Showing posts with label ပုဂံ( ၉ - ၁၃ ) ရာစု. Show all posts
Showing posts with label ပုဂံ( ၉ - ၁၃ ) ရာစု. Show all posts

4/15/12

ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး၊ ငေထြးရူး

လူတိုင္းေျပာေနျကတဲ့ ပုဂံသူရဲေကာင္း ေလးေယာက္ျဖစ္တဲ့ က်န္စစ္သား၊ ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး၊ ငေထြးရူး စတာမွာ သမိုင္းသုေတသနမွာ က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း) ကိုဘဲအမွန္တကယ္ရွာတြ႕ တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေဝဖန္ ဆန္းစစ္ဖို့လိုမယ္။

ဒီေတာ့ က်န္တဲ့ သူရဲေကာင္းသံုးဦး တကယ္ရိွခဲ့လားေမးစရာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ပုဂံျပတိုက္ရဲ့ တရားဝင္ အင္တာနက္ဝတ္ဆိုက္ မွာ က်န္စစ္သားကို အေနာ္ရထာရဲ့ သားဆိုျပီး လုပ္ထားတယ္။ နိုင္ငံဂုဏ္ေဆာင္ အထင္ကရျပတိုက္အေနနွင့္ ဒီလိုမျဖစ္သင့္ပါ။

က်န္သူရဲေကာင္း သုံးဦးအေၾကာင္း ေျပာလို႕ရသေလာက္ေျပာပါမယ္။ အေနာ္ရထာေခၚ ' အနိ ႐ုႏၶ ' လက္ထက္မွာ ေရးထိုးတဲ့ေက်ာက္စာ မရေသးေပမယ့္ ေျမပံုဘုရားစာေတြရွိတယ္။ မင္းျဖစ္သူက ေျမပံုဘုရား မွာ မိမိအမည္ႏွင့္ ဆုေတာင္းစာကို ေရးထိုးျပီး လႉေတာ့ မိဖုရား ႏွင့္ အမတ္ေတြ အကုန္လုံးကလည္း ေျမပံုဘုရားေတြလုပ္ျပီး လိုက္လႉရတယ္။ မင္းျဖစ္သူရဲ့အလႉ ကိုပန္႕ ပိုးေပးတဲ့သေဘာေပါ့။
ဒီေတာ့ အေထာက္အထားျဖစ္တဲ့ ေျမပံုဘုရားေတြမွာ ေခတ္ျပိဳင္အမည္ေတြေတြ႕ တယ္။

အနိ႐ုႏၶ လက္ထက္ေတြ႕ရတဲ့နာမည္ေတြက
အကၡရာစဥ္အလိုက္

၁။ ခတ္ ( ငခတ္ )
၂။ ျခယ္ ( အို႕ျခယ္/မယ္ျခယ္ )
၃။ ေဂါင္ ( ကလန္ ငေဂါင္ )
၄။ စိေပ ( မိဖုရား / အနိ႐ုႏၶ ၏ မိဖုရား )
၅။ ေစာေထာယ္ေနာ့အ္ ( ? )
၆။ စန္ဒုမာ ( ေစာဒုမွာ / သခင္ဒုမွာ )
၇။ ဆူမ္ ( ငဆူမ္/ ? )
၈။ တိရသ္ (?)
၉။ ပါ ( အို႕ ပါ/မယ္ပါ )
၁၀။ ပယ္ပြမ္ ( ငပယ္ပြမ္ )
၁၁။ ေပါြန္ ( ေပါြန္ )
၁၂။ ဗညာေနာ ( သံဗ်င္ ဗညာေနာ )
၁၃။ ဗိသႏၷရာဇ္ ( သံဗ်င္ ဗိသႏၷရာဇ္ )
၁၄။ မန္ယာေသာဟ္ဒၶရာဟ္
၁၅။ ယသ (?)
၁၆။ ယိခီ ( ထားဝယ္စားသံဗ်င္ )
၁၇။ လာင္ယင္ေလန္ ( ? )
၁၈။ သုဓမၸာယ္ ( ? )
၁၉။ သင္ေဟာယ္ ( ? )
၂၀။ အနႏၵေဇယဘိၾကာန္ ( ျမိဳ႕စား )
၂၁။ အိတဲမိလအ္ ( ? )
၂၂။ အိုင္ (ငအိုင္ )

ရသေလာက္ ေျမပံုဘုရားစာေတြမွာ ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး၊ ငေထြးရူး စတဲ့ သူရဲေကာင္း သုံးဦးနာမည္ မပါ။ က်န္တဲ့ ျမိဳ႕စား သံဗ်င္ ကလန္ ေတြပါတယ္။ မိဘုရားလည္းပါတယ္။ ' အနိ ႐ုႏၶ ' ဟာသူရဲေကာင္းေတြကို ေျမႇာက္စားတယ္လို႕ဆိုရင္ အဲဒီသုံးဦးကိုလည္းေနရာေပးမွာမလြဲပါ။ မွန္နန္းထဲမွာကိုက က်န္စစ္သား (ထီးလိႈင္မင္း) ကိုသာ အမ်က္ေတာ္ရွတယ္လို႕ဆိုေတာ့ က်န္သုံးေယာက္နဲ႕မဆိုင္ပါ။ က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း)ကိုေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ႕မဟုတ္ေတာင္ မိတ္ေဆြေကာင္းတစ္ဦးအျဖစ္ ရိုေသေလးစားမွာျဖစ္လို႕ က်န္သူရဲေကာင္းသုံးေယာက္ ကိုယ္လြတ္ရုံးမယ္မထင္ပါ။

ထားပါေတာ့ ဒါကမွန္နန္းထဲကအေၾကာင္းရာကိုေျပာတာ။ အေပၚမွာ တကယ္ေတြ႕ရတဲ့ နာမည္ေတြက ေျမပံုဘုရားေပၚေတြ႕ရတဲ့နာမည္ေတြ။ မွန္နန္းနဲ႕မဆိုင္ပါ။ က်န္စစ္သားလြတ္သြားေတာ့ သူရဲေကာင္းေတြကို ေျမႇာက္စားတဲ့ ' အနိ ႐ုႏၶ ' ဟာ အျပစ္မရွိသူ ၃ ဦးကို သတ္ပစ္တယ္လို႕ မေျပာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕သုံးဦးရဲ့ နာမည္ေတြ အတြက္ ခိုင္မာတဲ့အေထာက္ထားမရွိတာဟာ စဥ္းစားစရာ ပထမအခ်က္ရတယ္။

ျမန္မာရာဇဝင္က်မ္းအရ ' အနိ ႐ုႏၶ ' မရွိတဲ့ ေနာက္ ဝျဇာဘရဏ ေခၚ ေစာလူး နန္းတက္၊ မူးရစ္ေသာက္စား လူေပါင္းမွား၊ မင္းျဖစ္လွ်က္နဲ႕အခ်ဳပ္ခံရ။ အဲဒီမွာလည္း သူရဲေကာင္းသုံးေယာက္ ေပၚလာသင့္တယ္။ သူတို႕လည္း က်န္စစ္သားနဲ႕ တန္းတူအစြမ္းရွိတယ္လို႕ ဆိုထားတယ္မို႕ လား။

သူရဲေကာင္း ေလးေယာက္ဟာ စစ္သည္ ေလးသိန္း လို႕သာဆိုတယ္။ က်န္စစ္သား တစ္ဦးတည္း တစ္သိန္းခြဲအား လို႕မေျပာေတာ့ စြမ္းရည္ ညီမွ်တယ္လို႕ေျပာလို႕ရတယ္။ အဲဒီသုံးဦးသာရွိရင္ ဟိုအေဝးၾကီးမွာရွိေနတဲ့ က်န္စစ္သားေတာင္ သြားေခၚစရာမလို။ ရွိတဲ့ သုံးဦးနဲ႕တိုက္လည္းျဖစ္တယ္မို႕လား။ ဟိုဘက္က လူဆိုးက တစ္ဦးတည္း။ ျပီးေတာ့ ငမူး။ အဲဒါ စဥ္းစားစရာ ဒုတိယအခ်က္ရတယ္။

ေနာက္ထပ္ျဖစ္ႏိုင္ေျခတစ္ခု။ က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း) ကို ေခါင္းေဆာင္တင္ ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး၊ ငေထြးရူး တို႕နဲ႕ ေပါင္းျပီး ပုန္ကန္သူကို တိုက္။ ျပီးေတာ့က်န္စစ္သား မင္းျဖစ္။ မင္းျဖစ္ျပီးေနာက္ သူ႕ကိုအကာကြယ္မေပးဘဲ ေခ်ာက္တြန္းတဲ့ ဟိုသုံးေယာက္ကို သတ္ဆိုျပီး ရာဇဝင္ထဲမွာမပါ။ အဲလို လူစြမ္းေကာင္းသုံးဦးကိုလည္း ဘယ္လိုမင္းကမွ သတ္ပစ္မယ္မထင္ပါ။ အဲဒီလို သတ္ပစ္တယ္လို႕အေထာက္ထားမေတြ႕ေတာ့ က်န္စစ္သားက ေျမာက္စားသလားလို႕ လွည့္ေတြးၾကည့္ရေအာင္။

က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း) နန္းတည္ေက်ာက္စာပါ သူေျမႇာက္စားတဲ့ အမတ္၊ သံဗ်င္ ၊ ကလန္ စာရင္းကိုၾကည့္ရေအာင္

၁။ သံဗ်င္ ကင္ကသူ
၂။ သံဗ်င္ ေဇယသဘင္
၃။ သံဗ်င္ ပညာလကၤာရ
၄။ လကၤာ မဟာသက္ထိပ္
၅။ လကၤာ ရာဇသူ
၆။ လကၤာ ရိပုသဒၵေနာ
၇။ ကလန္ ကင္
၈။ ကလန္ ေထး

အဲဒီစာရင္းထဲမွာလည္း ငေထြ႐ူး၊ ငလုံး လက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး စတဲ့ နာမည္ေတြမပါပါ။ က်န္စစ္သားေခတ္မွာ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာအပါဝင္ မြန္၊ျမန္မာ၊ပါဠိ၊ ပ်ဴ (?) စတဲ့ ဘာသာနဲ႕ေရးထိုးတဲ့ေက်ာက္စာတခ်ိဳ႕ ရွိေပမယ့္ အဆိုပါသုံးဦးကိုေတာ့ မေတြ႕ေသးပါ။ အဲဒါက စဥ္းစားရမယ့္ တတိယအခ်က္။

ေနာက္ဆုံး တစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း) ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ေက်ာက္စာေတြ
အေတာ္မ်ားမ်ား ျမန္မာဘာသာ ၊ မြန္ဘာသာနဲ႕ က်န္ရစ္ခဲ့တာေတြအေတာ္မ်ားပါတယ္။ အဲဒီေက်ာက္စာေတြအကုန္လုံးလိုက္ဖတ္ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း ငေထြ႐ူး၊ ငလုံး လက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး စတဲ့နာမည္ေတြကို လုံးဝ မေတြ႕ရပါ။ ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ မွတ္တမ္းမရွိဘူးေပါ့။

က်န္စစ္သား(ထီးလိႈင္မင္း)ရဲ့ အမည္ဟာ ကလန္စစ္သားကေနလာတယ္ဆိုတာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္ေပမယ့္ က်န္သုံးဦး အမည္ရလာပံုေတြဟာ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ေနပါတယ္။ စာတစ္ေၾကာင္းထဲနဲ႕ အတိုခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ ငေထြ႐ူး၊ ငလုံး လက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး တို႕နဲ႕ပတ္သက္ျပီး " ခိုင္မာတဲ့ အေထာက္အထားမရွိပါ " ။

8/23/09

တူရြင္းေတာင္ ဘုရားေက်ာက္စာ




တူရြင္းေတာင္ ဘုရားေက်ာက္စာ
ပုဂံအေရွ႕ေတာင္ ၊ တူရြင္းေတာင္ထိပ္။ ပံု ၄၅ ။ စာရင္း ၄၆၅ ။

၁။ သဂရစ္ ၅၈၆ ျမကၠသိုလႏွစ္ တပို႕တြဲ
၂။ လဆန္း ၂ ရက္ ၾကာသာပေတင႕ အား အရည္း
၃။ ငစိုက္သင္ ႏွင့္ ၊ ငစင္သင္လံု မိန္႕ၾကားကာ ငစ
၄။ င္သင္ မေအာင္ ငစိုက္သင္ေအာင္၏။ တရားသူ
၅။ ၾကီးကားအက်ိဳးရွိ ၁၊ စတၱ(႐ုယ္) ၁၊ ကစၥကာပတိ
၆။ ယ္ ၁၊ ကစၥပၾကဳံ ။ ဤသူ ၄ ေယာက္ေသာကား
၇။ တရား(ကြ)န္း သာယာတြင္ ေမး ေပသေတး၊
၈။ တူရင္ေတာင္ထက္ ငစိုက္သင္ ပုထိုး ၂ လုံး
၉။ ဂူတလုံးလႉေသာ ယာ ၄ ပယ္ ကြၽန္
၁၀။ (ကား) ငစြယ္ဘုရား ေကြၽးေစသေတး (။) သားေျမး
၁၁။ (တြ)င္လည္းေကာင္း သူလည္းေကာင္း လူစားမူကား
၁၂။ အဝစိယ္ကား အထက္လူစားမူေသာကား
၁၃။ ေအာက္ျဖစ္ေစ သေတး။ အေဆြ အဝ(ာ:)
၁၄။ အတိုင္းမသိရပါေစ သေတး။



အက်ဥ္းခ်ဳပ္ျမန္မာျပန္

သကၠရာဇ္ ၅၈၆ ခု ( ၁၂၂၅ ) ေတာေက်ာင္းရဟန္း ႏွစ္ပါးျဖစ္တဲ့ အရည္း " ငစိုက္သင္" ႏွင့္ " ငစင္သင္လံု" တို႕ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အမႈ ျဖစ္တယ္။ အမႈကို တရားသူၾကီး ၄ ဦးပါ တရားကြန္သာယာ ( တရားရုံး ) မွာစစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္တယ္။ ငစိုက္သင္ တရားေအာင္ ( တရားႏိုင္ ) တယ္။ တရားႏိုင္သူ ငစိုက္သင္ က တူရြင္းေတာင္ထက္ မွာ ပုထိုး ၂ လုံး၊ ဂူ ၁ လုံး နဲ႕ ဘုရားကြၽန္ အျဖစ္ " ကြၽန္ငစြယ္" ကိုလႉတယ္။

သူ႕ေကာင္းမႈကို လု႕ယက္ဖ်က္စီးသူမွန္သမွ်သည္ အဝီသို႕ က်ပါေစ သတည္း။ သူ႕ေကာင္းမႈကုသိုလ္ အက်ိဳးကို အေဆြပါးအားလုံး ရပါေစသတည္း၊ လို႕ တိုတိုဘဲေရးခဲ့တယ္။
ေက်ာက္စာက တိုသေလာက္ ေလ့လာစရာ မ်ားပါတယ္။ပညာရွင္အမ်ားစု အဆိုအရ " ရဟန္းႏွစ္ပါး အမႈျဖစ္တာ" ၊ ဒီအမႈကို " လူ တရားသူၾကီး " က ဆုံးျဖတ္တာ၊ တရားသူၾကီး ၄ ဦးထား ဆုံးျဖတ္တာ စသျဖင့္ အထူးအဆန္းျဖစ္ေစတယ္လို႕ ဆိုတယ္။

ကြၽန္ေတာ္သတိထားမိတာက အလႉရွင္ဟာ ရဟန္းျဖစ္ေနပါရက္ ဘာလို႕မ်ား သူ႕ေကာင္းမႈအတြက္ " က်ိန္စာ " တိုက္ခဲ့သလဲဆိုတာပါ။


ေဒါက္တာ သန္းထြန္းရဲ့ စာတမ္းမွာ " အရည္း ငစိုက္သင္ " ဟာ ေတာေက်ာင္း ရဟန္းျဖစ္တယ္လို႕ အခိုင္အမာ ဆိုထားတယ္။

8/1/09

" ျပလမၺနာသန"




ေယဓမၼာ ေဟတုပၸ ဘဝါ
ေတသံ ေဟတံု တထာ ဂေတာ
အာဟ ေတသဥၥ ေယာနိ ေရာေဓါ
ဧဝံ ဝါဒီ မဟာ သမေဏာ

ခႏၶာရဲ့ျဖစ္ျခင္း အစဟာ သမုဒယျဖစ္တယ္။ သမုဒယရဲ့ ျဖစ္တည္ရာကို ေျပာျပတယ္။ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစရာ ျဖစ္တဲ့ နိေရာဓတရားကို ေျပာျပ ျခင္းသည္ ဘုရား၏အဆံုးမ ဝါဒျဖစ္သည္။

ကြၽန္ေတာ္ဒီလိုဘဲနားလည္တယ္။ ဒိထက္ရွင္းမျပတတ္ပါ။
လာဖတ္တဲ့ သူမ်ားရွင္းျပခဲ့ရင္ ေကာင္းမယ္။

ခရစ္ (Chris ) ေျပာသလို ထူးျခားတဲ့ ဟန္ဆိုေသာ္လည္း အေရတြက္မနည္းဘူလို႕ ပညာရွင္ေတြ ယူဆထားပါတယ္။ ဗုဒၶ ႐ုပ္ပြါးေတာ္ေတြရဲ့ ဟန္ပန္ကို ခြဲျခားရာမွာ.

" လက္ေတာ္ဟန္ထား" " မုျဒာ " ( Mudra ) လို႕ေခၚတယ္။

" ေျခေတာ္ဟန္ထား" " အာသန " ( Asanas ) လို႕ေခၚပါတယ္။

ခုျမင္ေနရတဲ့ ေျမပံုဘုရား မွာ ဗုဒၶ ႐ုပ္ပြါးေတာ္ရဲ့ လက္ေတာ္ဟန္ထား" တရားေဟာ( တရားျပ ) ဟန္
" ဓမၼစၾကာမုျဒာ " ( Dharmacakranmudra ) ျဖစ္တယ္။

" ေျခေတာ္ဟန္ထား" က ေျခႏွစ္ဘက္စံုခ်ထားတဲ့ " ျပလမၺနာသန" ( Pralambana`sana) ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုေျခေတာ္ စံုခ်ထားတဲ့ ဟန္ဟာ ပ်ဴေခတ္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ ဟန္လို႕ ပညာရွင္ေတြ ဆိုပါတယ္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ " ဂႏၶာ
" မွာေတာ့ ေအဒီ ၂-၃ ရာစုမွာကတည္းကရွိခဲ့တယ္။

အာဖဂန္နစ္စတန္ ဘာမိယံ ( Bamiyan) မွာေတာ့
ေအဒီ ၃-၄ ရာစုကတည္းကရွိခဲ့တယ္။ တာလီဘန္ေတြ ဖ်က္စီးပစ္လို႕ အေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီးကုန္ပါျပီ။

ေယဓမၼာ ေဟတုပၸ ဘဝါ



yes, feel free to use anything you like from my photographs. I took that one because the Buddha's legs were down in front of him. Most unusual. all the best, Chris



ေလးေၾကာင္းစာပါ ေျမပံုဘုရာ တစ္ဆူကို ခရစ္ (Chris ) စုေဆာင္းထားတဲ့ Flicker Site မွာအမွတ္မထင္ေတြ႕ပါတယ္။ ဗစ္တိုးရီးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ကို အလည္ပတ္ေရာက္စဥ္ ထူးထူးျခားျခား (ေျခႏွစ္ဘက္ခ်ဟန္ )ျဖစ္လို႕ ႐ိုက္ယူခဲ့တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။

အမ်ားေလ့လာဖို႕ရာ ယူသုံးခြင့္ျပဳပါလို႕ ခြင့္ေတာင္းတဲ့အခါ အထက္ပါစာအတိုင္း ႏွစ္သက္ဖြယ္ အေၾကာင္းျပန္ ခြင့္ျပဳပါတယ္။ အရြယ္အစား နဲ႕ အခ်က္လက္အျပည့္အစံုရဖို႕ ျပတိုက္ကို လွမ္းေမးရပါဦးမယ္။

ပုဂံေခတ္ေျမပံုဘုရားသမိုင္းေရးထားတဲ့ စာမ်ားမ်ားမရွိေသးပါ။ သိသေလာက္ေျပာရရင္ ေက်ာက္စာဝန္ေဟာင္း ဦးျမကႏွစ္အုပ္တြဲေရးပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ ရွာမရေသးပါ။

ေဒါက္တာသန္းထြန္းက ျမန္မာ့ေျမထယ္ပစၥည္းမ်ားစာတမ္းမွာ တျခားေျမထည္ႏွင့္အတူ ေရးထားတာဖတ္၊မွတ္ေလ့လာရပါတယ္။ ပံုမပါဘဲ စာေတြခ်ည္း မွတ္ရတဲ့အခါ စိတ္ထဲအားရေက်နပ္မႈ မရွိဘူးလို႕ စိတ္ထဲရွိတဲ့အတိုင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။

ျမန္မာဘာသာေရး သမိုင္းသုေတသန ဆိုင္ရာ စာတမ္း၊ စာအုပ္ေတြရဲ့ အားနည္းခ်က္က ပံုမပါတာပါဘဲ။ ဘယ္ႏွစ္ခုႏွစ္၊ ဘယ္နားမွာ တူးေဖာ္ရရွိတဲ့ ေရွးပစၥည္းမွာ
ဘယ္လို ေလ့လာေတြ႕ ရွိပါတယ္ ဆိုျပီး စာေတြအမ်ားၾကီးေရးထားေသာ္လည္းဘဲ ပံုမပါ။

စာျပသမိုင္း ဆိုတာထက္ ပံုျပသမိုင္းကသာ လူေတြကို ပိုစိတ္ဝင္စားေစႏိုင္လိမ့္မယ္၊ ေလ့လာလိုသူေတြ အတြက္ အက်ိဳးမ်ားမယ္လို႕ ယံုၾကည္မိပါရဲ့။

ခုေတာ့ ေဒါက္တာသန္းထြန္းေရးထားတဲ့ စာကို ျဖည္႕စြတ္ေရးသားဖို႕ ဆိုတာအသာထားလို႕ သူေရးထားတဲ့ စာတမ္းထဲက စာေတြကို အမွန္တကယ္ ပစၥည္းေတြနဲ႕ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးဖို႕ရာ အခ်ိန္အမ်ားၾကီးေပးျပီး စုေဆာင္း ရွာေဖြရပါဦးမယ္။

ေျမပံုဘုရားေတြကို ပ်ဴေခတ္ ခန္႕မွန္း ၅ ရာစု လို႕ပညာရွင္အမ်ားစုက ဆိုပါတယ္။
ေျမပံုဘုရားေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္မွာစျပီး စာေရးလဲဆိုရင္ အနိ႐ုဒၶ ( အေနာ္ရထာ ) မင္းဘြဲ႕ပါစာ ေျမပံုဘုရားအမ်ားအျပားေတြ႕ရျပီမို႕ ၁၁ ရာစုဦးပိုင္း ပုဂံ၊ လို႕အေသအခ်ာေျပာႏိုင္ပါတယ္။

ေျမပံုဘုရား အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ " စာ " ပါတဲ့အတြက္ ေခတ္ျပိဳင္အေထာက္အထားအျဖစ္ ေလ့လာလို႕ရပါတယ္။ ပုဂံေခတ္ေျမပံု ဘုရားလို႕ဆိုတဲ့အခါ အလႉရွင္ေတြဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ မင္း၊ မိဘုရား၊ အမတ္၊ ရဟန္း ၊ ရေသ့ ၊ အမႈ႕ထမ္း ကေန သာမန္အရပ္သူ၊ အရပ္သားေတြအထိပါတယ္။

အလႉရွင္နာမည္၊ အလႉပစၥည္း ဒါမွမဟုတ္ ဆုေတာင္းစာေတြကို ၊ ေျမပံုဘုရား ေနာက္ေက်ာဘက္ ဒါမွမဟုတ္ ေအာက္ေျခဘက္ပိုင္းမွာ ေရးထိုးထားေလ့ရွိပါတယ္။

ေဆးဘက္ဝင္ သစ္သီး၊ သစ္ပင္၊ နာမည္ေတြေရးထာတဲ့ ေျမပံုဘုရားေတြလည္းရွိပါတယ္။
စာေတြကို နာဂရီ ၊ သကၠတ၊ မြန္၊ ပါဠိ ဘာသာနဲ႕ ေရးတယ္။

အခုျမင္ေနရတဲ့ ေျမပံုဘုရား ေအာက္ေျခမွာ စာေလးေၾကာင္းေရးထားတာေတြ႕ရပါတယ္။ စာေတာ္မ်ားမ်ားက ဖတ္မရေအာင္ ပ်က္ ေနပါျပီ။

ေျမပံုဘုရားေအာက္ေျခမွာ ေရးထားတာရယ္၊ ေလးေၾကာင္းစာျဖစ္ေနတာရယ္ ေၾကာင္႔ " ေယဓမၼာ" ဂါထာျဖစ္မယ္လို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်လိုပါတယ္။
အေသအျခာေျပာႏိုင္ဖို႕ စာအေဟာင္းေတြနဲ႕တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးျပီးဖတ္ၾကည့္ရပါဦးမယ္။


ေယဓမၼာ ေဟတုပၸ ဘဝါ
ေတသံ ေဟတံု တထာ ဂေတာ
အာဟ ေတသဥၥ ေယာနိ ေရာေဓါ
ဧဝံ ဝါဒီ မဟာ သမေဏာ

ေယဓမၼာ = အေၾကာင္းခႏၶာငါးပါး ေတဘူမကဝဋ္တရားတို႕သည္
ေဟတုပၸ ဘဝါ = အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယ သစၥာသာလွ်င္ အမြန္အစရွိ ကုန္၏
ေတသံ = ေတသံ ဓမၼာနံ ထိုခႏၶာငါးပါး အစရွိေသာ တရားတို႕၏
ေဟတံု = အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယတရားကိုလည္း
တထာ ဂေတာ = ျမတ္စြာဘုရားသည္
အာဟ = ေဟာေတာ္မူ၏
ေတ(ေတသံ) = ေတသံ ဓမၼာနံ ထိုအေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယသစၥာတရားတို႕၏ ေယာနိေရာေဓါ အျပင္ခ်ဳပ္ျငိမ္းရာ ျဖစ္ေသာ နိေရာဓသစၥာသည္ အတၳိ ရွိ၏
သဥၥ (တဥၥ) = ထိုနိေရာဓသစၥာကိုလည္း တထာဂေတာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အာဟ ေဟာေတာ္မူ၏
မဟာသမေဏာ = ရဟန္းၾကီးျဖစ္ေသာ ဘုရားရွင္သည္။
ဧဝံဝါဒီ = ဤသို႕ေသာ အယူရွိေတာ္မူ၏။

7/26/09

မတ္ရပ္ မင္းဝတ္ဘုရား


ျမန္မာ့ အႏုပညာလက္ရာနဲ႕ ေရွးပစၥည္းေတြကို အေကာင္းဆုံး ထိမ္းသိမ္းျပသတဲ့ေနရာ၊ ယံုၾကည္အားကိုးေလာက္တဲ့ အခ်က္လက္ေတြအေပးႏိုင္ဆုံး ျပတိုက္ ကိုျပပါဆိုရင္

(၁) အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္မွာရွိတဲ့ ဗစ္တိုးရီးယား(ျမန္မာအေခၚ ဝိတိုရိယ) ႏွင့္ အယ္ဘာတ္ ျပ
တိုက္
(၂) ျဗိတိလွ် ျပတိုက္


က်န္တဲ့ျပတိုက္ေတြရွိေပမယ့္ ျမန္မာ ပစၥည္းေတြကို ျပခ်င္တဲ့အခါမွာ ျပတယ္။
မျပခ်င္တဲ့အခါ ေခ်ာင္ထိုးထားတတ္ပါတယ္။

အခုျမင္ေနရတဲ့ မတ္ရပ္ မင္းဝတ္ဘုရားဟာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ေလာ့စန္းဂ်လိစ္ အရပ္ အႏုပညာျပတိုက္ ( Los Angeles County Museum of Art )မွာျပသထားတဲ့ ရုပ္ပြါးေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးအစား - မတ္ရပ္ မင္းဝတ္ဘုရား
အခ်ိန္ကာလ - ၁၃ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ ၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - သစ္သားပန္ပုထုပံုသြင္း ထုယူပါတယ္၊ကိုယ္ထယ္ေပၚသစ္ေစးသုပ္လိမ္းျပီေဆးခ်ယ္အလွဆင္။


အရြယ္အစား -
အျမင့္ ၆၀ လက္မ
ေဘးအက်ယ္ ၁၂ လက္မ
ထုအထူ ၅ လက္မခြဲ

လက္ရွိတည္ေနရာ - ေလာ့စန္းဂ်လိစ္ အရပ္ အႏုပညာျပတိုက္ ဟယ္ရီ လင္းနာဒ္( Harry Lenart ) ေအာင့္ေမ့ဖြယ္ရာ ရန္ပံုေငြ နဲ႕ ဝယ္ယူတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဘယ္သူဆီက၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္ကဝယ္တယ္လို႕ မေျပာပါ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္က Victoria & Albert Museum မွာျပသထားတဲ့ ေရွးပစၥည္းတခ်ိဳ႕ ကို ဒီေလာ့စန္းဂ်လိစ္ အရပ္ အႏုပညာျပတိုက္ မွာေတြ႕ရပါတယ္။ ျပတိုက္အခ်င္းခ်င္း လႉတယ္ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။
ျမန္မာပစၥည္းမဟုတ္ပါဘဲ " ဘာမား " ဆိုျပီးျပထားတဲ့ ပစၥည္းတခ်ိဳ႕ ကိုလည္းေတြ႕ရပါတယ္။

7/22/09

ေျမပံု ဘုရား၊ ပုဂံ



အရြယ္အစား- ေျမပံု ဘုရား၊ ပုဂံ
အမ်ိဳးအစား - ေျမထည္
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ခပ္ႏွိပ္ ပံုေဖာ္
အခ်ိန္ကာလ - ခန္႕မွန္း ၁၃ ရာစုႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
အရြယ္အစား- အျမင့္ ၁၆.၅ စင္တီမီတာ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္အမွတ္- Registration number: 1899,1016.1 :အာရွ

ဒီေျမပံုဘုရားမွာ ဗုဒၶဘုရားျဖစ္စဥ္ အက်ဥ္းကို ပံုေဖာ္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္။
ရုပ္ပံုေတြကို အရင္ပိုစ္ မွာရွင္းျပခဲ့ဖူးတာေတြႏွင့္ အတူတူပါဘဲ။

နာရီလက္တံလွည့္ပံုအတိုင္း ေအာက္ေျခက စရွင္းျပရရင္

ေအာက္ေျခက သရုပ္ေဖာ္ ဟာ ပါဠိရကၡ ဇာတ္ေတာ္ထဲက ေမ်ာက္တစ္ေကာင္ ျမတ္စြာဘုရားအား ပ်ားအံု ကပ္လႉခန္း။
( ျမတ္စြာဘုရား ပရိေလယ်ကေတာကို တစ္ပါးတည္း ႂကြေတာ္မူစဥ္ ေမ်ာက္တစ္ေကာင္က ဆြမ္းအျဖစ္ ပ်ားအံုကို ကပ္လႉပူေဇာ္တယ္လို႕ မွတ္သားခဲ့ရဖူးပါတယ္။ )

ျမတ္စြာဘုရားရဲ့ ပထမဦးဆုံး တပည့္သာဝက ငါးဦး ( ပဥၥဝတ္ဂီ ) ကို ဓမၼ စၾကၤာ တရားဦးေဟာခန္း။
( တကယ္ျမင္ေန ရတာက ရဟန္းေတာ္ ၂ ပါးသာ )

ျမတ္စြာဘုရား ေမတၱာတရား ေဟာ၍ နာလာဂီရိ (Nalagiri) ဆင္ကို ဆုံးမေတာ္မူခန္း။

ျမတ္စြာဘုရား သာဝတိ ံသာနတ္ျပည္ (Tavatimsa heaven) ကေန လူ႕ျပည္ကိုႂကြေတာ္မူခန္း။

ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္ ျပဳခန္း ( Parinirvana or Mahaparinibbana)။


ျမတ္စြာဘုရားရဲ့ ပထမဦးဆုံး တပည့္သာဝက ငါးဦး ( ပဥၥဝတ္ဂီ ) ကို ဓမၼ စၾကၤာ တရားဦးေဟာခန္း။ တကယ္ျမင္ေန ရတာက ရဟန္းေတာ္ ၂ ပါးသာ။
လက္ဝဲ၊ လက္ယာ ေတာ္ရံ ရွင္သာရိပုတၱရာ ႏွင့္ ရွင္ေမာဂၢလန္ ကို ျမတ္စြာဘုရား ပခုံးအထက္ ခပ္ျမင့္ျမင့္အထက္နားဆီမွာ ေတြ႕ရတဲ့ တရာေဟာခန္း။
( ျမင္ေနရတဲ့ ပံုအရ ေဘးတဘက္ဆီမွာရွိေနတဲ့ ရုပ္ပံု ၃ ခုထဲက အလယ္က ပံုဟာ ဘယ္ဘက္ နဲ႕ ညာဘက္ တူေနသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ )

လုမၼနီေတာ အတြင္း အင္းၾကင္းပင္ေအာက္ မယ္ေတာ္ မာယာေဒဝီ(Maya-devi ) ႏွင့္အတူေဘးမွာယွဥ္ရပ္ေနတဲ့ ေဂါတမီ(Prajapati) ပံုေတြပါတဲ့ ဖြားေတာ္မူခန္း။

မဟာေဗာဓိပင္ နဲ႕ ေက်ာင္းေတာ္ရာ အုပ္မိုး ထားတဲ့ အလယ္က တည့္တည့္က ပံုေတာ္ အၾကီးဟာ လက္တစ္ဘက္ ေပါင္ေပၚတင္ထားျပီး က်န္လက္တစ္ဘက္ဟာ ေျမထိထားတဲ့ ေအာင္ေတာ္မူဟန္
( ဘူမိသပၸမုျဒာ) ျဖစ္တယ္။ (ပါရမီျဖည့္စီးခဲ့တဲ့ ဘဝအဆက္ဆက္အတြက္ " ဝသုဒၶေရ" ေျမနတ္သမီး ကို သက္ေသျပဳတယ္လို႕ ျမန္မာအမ်ားစု ဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ )

ျမန္ေနရတဲ့ ဟန္ နဲ႕ သရုပ္ေဖာ္ပံုေတြထက္ အေရးအၾကီးဆုံးက ေျမပံုဘုရားေအာက္ေျခမွာ ေရးထားတဲ့ စာပါ။ အျမင္အရ ႏွစ္ေၾကာင္းစာျဖစ္ပါလိမ္႔မယ္။

ျပတိုက္မႈးက သက်မုနိဘုရား(Śākyamuni ) လို႕ဆိုတယ္။ ေဘးကသရုပ္ေဖာ္ပံုေတြအရ သက်မုနိဘုရား မျဖစ္ႏိုင္လို႕ဆိုရမယ္ထင္ပါတယ္။

လက္တင္နင္ ေဒါ့စန္ (Lt Dobson ) က ၁၈၉၉ ကုႏွစ္မွာ ျဗိတိလွ်ျပတိုက္ကို လႉဒါန္းခဲ့ တာပါ။

7/11/09

ေရႊဟသၤာ

ထီလိႈင္မင္း(က်န္စစ္သား) နန္းတည္ေက်ာက္စာ၊ မြန္ဘာသာ ပါ
သီဟာသနပလႅင္ ျပဳလုပ္ရာမွာ ပါတဲ့ သတၱဝါ( သီးသန္႕) စာရင္း။

၁။ ျခေသၤ႔
၂။ ဗ်ာလ
၃။ ေရႊမကန္း ( ဆင္ႏွာေမာင္း
မိေက်ာင္းေခါင္းနဲ႕ ပင္လယ္သတၱဝါ )
၄။ ေရႊဟသၤာ

တျခား သတၱဝါေတြပါႏိုင္ပါေသးတယ္။ သတၱဝါမဟုတ္တဲ့ တျခား ေလာကီပညာရပ္ဆိုင္ရာလို႕ ယူဆႏိုင္တဲ့ အလွဆင္ အရုပ္ေတြအမ်ားအျပားပါ ပါတယ္။
===============================
ကုန္းေဘာင္းေခတ္ ေရာက္လာတဲ့ခ်ိန္မွာေတာ့ ေလာကီပညာရပ္ဆိုင္ရာ၊ အစဥ္အလာ ၊ က်မ္းဂန္ေတြထဲက လို႕ ယူဆႏိုင္တဲ့ အလွဆင္ သတၱဝါအရုပ္ေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။

7/5/09

ေျမပံုဘုရားစာ












ျဗိတိလွ်ျပတိုက္ ကိုအၾကိမ္ၾကိမ္ လွမ္းေမးေသာ္လည္း အေသအခ်ာအေၾကာင္းမျပန္ႏိုင္တဲ့ ျမန္မာပုဂံ ေခတ္ ေျမပံုဘုရားစာပါ။

အနိ႐ုဒၶ ကေန အေလာင္းစည္သူ မင္းလက္ထက္အထိ ေျမပံုဘုရားလုပ္ျပီး ေကာင္းမႈ႕ျပဳတဲ့ အေလ့အထ ရွိခဲ့တယ္လို႕ အေသအခ်ာေျပာႏိုင္ပါတယ္။

ျပတိုက္က အတည္ျပဳႏိုင္တာက ခန္႕မွန္း ၁၀ -၁၁ ရာစုလို႕ဆိုတယ္။ စာကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းမျမင္ရပါ။
စာရွိတဲ့ေနရာကိုသာ သီးသန္႕ ႐ိုက္ထားတဲ့ အနီးကပ္ပံု ေတာင္းထားဆဲပါ။

6/13/09

ပုဂံ ေက်ာက္ျပား ရုပ္ပြါးေတာ္



အမ်ိဳးအစား - ေက်ာက္ျပား ရုပ္ပြါးေတာ္
အခ်ိန္ကာလ - ၁၂ - ၁၃ ရာစုႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ ၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - အနီေရာင္သန္း စတီတိုက္ ( steatite ) ေက်ာက္စစ္ ။

အရြယ္အစား -
အျမင့္ ၁၂.၇၅ စင္တီမီတာ
အက်ယ္ ၇.၆ စင္တီမီတာ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IM.378-1914

ဒီေက်ာက္စစ္ ရုပ္ျပားေပၚမွာ ျမတ္စြာဘုရာ သက္ေတာ္စဥ္တေလွ်ာက္ ကေန ပရိနိဗၺာန္ျပဳတဲ့ အခ်ိန္ကာလ အထိ ထင္ရွားတဲ့ အေၾကာင္းရာ (၈)ခုကို ပံုေဖာ္ထားပါတယ္။ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးမဟုတ္။

အလယ္တည့္တည့္ရွိပံုေတာ္ကို သတိထားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမတ္ဗုဒၶ သေဗၺညဳတညဏ္ ရရွိခဲ့ရာ မဟာေဗာဓိပင္ေအာက္မွာ စံေနလ်က္၊ ၾကာပလႅင္ထက္မွာ ေျခႏွစ္ဘက္ ယွက္စ်ာန္ဝင္စားဟန္ျဖစ္တယ္။ လက္တစ္ဘက္ ေပါင္ေပၚတင္ထားျပီး က်န္လက္တစ္ဘက္ဟာ ေျမထိထားတဲ့ ေအာင္ေတာ္မူဟန္( ဘူမိသပၸမုျဒာ) ျဖစ္တယ္။
(ပါရမီျဖည့္စီးခဲ့တဲ့ ဘဝအဆက္ဆက္အတြက္ " ဝသုဒၶေရ" ေျမနတ္သမီး ကို သက္ေသျပဳတယ္လို႕ ျမန္မာအမ်ားစု ဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ )

ပခုံး တဘက္ကခ်ထားတဲ့ ဝတ္႐ံုေတာ္ဟာ ေျပျပစ္႐ိုးရွင္းပါတယ္။ ပုတီးေစ့ အလုံးေလးေတြလို ပံုေဖာ္ထားတဲ့ ဆံက်စ္ေတာ္အစု အစု ႏွင့္ ဆံစပ္ေနရာ( ဥဏွီသ)(usnisha) ပါမယ္။ ဆံက်စ္ေတာ္ ဟာအေပၚကို ေထာင္တက္သြားျပီး ၾကာဖူးေတာ္( lotus bud ) အျဖစ္ အဆုံးသတ္ထားတာကို ျမင္ရပါမယ္။

ေဘးပတ္ပတ္လယ္က သရုပ္ေဖာ္ပံုေတြကို ေအာက္ေျခက စရွင္းျပရရင္၊ လုမၼနီေတာ အတြင္း အင္းၾကင္းပင္ေအာက္ မယ္ေတာ္ မာယာေဒဝီ(Maya-devi ) ႏွင့္အတူေဘးမွာယွဥ္ရပ္ေနတဲ့ ေဂါတမီ(Prajapati) ပံုေတြပါတဲ့ ဖြားေတာ္မူခန္း။

ျမတ္စြာဘုရားရဲ့ ပထမဦးဆုံး တပည့္သာဝက ငါးဦး ( ပဥၥဝတ္ဂီ ) ကို ဓမၼ စၾကၤာ တရားဦးေဟာခန္း။

ျမတ္စြာဘုရား ေမတၱာတရား ေဟာ၍ နာရာဂီရိ (Nalagiri) ဆင္ကို ဆုံးမေတာ္မူခန္း။

ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္ ျပဳခန္း ( Parinirvana or Mahaparinibbana)။

ျမတ္စြာဘုရား သာဝတိ ံသာနတ္ျပည္ (Tavatimsa heaven) ကေန လူ႕ျပည္ကိုႂကြေတာ္မူခန္း။


လက္ဝဲ၊ လက္ယာ ေတာ္ရံ ရွင္သာရိပုတၱရာ ႏွင့္ ရွင္ေမာဂၢလန္ ကို ျမတ္စြာဘုရား ပခုံးအထက္ ခပ္ျမင့္ျမင့္အထက္နားဆီမွာ ေတြ႕ရမယ္။ ပခုံးအထက္နားဆီက ေရာင္ျခည္ေတာ္ျဖာထြက္ေနမယ္၊
ေျခဖဝါးေတာ္ကေန ေရၾကည္ေတာ္ပန္းထြက္ေနမယ္၊ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ ေကာင္းကင္ထက္ ျမတ္စြာဘုရား ရုပ္ပြါးေတာ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေန ခန္း။ ( သီဟိုဠ္ အယူ )

ေအာက္ေျခက ေနာက္ဆံုး သရုပ္ေဖာ္ ဟာ ပါဠိရကၡ ဇာတ္ေတာ္ထဲက ေမ်ာက္တစ္ေကာင္ ျမတ္စြာဘုရားအား ပ်ားအံု ကပ္လႉခန္း။ ( သီဟိုဠ္ အယူ )
( ျမတ္စြာဘုရား ပရိေလယ်ကေတာကို တစ္ပါးတည္း ႂကြေတာ္မူစဥ္ ေမ်ာက္တစ္ေကာင္က ဆြမ္းအျဖစ္ ပ်ားအံုကို ကပ္လႉပူေဇာ္တယ္လို႕ မွတ္သားခဲ့ရဖူးပါတယ္။ )

==========================================================================

၁၂ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ကေန ၁၃ ရာစုဦးမွာ သီဟိုဠ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးမွာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြပိုမ်ားလာပါတယ္။

ဒီ ေက်ာက္ျပား ရုပ္ပြါးေတာ္ ပံုကို ေဒါက္တာသန္းထြန္းအပါဝင္ စာေရးဆရာ အခ်ိဳ႕ကပါ စာအုပ္မ်က္ႏွာဖုံးအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ဖူးလို႕ ျမန္မာအမ်ားစုကျမင္ဖူးေနပါလိမ္႔မယ္။

ဒီ ေက်ာက္ျပား ရုပ္ပြါးေတာ္ ပံုဟာသမိုင္းဆိုင္ရာေလ့လာမႈအခ်က္လက္၊ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အခ်က္လက္၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အခ်က္လက္၊ အႏုပညာဆိုင္ရာ ေလ့လာရန္ အခ်က္လက္ အမ်ားၾကီးေပးပါတယ္။

ဒီ ေက်ာက္ျပား ရုပ္ပြါးေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္ ျပီး သုေတသနဆိုင္ရာ အခ်က္လက္ေတြ မ်ားလြန္းလို႕ ေနာက္မွသတ္သတ္ေရးရပါလိမ္႔မယ္။

ပုဂံ ၁၂ ရာစုႏွစ္ ရုပ္ပြါးေတာ္


အမ်ိဳးအစား - ရုပ္ပြါးေတာ္
အခ်ိန္ကာလ - ၁၂ ရာစုႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ ၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ေက်ာက္စစ္ ။

အရြယ္အစား -
အျမင့္ ၁၄.၅ စင္တီမီတာ

လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IS.35-1988

အခုျမင္ေနရတဲ့ " ထိုင္ေတာ္မူ ရုပ္ပြါးေတာ္" ဟာ ၁၂ ရာစု ပုဂံ ဟန္ျဖစ္တယ္။ မ်က္ႏွာအသြင္ျပင္ ကိုထုစစ္ပံုေဖာ္ရာမွာ ေထရဝါရ ဗုဒၶဘာသာဟန္ကို အျပည့္အဝေတြ႕ျမင္ေနရပါျပီ။
၁၂ ရာစု ပုဂံေခတ္မွာ လူၾကိဳက္မ်ားတဲ့ ေျခႏွစ္ဘက္ ယွက္လ်က္ တရာထိုင္ဟန္(ဓ်ာနာသန)(vajrasana) ေတြကို အတြင္းပိုင္း ဗိသုကာေနာက္ခံ နံရံႏွင့္ ယွဥ္ျပီးေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။

တခါတရံ အရြက္ပါသစ္ခက္ကို ကိုက္လ်က္ ဒါမွမဟုတ္ ရတနာတမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကိုက္လ်က္ ေရွ႕ကိုမ်က္ႏွာမူထားတဲ့ ငွက္( ဟသၤာ ) ႏွင့္ယွဥ္လ်က္ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

ပုဂံ ကို ကမာၻတဝွမ္း အထင္ကရ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ ေနရာတစ္ခုအျပစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သထံု သိမ္းပိုက္ခ်ိန္ ၁၀၅၇ ခု ကေနစျပီး မြန္ဂိုဘုရင္ ကုဗလိုင္ခန္႕ လာေရာက္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္တဲ့ ၁၂၈၇ ခုႏွစ္အထိ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္
ခန္႕ အေရတြက္ရွိတဲ့ ဘုရား၊ ဂူ ၊ ေက်ာင္း ႏွင့္ တျခား ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အေဆာက္ဦးေတြကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

6/7/09

ပုဂံ ၁၀ ရာစုႏွစ္ ရုပ္ပြါးေတာ္


အမ်ိဳးအစား - ရုပ္ပြါးေတာ္
အခ်ိန္ကာလ - ၁၀ ရာစုႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ ၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ေက်ာက္စစ္ ပန္းပု ။

အရြယ္အစား -
အျမင့္ ၃၃ စင္တီမီတာ
အက်ယ္ ၁၉ စင္တီမီတာ
ထုအထူ ၇.၅ စင္တီမီတာ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IS.13-1983


ဒီေက်ာက္စစ္ ရုပ္ပြါးေတာ္ဟာ အမ်ားသိ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးထဲက " နာရာဂီရိ "(Nalagiri) ဆင္ကို ေအာင္ေတာ္မူခန္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရာကို ဆင္ႏွင့္ တိုက္သတ္ဖို႕ ဘုရင္ အဇာတသတ္ (Ajatasattu) ရဲ့ဆင္ဆိုးၾကီး နာရာဂီရိကို အရက္တိုက္ျပီးလြတ္ေပမယ့္ ဘုရားေရွ႕မွာ ဒူးေထာက္ျပီး တရားနာသြားတဲ့ဆင္ သရုပ္ေဖာ္ပံုပါ။
ီဒီေက်ာက္စစ္ ရုပ္ပြါးေတာ္ကို ၁၉၃၈-၉ ေမာ္ဇာ ေရႊေညာင္ပင္႐ိုး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း တူးေဖာ္မႈမွာ တျခား ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါး သရုပ္ေဖာ္ပံုေတြအတူ ေတြ႕ရတာပါ။

ဟန္ပန္ကိုေျပာရရင္ သီရိခတၱရာ (Sri Ksetra) ပ်ဴလက္ရာ ႏွင့္ မြန္ ျမန္မာ ဟန္ေတြေရာေနတဲ့ စပ္ကူမတ္ကူးကာလ ဟန္ပန္လို႕ေျပာရပါမယ္။
====================================================
ျပတိုက္က ဘယ္အမ်ိဳးစားေက်ာက္ အေသခ်ာမေျပာေပမယ့္ "ထံုးေက်ာက္" ( Lime Stone )ျဖစ္မယ္။ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးထဲက " နာရာဂီရိ "(Nalagiri) ဆင္ကို ေအာင္ေတာ္မူခန္းဆိုတာကို ျငင္းစရာမရွိပါ။ ေက်ာက္စစ္ရုပ္ျပားတစ္ခုလုံးကို အေသခ်ာၾကည့္တဲ့အခါ ဆင္ၾကီးဦးက်ိဳးသြားပံုကို သရုပ္ေဖာ္ရာမွာ ေက်ာက္စစ္ဆရာဟာ ဆင္ဦးေခါင္း ႏွစ္ခုထုထားပါတယ္။ တစ္ေခါင္းက ရန္မူဖို႕ ေထာင္ေနတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါင္းက မာန္ခ်ျပီးဦးက်ိဳးသြားဟန္ပါ။

ရပ္ေတာ္မူဘုရာ ေဘးႏွစ္ဘက္မွာေတာ့ ရွင္သာရိပုတၱရာ ႏွင့္ ရွင္ေမာဂၢလန္ျဖစ္မယ္လို႕ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးအရ ယူဆပါတယ္။
တကယ္လို႕မ်ား ဆင္သာမပါခဲ့ရင္ ဒီပင္ကရာ ( Dipankara ) ႏွင့္ ဘယ္ဘက္က ဘုရားက အရိမၼတိရ (Maitreya )လို႕ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

5/21/09

အနိ႐ုဒၶ ေဒဝီနာဂရီစာ







အမ်ိဳးအစား - အုတ္ခြက္ဘုရား ( ေျမပံုဘုရား )
အခ်ိန္ကာလ - ၁၁-၁၂ ရာစုႏွစ္
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ ၊ ျမန္မာ
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ရြ႕ံေစး ေျမသားကို ပံုစံခြက္ သုံးျပီး လိုရာ ပံုစံ အရြယ္အစားေရာက္ေအာင္ ပံုေဖာ္ ။
အရြယ္အစား - အျမင့္ ၇.၃၇၅ လက္မ ၊ အျမင့္ ၅.၃၇၅ လက္မ
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IM.305-1921

အိႏိၵယႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္း ျမတ္စြာဘုရားပြင့္ေတာ္မူရာ ဗုဒၶဂါယာ မဟာေဘာဓိ ေက်ာင္းေတာ္ရွိပါတယ္။ အခုျမင္ေနရတဲ့ ေျမပံုဘုရားမွာ ထိုင္ေတာ္မူ ဘုရားရဲ့ အေပၚမွာ အုပ္မိုးေနတဲ့ အရာဟာ ဗုဒၶဂါယာ၊ မဟာေဘာဓိ ေက်ာင္းေတာ္ ကိုရည္ရြယ္ပါတယ္။ ဒီ ေျမပံုဘုရားကို တေကာင္းမွာေတြ႕တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ တေကာင္း၊ ပုဂံ အပါဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ပိုင္းေတြမွာပါ ေတြ႕ရတတ္ပါေသးတယ္။

ၾကာပလႅင္ေပၚမွာ စံေနေတာ္မႈလွ်က္ ဘယ္ဘက္လက္ အေနထား လက္ေျမထိတဲ့ ေအာင္ေတာ္မူပံု၊ အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ ဘူမိပါသ မုျဒာ (bhumisparsa mudra) ျဖစ္ပါတယ္။ ေဘးတစ္ဘက္ တစ္ခ်က္စီမွာ ရပ္ေတာ္မူဘုရား ႏွစ္ဆူရံထားပါတယ္။ ညာဘက္က ရပ္ေတာ္မူ ဘုရားဟာ ဒီပင္ကရာ ( Dipankara ) ကိုရည္စူးပါတယ္။ ဘယ္ဘက္က ဘုရာက အရိမၼတိရ (Maitreya ) ကိုရည္စူးပါတယ္။ အလယ္တည့္တည့္ မွာရွိတဲ့ မုခ္ဦးေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္ ကထြက္ေနတဲ့ သစ္ကိုင္းဟာ ျမတ္ဗုဒၶ သေဗၺညဳတညဏ္ ရရွိရာ မဟာေဗာဓိပင္ ကို ရည္စူးပါတယ္။

ေျမပံုဘုရား အထက္နားဆီမွာ ျမင္ေနရတဲ့ ေစတီ ပံုစံငယ္ေတြဟာ ျမတ္စြာ
ဘုရား ဓာတ္ေတာ္ထည့္ရာ ဓာတ္ေတာ္က်ဳတ္ကို ရည္စူးပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႕ရဲ့ အထြတ္ျမတ္ထားရာ အမွတ္လကၡဏာ ေစတီပံုျဖစ္ပါတယ္။

ေအာက္ေျခဘက္ မွာ တစ္ ေၾကာင္းတည္းေရးထားတဲ့ စာဟာ ေဒဝနာဂရီ စာျဖစ္ပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ အေစာဆုံး ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ ေနရာအျဖစ္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန မွတ္တမ္းဝင္ ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။
=========================================================

ဒီေျမပံု ဘုရားရဲ့ ေအာက္မွာ ေဒဝီနာဂရီ စာႏွင့္ေရးထားတဲ့ တစ္ေၾကာင္းစာပါတယ္လို႕ ဆိုတယ္။ ေသေသျခာျခာၾကည့္ေပမယ့္ မျမင္ရဘူး။
ဒီေတာ့ ေျမပံုဘုရားရဲ့ ေနာက္၊ ေအာက္ေျခမွာ ေရးထားတယ္လို႕ထင္ပါတယ္။
ေဒဝီနာဂရီ စာလို႕ ဆိုထားေတာ့ အနိ႐ုဒၶ ( အမ်ားအေခၚ အေနာ္ရထာ ) ေခတ္လို႕ ယူဆပါတယ္။ ၁၁ ရာစုျဖစ္ဖို႕မ်ားပါမယ္။
အနိ႐ုဒၶ ေဒဝီနာဂရီစာ ဓာတ္ပံုမူရင္းကို ေလ့လာခ်င္လို႕ ျဗိတိလွ် ျပတိုက္ကို ကြၽန္ေတာ္ လွမ္းေမးတာ ၃ ၾကိမ္ရွိပါျပီ။ မရေသးပါ။

ျပတိုက္ကမေပးေသးေပမယ့္ ရွိျပီသား အနိ႐ုဒၶ ေျမပံုဘုရားပါ ေဒဝီနာဂရီစာ ေလ့လာလိုသူမ်ား ေအာက္
ပံုမွာၾကည့္ပါ။

ဧေသာ ေလာကနေထာ မဟာရာ
ဇသိရီ အနိ႐ုဒၶေဒေဝနကေတာ
မိမုတၱ မုတံၱ သဟေတၱေနဇာတိ

(ျမန္မာလိုျပန္ကေတာ့)
ဤေလာကနာထ(ဘုရားေလာင္း) ပံုေတာ္ကို
သိရီ အနိ႐ုဒၶေဒဝ မင္းၾကီးလည္း
သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရန္ ကိုယ္တိုင္လုပ္သည္။


5/11/09

ပုဂံေခတ္ ႏိုင္ငံေရးအေတြးေခၚ

ပုဂံေခတ္ ႏိုင္ငံေရးအေတြးေခၚ

ထီးလိုင္မင္း ( အမ်ားအေခၚ က်န္စစ္သား ) ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ေရႊစည္းခံုေက်ာက္စာ မွာ ေရးထားတဲ့
၁၁ ရာစုျမန္မာေတြရဲ ့ ႏိုင္ငံေရးအေတြးေခၚကို ကူးခ်လိုက္ပါတယ္။


မင္းသည္ေကာင္းေသာအက်င့္ကိုရွိ ျခင္း ( ၁၈ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

မေကာင္းေသာစ႐ိုက္တို႕ကို သုတ္သင္ပစ္ျခင္း ( ၁၉ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

ျပည္တြင္း ျပည္ပရန္ကို ကာကြယ္ေပးျခင္း ( ၁၉ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ေျပျပစ္ျခင္း ( ၂၀ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

အစားအစာ အဝတ္တန္ဆာတို႕ကို စြန္႔ျခင္း ( ၂၁ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

စိုက္ပ်ိဳးေရး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ျခင္း ( ၂၃ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

ဗုဒၶသာသနာကို စည္ပင္ထြန္းကားေစျခင္း ( ၂၄ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

ႏိုင္ငံတြင္း၌ ခိုးသား ဒျမ မရွိ ၊ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာ လ်က္ ႏိုင္ငံေတာ္က်ယ္ဝန္းသည္ ( ၂၅ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

ပ်က္စီးေလျပီးေသာ ျမိဳ႕ရြာတို႕ကိုလည္း ေရွးယခင္ကထက္ ေကာင္းမြန္ သာယာစည္ပင္ေအာင္ ျပဳစုေပး ( ၂၇ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )

တင့္တယ္ေသာ က်က္သေရရွိေသာ အရိမဒၵနျပည္၌ တုန္လႈပ္ေျခာက္ခ်ားျခင္း ေၾကာက္ရြ႕ံျခင္းမွကင္းေသာ အုပ္စိုးနည္း ကို အရွင္ ျဂီၾတိဘုဝနာဒိတ်ဓမၼရာဇာမင္း (ထီးလိႈင္မင္း) သည္သြင္သင္ဆုံးမ ျပသလတံၱ ။( ၂၉ ေၾကာင္းေျမာက္ စာေၾကာင္း )
ဆိုလိုတာက အုပ္ခ်ဴပ္တဲ့အစိုးရကို ေၾကာက္္ရြ႕ံ ေနရတာမ်ိဳးလုံးဝမရွိဘူး ဆိုတာကို ထင္ထင္ရွားရွားျပခဲ့တာပါ။


ရည္ညြန္း။ ။ ေဒါက္တာသန္းထြန္း " ျမန္မာ့သမိုင္းလစ္ကြက္မ်ား "

===========================================


ဒီေရွးစာကိုဖတ္ဖို႕ရာၾကိဳးစားေနပါတယ္။ ပုဂံထက္ေစာ တဲ့စာလို႕ ယူဆထားပါတယ္။ သိရင္ကူညီေပးပါ။

2/24/09

ေခါင္း၃လုံး ျဗဟၼာနတ္မင္း



အမ်ိဳးအစား - ေခါင္းသုံးလုံး ျဗဟၼာနတ္မင္း
အခ်ိန္ကာလ - ၁၁ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ၊ ျမန္မာ (သိပ္မေသခ်ာ၊ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိ)
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ - ခဲညိဳေရာင္(မီးခိုးေရာင္) သဲေက်ာက္အမာတစ္မ်ိဳး ကိုေက်ာက္စစ္ ပညာရွင္ကထြင္းထုေက်ာက္စစ္တယ္လို႕ဘဲေျပာပရေစ။ (Grey Sandstone)။ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚကအဝါစက္ကေလးေတြက အခ်ိန္ကာလၾကာလို႕ေပၚလာတာမ်ိဳးပါ။
အရြယ္အစား - အျမင့္ ၃၃.၅ စင္တီမီတာ ၊ ေအာက္ေျခအက်ယ္ ၂၂.၂ စင္တီမီတာ။
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IM.39-1917
ဒီေခါင္းသုံးလုံး ျဗဟၼာနတ္မင္း ေက်ာက္စစ္႐ုပ္ႂကြဟာ ဟိႏၵဴ (Hindu) နတ္ဘုရားေတျဖစ္တဲ့ " ျဗဟၼာ"ဆိုတဲ့ ဖန္ဆင္းရွင္၊ "ဗိႆႏုိး"ဆိုတဲ့ ေစာင့္ေရွာင့္သူ၊ "သိဝ"ဆိုတဲ့ဖ်က္စီးသူ လို႕ဆိုတဲ့ နတ္ဘုရားေတြကိုကိုယ္စားျပဳပါတယ္။
ဟင္ဒူ(Hindu) နတ္ဘုရားေက်ာင္းနံရ ခပ္ျမင့္ျမင့္ေနရာမွာ ဒီေက်ာက္စစ္႐ုပ္ႂကြပံုပါ ေက်ာက္ျပားကို ကပ္ျပီး အလွဆင္မယ္။ နတ္မင္းဟာ ေျခတမလင္ေခြထိုင္လွ်က္ လက္အုပ္ခ်ီထားပါတယ္။ နမသၠာရမုျဒာပါ။ ေခါင္းသုံးလုံးဟာသက္ဆိုင္ရာအရပ္ေတြကိုမ်က္ႏွာမူထားပါတယ္။ က်စ္ဆံမီးက်စ္ထားတဲ့ဆံပင္ေတြဟာ အေပၚကို အဖ်ား႐ႉးခြၽန္တက္သြားျပီး ၾကာပန္းထိပ္ဖူးနဲ႕အေပၚမွာအဆုံးသတ္ထားတဲ့ အေသးစိပ္လက္ရာပါ။
ခႏၶာကိုယ္အေပၚပိုင္းမွာေတာ့အဝတ္မပါ။ ေအာက္ပိုင္းမွာ အဝတ္စည္းထားတယ္ ဆိုတာသိသာေစဖို႕ အေရးေၾကာင္း(ေကာက္ေၾကာင္း)အျဖစ္္ေတြ႕ရပါမယ္။
ဗုဒၶဘာသာရဲ့အေငြ႕သက္ေတြျပစ္တဲ့ လက္အုပ္ခ်ီထားပံု၊ ထိုင္ေနပံု ကိုယ္ေနဟန္ထား၊ နားရြက္ရွည္ စတာေတြကိုဒီေက်ာက္စစ္႐ုပ္ႂကြေလးမွာေတြ႕ရမွာပါ။
ဒီေက်ာက္စစ္ျပားဟာ အရင္းမူလေနရာ ဘယ္ေနရာကဆိုတာအတိအက်မသိႏိုင္ေသးပါ။ အေရွ႕ဘဂၤလား ကလဲျပစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဒါက္တာ ေဂ်. အန္ဒါစင္ (Dr J. Anderson) ရဲ့ကိုယ္ပိုင္စုေဆာင္းမႈေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္ျပီး သူ႕ဇနီးသည္ Mrs G.S. Anderson အတြက္ထားရစ္ခဲ့တာပါ။ ေဒါက္တာ ေဂ်. အန္ဒါစင္ဟာ ၁၈၉၆ ခုႏွစ္၊ျဗိတိလွ် အစိုးရရဲ့ပထမဆုံး ေလ့လာေရးခရီးစဥ္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္းကိုျဖတ္ျပီး တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္ဘက္ ေလ့လာေရးခရီးသြားအဖြဲ႕ဝင္ေတြထဲကတစ္ဦးပါ။
=============================================================================
အိႏိၵယ ယဥ္ေက်းမႈေရာက္လာပံု၊ ဩဇာသက္ေရာက္ပံု အက်ိဳးျပဳပံုေတြကို ပညာရွင္ေတြျပဳစုထားတဲ့စာတမ္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိျပီးသာမို႕သိပ္အက်ယ္ခ်ဲ႕မေနေတာ့ပါဘူး။
အနိ႐ုဒၶ (အေနာ္ရထာ) လက္ထက္မွာ သထံုကိုသိမ္းယူျပီးေနာက္ပိုင္း ပင္လယ္ကူးဆက္ဆံေရးလမ္းေၾကာင္းဟာ တိုက္႐ိုက္ပြင့္လာပါျပီ။ အဓိကေျပာခ်င္တာက အိႏိၵယ ၊ သီဟိုဠ္ တို႕ႏွင္႔ဆက္ဆံေရး အတိုင္းမသိ ပိုျပီးလြယ္ကူသြားပါတယ္။
ကုလာကြၽန္ေတြကို ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ေတြက အလုံးရင္းဝယ္ပါတယ္။ ဥယာဥ္ေတြမွာခိုင္းပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုဘုရားကိုလႉတာလဲရွိပါတယ္။ အဲဒီမွာဘဲ သူတို႕ ရဲ့ ျဗဟၼဏ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္မႈေတြပါလာပါျပီ။ ဘယ္ေလာက္ထိလဲဆိုရင္ ထိလိုင္မင္းေခၚတဲ့ က်န္စစ္သား (၁၀၈၄-၁၁၁၃) မင္းလက္ထက္မွာ ကုလာ ဗိသုကာပညာရွင္၊ ပုဏၰား ဟူးရားေတြဟာသိပ္အေရးပါေနပါျပီး။ မြန္ဘာသာနဲ႕ေရးထိုးထားခဲ့တဲ့ က်န္စစ္သားနန္းတည္ေက်ာက္စာမွာ ျဗဟၼဏယုံၾကည္ကိုးကြယ္မႈေတြျဖစ္တဲ့ ဗိႆႏုိးနတ္မင္းကို ပူေဇာ္တာတစ္ဆယ့္ႏွစ္ၾကိမ္တိတိပါတယ္။ နန္းေတာ္နံရံကိုအလွဆင္ရာမွာ အလယ္ထိပ္စည္းျဖစ္တဲ့ၾကာပြင့္ၾကီးေပၚမွာ ဗိႆႏုိးနတ္မိဘုရား ၾတိ နတ္သမီးထိုင္ေနတဲ့ပံုပါတယ္။
ပုဂံမွာရွိတဲ့ ဘုရားေတြထဲမွာ ဂိဂၷ (ရွိရွန) ၉၈၇/၄၁၃၊ အခုေတာ့ ေစတနာၾကီး ဘုရားလို႕ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဌာနကအမည္သစ္ေပးထားပါတယ္။
ဂိဂၷ (Sဲis_na) ဆိုတာ သကၠတဘာသာလို ပူရိသလိင္လို႕အဓိပၸာယ္ ရွိတာေၾကာင့္ သိဝ နတ္ကြန္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရႊဂူၾကီး ၁၅၈၉/၉၀၁ ဘုရား။ ေက်ာက္စာမွာ ေရႊဂူကို (၁၆ ဧျပီ ၁၁၃၁)မွာ စေဆာက္တယ္။၁၆ ဒီဇင္ဘာ၁၁၃၁ မွာျပီးတယ္။ ဘုရားအုတ္ခံုပတ္လည္မွာ ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္ေတြအျပည္႕ေတြ႕ရလို႕ မူလကဒီေက်ာင္းေတာ္ဟာ ဟိႏၵဴနတ္ကြင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ စတုရဂၤသူရ ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးက (၂၃ ဇန္နဝါရီလ ၁၇၇၁ ) မွာ ေရႊဂူကိုအသစ္ျဖစ္ေအာင္ျပင္ပါတယ္။ သက္ေသအျဖစ္ အေနာက္ဘက္မုခ္မွာ ပါဠိမင္စာ မွတ္တမ္းေရးခဲ့ပါတယ္။ သရီ(သိရိပစၥရာ) ရွိ ေစတနာၾကီး လို႕အမည္ေျပာင္းထားတဲ့ ေစတီၾကီးဟာလဲ ေတာင္အိႏိၵယ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ဂိဂၷ (Sဲis_na) ကိုငုံးျပီးျပင္ထားတဲ့ ေစတီပါဘဲ။

Ref:
ျမန္မာမီးဖုတ္ေျမထည္ပစၥသည္းသုေတသနစာတမ္း,ေဒါက္တာ သန္းထြန္း။
Economic Life of the Early Burman( Myanma) by G.H. Luce, JBRS April 1940.
Old Burma (Myanma) Early Pagan 1970 by G.H. Luce
Phases of Pre-Pagan Burma (Myanmar) 1985 by G. H. Luce
Defacing Old Bagan, 26 Feb 1996 by Dr.Than Tun,
THE ART AND CULTURE OF BURMA , Dr. Richard M. Cooler , Professor Emeritus
Art History of Southeast Asia, Northern Illinois University.

2/17/09

၁၂ ရာစု ပုဂံ စဥ့္ထည္ ေက်ာတ္ျပား


အမ်ိဳးအစား - စဥ့္ထည္ ေက်ာတ္ျပား
အခ်ိန္ကာလ - ၁၂ ရာစု ( ပုဂံ )
ျပဳလုပ္ပံုနည္းပညာ : ရႊင့္ေစး ကိုအုတ္ရေအာင္အရင္ဖုတ္၊ ျပီးရင္စဥ့္ရည္သုတ္လို႕အလြယ္ရွင္းပါရေစ။
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ
အရြယ္အစား - အျမင့္ ၂၆.၅ စင္တီမီတာ ၊ ထု(အထူ) ၃.၅ စင္တိမီတာ ၊အက်ယ္ ၂၆.၅ စင္တီမီတာ၊
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္။
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IS.127-1999

ဒီအစိမ္းေရာင္ စဥ့္ထည္ေက်ာတ္ျပား ဟာ ၁၂ ရာစုမွျပစ္ျပီး ယေန႕ျမန္မာလို႕ေခၚတဲ့ ဘားမားကပါ။ နံရံ ဒါမွမဟုတ္ ၾကမ္းခင္းအျဖစ္ အသုံးျပဳတာမ်ိဳးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတာက ေစတီ ရဲ့ေအာက္ေျခရွိ နံရံမွာ အလွဆင္ေက်ာတ္ျပား အျဖစ္အသုံးျပဳတာမ်ိဳးပါ။ ဒီလိုအလွဆင္ေက်ာတ္ျပားေတြဟာ ဗုဒၶဘုရားရွင္ရဲ့ ဘဝေဟာင္းျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္တဲ့ ငါးရာငါးဆယ္ ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္ေတြကို ေဖာ္ျပတာပါ။
Alex Biancardi ကျပတိုက္ကိုလႉဒါန္း ခဲ့တာပါ။
-----------------------------------------------

စဥ့္ရည္သုတ္လိမ္းတဲ့ သဲအုတ္ဇာတ္ေတာ္ ေတြ႕ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြကေတာ့

ေရႊစည္းခုံ- ၁၁ ရာစုႏွစ္
အာနႏၵာ- ၁၁ ရာစုႏွစ္
စူ႒ာမုနိ - ၁၂ ရာစုႏွစ္
စိုးမင္းၾကီးေစတီ - ၁၃ ရာစုႏွစ္
ထီးလိုမင္းလို- ၁၃ ရာစုႏွစ္
ဓမၼရာဇက- ၁၃ ရာစုႏွစ္
မဂၤလာေစတီ - ၁၃ ရာစုႏွစ္
မာန္ေအာင္ေစတီ- ၁၃ ရာစုႏွစ္

၁၈၉၁ ခုႏွစ္ေလာက္က ဂ်ာမန္အမ်ိဳးသား ဘူမိေဗဒပညာရွင္ Dr. Fritz Von Noetling ခိုးယူစဥ္က စဥ့္ထည္ ေက်ာတ္ျပား ၅၀၀ ခန္႕ပါသြားႏိုင္ပါတယ္။ အခုျမင္ေနရတဲ့ ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္က စဥ့္ထည္ ေက်ာတ္ျပားဟာ အဲဒိအခိုးခံရတဲ့ အထဲက တစ္ခုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဘုရားေလာင္းေဗာဓိသတ္ေလာကနာထ


အမ်ိဳးအစား - ႐ုပ္ထု/ ႐ုပ္ပြားေတာ္
အခ်ိန္ကာလ - ၁၀ ရာစု
အမ်ိဳးအစား - ေၾကးနီပံုသြင္း၊ ေရႊခ်
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ပုဂံ
အရြယ္အစား - အျမင့္ ၇.၂၅ လက္မ ၊ အက်ယ္ ၄.၇၅ လက္မ။
လက္ရွိတည္ေနရာ - ဗစ္တိုးရိးယား နဲ႕ အယ္ဘာတ္ ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - IM.39-1922

ဒီ ဘုရားေလာင္းေဗာဓိသတ္ေလာကနာထ မင္းထိုင္ပံု ဟာ ၁၀-၁၁ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းျဖစ္ျပီး အေတာ္ေလးကိုရွားရွားပါးပါးနဲ႕ ၁၀ ရာစု သို႕မဟုတ္ ၁၁ရာစု ေႏွာင္းလား ဆိုတာ ဝိေရာဓိ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့လက္ရာမ်ိဳးပါ။ သို႕ေသာ္လည္းဘဲ အေစာပိုင္းေခတ္ဦး ေသ
ေသသပ္သပ္ အႏုစိတ္ျခယ္မႈန္းတတ္တဲ့ လက္ရာမ်ိဳးအျဖစ္ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒီမင္းဝတ္တန္ဆာေယာက္်ားပံု ႐ုပ္ထု/႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ပုဂံဘုရားပုထိုး မွာလႉဒါန္းခဲ့တာပါ။

ပုဂံေခတ္ လက္ရာေတြမွာ အိႏၵိယ,ပါလ( India, Pala )ဟန္လႊမ္းမိုးမႈေတြကို အမ်ားအားျဖင့္ ဘုရားဆင္းတုေတာ္ေတြမွာေတြ႕ရ ျပီး၊ မဟာယာနဟန္ ေတြကိုေတာ့ေျမပံုဘုရား၊ နံရန္ေဆးေရးပန္းခ်ီေတြမွာအေတြ႕မ်ားပါတယ္။ အပယ္ရတနာ ဘုရားဟာမဟာယာနဟန္ပါ။ ဟင္ဒူဘာသာ( Hindu )အယူဝါဒကိုေတာ့ ေဗဒင္၊အခါေပး နဲ႕ နတ္ဘုရား႐ုပ္ထုအခ်ိဳ႕ ေတြမွာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပုဂံေခတ္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ဟာအမ်ားထင္သလို ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါ။ ေနာက္ျပီး စိတ္ဝင္စားစရာအျဖစ္ လူေျပာမ်ားလွတဲ့ အရည္းၾကီး ကိုးကြယ္မႈ ကိုဘယ္ေက်ာက္စာ၊ဘယ္လိုအေထာက္ ထားမ်ိဳးမွာမွရွာမရပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့မင္း ေတြအေနျဖင့္ ဘယ္ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကိုမွ ဖိႏွိပ္တာမ်ိဳးကိုမရွိပါ။
အနိ႐ုဒၶ (အမ်ားေခၚ အေနာ္ရထာ) မင္းဟာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကိုပါခ်ီးျမင့္တယ္ဆိုတာ သူကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္လႉဒါန္းတဲ့ ေျမပံုဘုရား ေနာက္ေက်ာစာမွာ

ဧေသာ ေလာကနေထာ မဟာရာ
ဇသိရီ အနိ႐ုဒၶေဒေဝနကေတာ
မိမုတၱ မုတံၱ သဟေတၱေနဇာတိ

(ျမန္မာလိုျပန္ကေတာ့)
ဤေလာကနာထ(ဘုရားေလာင္း) ပံုေတာ္ကို
သိရီ အနိ႐ုဒၶေဒဝ မင္းၾကီးလည္း
သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရန္ ကိုယ္တိုင္လုပ္သည္။

ဒီေျမပံုဘုရား(အုတ္ခြတ္ဘုရား)ကို ခန္႕မွန္း ၁၉၃၈ေလာက္က ပခုကၠဴေရစၾကိဳ ကားလမ္း၊ ပခုကၠဴက ၁၂ မိုင္ကြာ ကန္သစ္ရြာသူၾကီး ဦးဘတင္က ေက်ာက္စာဝန္ေဟာင္း ဦးျမဆီလာေပး/လာျပ ( ေပးလား/ျပလား မေသခ်ာ) တယ္လိုဆိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လဲမျမင္ဖူးပါ။

Ref: ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ ပုဂံ ( ၂ )သုေတသနစာတမ္း၊ အမွတ္ ၁၄ ၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၉၉၆၊ ကလ်ာ မဂဇင္း။