျပန္ၾကားခ်က္ထဲမွာ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ ေျပာတာမွန္ႏိုင္ေၾကာင္းသာ ေျပာပါတယ္။ အေရးၾကီးတဲ့ ပစၥည္း စာရင္း ပုရပိုက္ကို မမွတ္မိ၊ သူ႕တပ္သား ကိုလည္းမမွတ္မိ။ ရတနာပစၥည္းေတြ နန္းေတာ္က်န္းျပင္မွာ ျပန္႕ၾကဲ ေနတယ္။ နန္းေတာ္ထဲမွာ လဲအျပင္လူ အရပ္သားေတြႏွင့္ ရႈပ္ေထြးေနတယ္လို႕ အေျခအေနေတြကို ရႈပ္ ေထြးျပီးမေသခ်ာ မေရရာေအာင္ ေျဖခဲ့တာပါ။ အေရးၾကီးတဲ့ သက္ေသေတြကို ေဖ်ာက္ပစ္တာပါဘဲ။
နန္းေတာ္ဝင္တဲ့ နန္းသိမ္းတပ္ဟာ ျဗိတိလွ် စစ္သားေတြခ်ည္းပါ။ သူ႕တပ္သားကို မမွတ္မိဘူးဆိုရင္ေတာင္ ျဗိတိလွ် စစ္တပ္ဟာ အဲဒီအခ်ိန္က သိပ္စည္းကမ္းေကာင္းတာမို႕ တပ္သားစာရင္းျပန္စစ္ျပီး တာဝန္က်စစ္သားကို ျပန္ေဖာ္လို႕ရပါတယ္။ ပါေတာ္မူျပီးေနာက္ပိုင္းမွာလည္း နန္းတြင္းတပ္ဟာ ဟာျဗိတိလွ် စစ္သားေတြခ်ည္းပါ။ စေလဒင္ထြက္ဆိုသလို နန္းေတာ္ထဲမွာ သာမန္အရပ္သားေတြ ႏွင့္ ရႈပ္ေထြးေနတယ္ဆိုတာလည္း စဥ္းစားစရာပါ။ တိုင္းျပည္ မင္းေျပာင္းမင္းလႊဲ ျဖစ္ျပီး အသက္ အႏၲရာယ္
စိုး႐ိမ္ ေနရတ ဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ နန္းေတာ္ထဲ ဝင္လုဖို႕ဆိုတာ စိတ္ကူးရဲမယ္မထင္ပါ။ ျဗိတိလွ် စစ္သားေတြကလည္း ဒီလို အမွားမခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အင္မတန္ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အေျခေနေတြ ရႈပ္ေထြးေအာင္ သာမန္အရပ္သားေတြ ကိုနန္းေတာ္ထဲ ဝင္ခြင့္ေပးမယ္ မထင္ပါ။
တိုင္ခ်က္ ၂ ခုမွာဆင္ျဖဴမရွင္ရဲ့ တိုင္ခ်က္က ပိုတိက် ခိုင္မာပါတယ္။ သူပိုင္ ရတနာပစၥည္းေတြကို ခိုင္ခိုင္မာမာ စာရင္းလုပ္ျပီး ျပႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီေပါလိုပါဘဲ၊ တိုင္ခ်က္ထဲမွာ မလိုအပ္ပါဘဲ မမွန္ကန္တဲ့ တျခားအခ်က္လက္ေတြပါေနတဲ့ အတြက္ တိုင္ခ်က္ရဲ့ မူလ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာဟာ ေမွးမွိန္သြားတာပါ။
သီေပါေရာ ဆင္ျဖဴမရွင္ ပါ မသိတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္က မႏၲေလးကေန ပါေတာ္မူျပီးေနာက္ ၅၇ ရက္ေျမာက္ေန႕မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ နန္းေတာ္ထဲက "နန္းတြင္းပစၥည္း" ေလလံပြဲပါ။
သမိုင္း ဆရာ W . S Desai ဟာ နန္းတြင္းရတနာ ပစၥည္းေတြ ေပ်ာက္ဆုံးရာမွာ အဓိကတာဝန္ရွိသူ စေလဒင္ကို ကာကြယ္ထားတာပါ ။ သူက ႐ိုးသာတယ္လို႕ ေျပာတဲ့ စေလဒင္ဟာ လူလည္တစ္ေယာက္ပါဘဲ။
Ref: Deposed King Thibaw of Burma In India by W.S Desai
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
ေဒါက္တာသန္းထြန္း
Sources for you
- Online Burma Library Org
- Friend of Burma Org
- Laura Boulton Collection: The Burmese Orchestra
- The Hill Tribes of Myanmar
- ထူးအိမ္သင္
- သကၠတ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ (Media Fire 04.10.09))
- ဟားဗာဟ္ အဂၤလိပ္- ပါဠိ သဒၵါ
- ျပင္သစ္-ပါဠိ သဒၵါစာ
- ျပင္သစ္-ပါဠိ အဘိဓာန္
- ျမန္မာ့ သတင္း ဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာအဖြဲ႕
- ပုဂံ ျပတိုက္
- Antique Vs Art from Burma
- ေဇာ္ဂ်ီ ေဖာင့္
- Victoria&Albert ျပတိုက္
- ျဗိတိန္ျပတိုက္၊လန္ဒန္
About Me
- ေရွးျမန္မာ
- သမိုင္းဆိုတာ ေသခ်ာဖို႕လိုမယ္။ မေသခ်ာတဲ့ သမိုင္းဟာ အျပဳအျပင္ခံရႏိုင္တယ္။ ကိုယ့္သမိုင္း ကိုယ္ျပင္တာကေတာ္ေသးတယ္။ ကိုယ့္သမိုင္း သူမ်ားကျပင္ယူသြားရင္ ကိုယ္ ညံ့ လို႕ ကိုယ္ အ လို႕ ခံလိုက္ရတာျဖစ္တယ္။
Categories
- ၁၉ ရာစု အေစာပိုင္း (5)
- ၁၉ ရာစု၊ မႏၱေလး။ (24)
- ၂၀ ရာစုလက္ရာ (1)
- On going Research (5)
- Study (13)
- Tribal Art (2)
- စိတ္ၾကိဳက္ စာအုပ္ (9)
- တရုတ္ႏိုင္ငံ (1)
- ပါကစၥတန္ (1)
- ပုဂံ( ၉ - ၁၃ ) ရာစု (16)
- ပ်ဴ-မြန္ (16)
- ဘဂၤလားေဒစ္ (4)
- ျပတိုက္ လမ္းညႊန္ (1)
- ရခိုင္ (13)
- လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာ အႏုပညာ (1)
- သတင္း ( News ) (5)
- သမိုင္းစကား၊ ပန္းစကား (47)
- အင္းဝ၊ကုန္းေဘာင္ ၁၄-၁၈ ရာစု (17)
- ေရွးပစၥည္း ၾကည့္မယ္ (20)
- ေရွးျမန္မာ (8)
- ေရႊနန္းသုံးေဝါဟာရ အဘိဓာန္ (9)
- ေဝါဟာရ အဘိဓာန္ (သမိုင္း သုေတသန) (1)
Archives
-
▼
2009
(122)
-
▼
March
(22)
- ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား
- နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား
- နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား
- ပ်ဴ ဒဂၤါးျပား
- ပ်ဴ ဘုရင္သုံး ဒဂၤါးျပား
- ေရွးပစၥည္း
- ရတနာပံု ေငြဒဂၤါး
- ၁၈၈၆ ျမန္မာ က်မ္းအမည္မ်ား
- နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ (၃)
- "လည္တုန္"
- ထူးအိမ္သင္ ကို လႉမယ္တဲ့ လား
- အုတ္ခြတ္ဘုရား ႏွစ္ ခု
- ပတၱျမား ေခါင္းဘီး
- မြန္ေခါင္းေလာင္းစာ
- နဂါးလက္ေကာက္
- နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ ( ၂ )
- ၁၉ ရာစု လည္ဆြဲဘယက္
- ၁၉ ရာစု ေျခခ်င္းတစ္စုံ
- နန္းစဥ္ရတနာ ႏွင့္ စေလဒင္ (၁)
- ပုဂံခ်စ္တဲ့ ဆရာႀကီးလု(စ္)
- သမိုင္းစစ္စစ္
- ၉- ၁၀ ရာစုအုတ္ခြက္ဘုရား
-
▼
March
(22)
No comments:
Post a Comment
လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေရးလိုရာ ေရးခဲ့ႏိုင္ပါတယ္။