က်န္စစ္သားကို ဆက္ခံသူဘယ္သူလဲ

က်န္စစ္သား ကိုဆက္ခံတဲ့ မင္းကိုေဖာ္ျပရာမွာ လုစ္ရဲ့ Old Burma early Bagan ကိုဘဲျပန္ညႊန္းပါဦးမယ္။ က်န္စစ္သားရဲ့ သမီးေတာ္ ေရႊအိမ္စည္ ေခၚ ေရႊအိမ္သည္ ကို မႏုဟာ ( မကုတ ) ရဲ့ျမစ္ မြန္မင္းသား နာဂသမန္းနဲ႕ ေပးစားတယ္ ။ ဘာေၾကာင့္ ေပးစားရလဲဆိုေတာ့ က်န္စစ္သားအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ အခါတစ္ပါး မြန္မင္းသား နာဂသမန္းဟာ မင္းခန္းမင္းနား ပစၥည္းတခ်ိဳ႕ယူျပီး ပုန္ကန္ဖို႕ရာ ျပင္ဆင္တယ္။

အဲဒီအခါ ဘုရင္က သမီးေတာ္ ေရႊအိမ္စည္ ႏွင့္ေပးစားမယ္ဆိုျပီး အႏုနည္းႏွင့္ သိမ္းသြင္းတယ္။ ေနာက္ျပီး ထပ္ေျပာတာက ေမြးလာတဲ့ သားေယာကၤ်ားကို ထီးေမြေပးမယ္လို႕ ကတိေပးခဲ့တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႕ ႏွစ္ဦးကေမြးတဲ့ အေလာင္းစည္သူ ကို ထီးေမြေပးလိုက္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ မႏုဟာ (မကုတ) ေက်ာက္စာကို ကိုးကားျပီးေျပာသြားတာပါ။

လုစ္ အဓိကထားျပီး ကိုးကားသြားတဲ့ မႏုဟာေက်ာက္စာဟာ မူရင္း မဟုတ္တဲ့ " ဆင့္ထိုး " ေက်ာက္စာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘိုးေတာ္ ဗဒံုမင္းလက္ထက္ ျမန္မာျပည္အရပ္ရပ္က ေက်ာက္စာေတြကို တစ္ေနရာတည္းစုစည္းဖို႕ရာလုပ္တယ္။ အေျပာလြယ္ေပမယ့္ လုပ္ရတာမလြယ္ပါ။

အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ မူရင္းေက်ာက္စာကို ေရႊ႕ေျပာင္းယူသြားဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အခါ မူရင္းေက်ာက္စာထဲက စာေတြကို သင့္ေတာ္ရာေက်ာက္ျပားတစ္ခ်ပ္ေပၚကို တဆင့္ကူးယူတယ္။ အဲလိုကူးယူ ေရးထိုးထားတဲ့ ေက်ာက္စာကို ဆင့္ထိုး ေက်ာက္စာလို႕ေခၚပါတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ မူလထိုးမဟုတ္လို႕ အခ်က္လက္ေတြကို စိတ္ခ်လက္ခ်ယူလို႕ မရပါ။ ဒီေတာ့ မႏုဟာ (မကုတ)ေက်ာက္စာဟာ စိတ္မခ်ရဘူးေပါ့။

ေက်ာက္စာဝန္ေဟာင္း ခ်ားစ္ဒူရြိုင္ဆယ္ ကေတာ့ ဒီေက်ာက္စာကို မူလထိုးေက်ာက္စာ စာရင္းထဲထည့္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေက်ာက္စာအစပိုင္းမွာ ေရးထားတဲ့ အေလာင္းစည္သူ (ပထမစည္သူ) မင္းေနရာမွာ ထီးလိႈင္မင္းလို႕သာ ေရးခဲ့ရင္ မူလထိုးေက်ာက္စာအျဖစ္ တသေဝမတိမ္းမွတ္ယူသြားႏိုင္တယ္။

ဘာျဖစ္လို႕ဆိုေတာ့ မင္းနာမည္ကြဲေနတာကလြဲရင္ ေက်ာက္စာပါအျဖစ္ပ်က္ေတြအကုန္လုံး က်န္စစ္သား (ထီးလိႈင္မင္း) လက္ထက္ကအျဖစ္ပ်က္ေတြ ျဖစ္ေနလို႕ပါ။ သို႕ေသာ္အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြရဲ့အဆိုအရ ေက်ာက္စာပါ စကားလုံး ႏွင့္ သတ္ပံုေတြအရ ပုဂံေခတ္ ေရးမဟုတ္ႏိုင္ပါလို႕ေျပာတဲ့လူလည္းရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၇ ရာစုေလာက္ကတည္းက အျငင္းပြါးခဲ့ရတဲ့ မကုတ ေက်ာက္စာဟာ ယေန႕အခ်ိန္ထိဘဲဆိုပါေတာ့။

ဆင့္ထိုးေက်ာက္စာလို႕ ဝိုင္းေျပာေနၾကတဲ့ မႏုဟာ (မကုတ)ေက်ာက္စာ ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး စဥ္းစားစရာ ထပ္ေတြ႕ပါတယ္။ မူလထိုးကို မွီျပီး ဆင့္ပြါးကူးယူထားတာမို႕ ဆင့္ထိုး လို႕ေခၚ႐ိုးမွန္ရင္ေတာ့ျဖင့္ အရင္းမူလ ေက်ာက္စာဘယ္ေရာက္သြားလဲဆိုတာ စဥ္းစားရပါမယ္။ ေက်ာက္စာေတြ စုခဲ့စဥ္အခါတုန္းကေတာ့ ဘိုးေတာ္ ဗဒံုမင္းရဲ့အမိန္႕ေတာ္အရ ပ်က္စီး ယိုယြင္းေနတဲ့ ေက်ာက္စာေတြကို အသစ္ေပၚကူးယူခဲ့ရမယ္လို႕ ပါေလေတာ့ အရင္းမူလ မကုတ ေက်ာက္စာဟာ လုံးဝသုံးမရေအာင္ ပ်က္စီးသြားေလေရာ့သလားလို႕ ေတြးမိတယ္။

 ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းသုံးရာေလာက္ရွိေနျပီျဖစ္ေပမယ့္
 အရင္းမူလ ေက်ာက္စာကို ရွာမေတြ႕ေသးတာဟာ အျခားအဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ေစပါတယ္။

၁၇ ရာစုက ျမန္မာေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၆၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကအျဖစ္ပ်က္ကို ပါးစပ္ရာဇဝင္ အေျခခံျပီးေရးခဲ့ေလသလားလို႕ ေပါ့။ ဒီလိုသာျဖစ္ေနရင္ေတာ့ မကုတေက်ာက္စာဟာ ေရွးကအျဖစ္ပ်က္ကို ေနာက္မွလိုက္ျပီးေရးထိုးတဲ့ ' ေနာက္ထိုးေက်ာက္စာ ' ျဖစ္ေလမလား ဆိုျပီး Study Guess လုပ္ရပါမယ္။

ဒါဆို အရင္းမူလ ျဖစ္ေသာ္လည္းဘဲ ေနာက္ထိုးေက်ာက္စာသာျဖစ္မယ္။ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္မ်ား ဒူရြိုင္ဆယ္က မူလထိုး အုပ္စုထဲထည့္ခဲ့ေလသလားမသိပါ။ ထားပါေတာ့ ေက်ာက္စာအေၾကာင္းေျပာတာနဲ႕တင္ အေတာ္ရွည္သြားျပီ။

ေစာေစာက စကားကိုျပန္ဆက္ၾကပါစို႕။ ေက်ာက္စာအရ က်န္စစ္သားရဲ့ သမီးေတာ္ ေရႊအိမ္စည္ ေခၚ ေရႊအိမ္သည္ ကို မႏုဟာ ( မကုတ ) ရဲ့ျမစ္ မြန္မင္းသား နာဂသမန္းနဲ႕ ေပးစားတယ္ ။ မွန္နန္းမွာေျပာတာက ေရႊအိမ္စည္ ေခၚ ေရႊအိမ္သည္ကို အေနာ္ရထာရဲ့ သားေတာ္ ျဂီဝျဇာဘရံဏ ဘြဲ႕ခံ ေစာလူး ( ၁၀၇၇-၁၀၈၄ ) ရဲ့ သား ေစာယြန္း ႏွင့္လက္ဆက္ေပးတယ္။

မွန္နန္းအရေျပာရင္ က်န္စစ္သားျပီးတာနဲ႕ အေနာ္ရထာရဲ့ မ်ိဳးဆက္ မင္း႐ိုး ျပန္စတဲ့သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေရႊအိမ္စည္ ႏွင့္ လက္ဆက္သူဟာ မႏုဟာ ရဲ့ျမစ္ နာဂသမန္းျဖစ္တယ္ ဒါမွဟုတ္ အေနာ္ရထာရဲ့ ေျမး ေစာယြန္းျဖစ္တယ္ ဆိုျပီး သမိုင္းဆရာေတြ သေဘာထားကြဲရျပီ။

ဒီေနရာမွာ လုစ္ ရဲ့သေဘာထားက ႏုဟာ ရဲ့ျမစ္ နာဂသမန္းျဖစ္တယ္။ ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့အေျပာမွာ ဘယ္ဟာမွမေသခ်ာဘူးလို႕ေျပာေပမယ့္ ဒုတိယစည္သူ (၁၁၆၅-၁၂၁၁) မင္းအျဖစ္နန္းတက္တာကို အနိ႐ုဒၶမင္းဆက္ျပန္စတယ္လို႕ ေျပာတဲ့အတြက္ သူ႕သေဘာကလည္း ေရႊအိမ္သည္ ကို မႏုဟာ ( မကုတ ) ရဲ့ျမစ္ မြန္မင္းသား နာဂသမန္းနဲ႕ ေပးစားတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာသက္ေရာက္ျပီး ျဖစ္တယ္လို႕ မွတ္ယူရပါမယ္။ ေပၚေပၚ ထင္ထင္ေတာ့ မေျပာတာက သတိၾကီးၾကီးထားျပီး ေျပာေနရဟန္တူပါတယ္။

ဒီေတာ့ မွန္နန္းရဲ့အဆို အေနာ္ရထာရဲ့ ေျမး ေစာယြန္း ကိုလက္ခံမလား ဒါမွမဟုတ္ မႏုဟာေက်ာက္စာထဲကအတိုင္း မႏုဟာ ( မကုတ ) ရဲ့ျမစ္ မြန္မင္းသား နာဂသမန္းနဲ႕ ေပးစားတယ္ ဆိုတာလက္ခံမလားဆိုျပီး ေမးခ်င္စရာျဖစ္ေနပါမယ္။ ေရႊအိမ္စည္ရဲ့ လင္ေယာကၤ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိသူ ႏွစ္ဦး ျဖစ္ေနပါတယ္။  ေရႊအိမ္စည္ ႏွင့္ မြန္မင္းသား နာဂသမန္း အေၾကာင္းပါတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုပိုႏွစ္သက္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကိုရွင္းျပပါမယ္။

က်န္စစ္သား ဟာ ေက်ာက္ဆည္တဝိုက္က်န္ေနရစ္ခဲ့တဲ့ မြန္ေတြထဲက တစ္ေယာက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႕ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ျပီး က်န္စစ္သား လက္ထက္ေရးထိုးတဲ့ ေက်ာက္စာအားလုံး လိုလိုကို မြန္ ဘာသာနဲ႕ေရးတယ္။ ပါဠိလိုေရးတာ အေတာ္ေလးကိုနည္းပါတယ္။ မြန္ယဥ္ေက်းမႈကို သိပ္အေလးေပးတယ္။ ဒီေတာ့ သူ႕သမီးကို မြန္ မင္းသား ႏွင့္ ေပးစားဖို႕ရာ ဝန္ေလးေနမယ္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိသာေစတယ္။

က်န္စစ္သားေျပာစကားအရ အနိ႐ုဒၶတိုက္ခိုက္လို႕ တကြဲတျပားျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြကို ေနရပ္မွာ ေအးခ်မ္းသာယာစြာ ေနေစတယ္လို႕ဆိုထားတဲ့အတြက္ သထံုမင္း မႏုဟာရဲ့ အမ်ိဳးေတြကိုလည္း ဂ႐ုတစိုက္ေနရာေပးပါမယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာေတာ့ မြန္မင္းဆက္ျပန္လည္ထူေထာင္ဖို႕ရာ ဆႏၵရွိခဲ့မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သားအရင္းျဖစ္သူကိုေတာင္ ထီးေမြမေပးခဲ့တာျဖစ္ပါမယ္။ သို႕ေပမယ့္ သူေရးသမွ်ေက်ာက္စာေတြအကုန္လုံး လိုက္ဖတ္တဲ့အခါ သူ ႏွင့္ အနိ႐ုဒၶ ဘာမွေသြးသား ေတာ္စပ္မႈမရွိဘူးဆိုတာကို ခဏ ခဏ ထုတ္ေျပာပါတယ္။ ဒီေတာ့ သမက္ေတာ္မယ့္ေတာ္ ေစာယြန္းထက္ နာဂသမန္းကိုသာ ေတာ္မယ္ဆိုတာ သိသာထင္ရွားေစပါတယ္။

က်စ္စစ္သား (ထီးလိႈင္မင္း) အေၾကာင္းေျပာေတာ့ သူ႕ပယ္မယား ႏွင့္ ပယ္မယားရဲ့ အေၾကာင္းခ်န္ခဲ့လို႕မျဖစ္ေသးပါ။ သူတို႕ကေတာ့ အားလုံးသိျပီးျဖစ္တဲ့ ရာဇကုမာရ ႏွင့္ သူ႕မိခင္ သမ႓ဴလ ။

ရာဇကုမာရ္ ပါဠိလိုျဖစ္ျပီး ျမန္မာလိုဆိုရင္ေတာ့ ရာဇကုမာရ ။
ရာဇ = မင္း
ကုမာရ = မင္းသားပ်ိဳ

ဒီေတာ့ ျမန္မာမႈျပဳရင္ ပ်ိဳရြယ္ေသာ မင္းသား လို႕ေခၚရမယ္ထင္တယ္။  ဒီေတာ့ အမ်ားအေခၚ ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာအရ ဆိုရင္ေတာ့ အဖ က ျဂီၾတိဘုဝနာဒိတ် ဓမၼရာဇာဘြဲ႕ခံ ထီးလိႈင္မင္းေခၚ က်န္စစ္သား။ အမိကေတာ့ ထီးလိႈင္မင္းရဲ့ ပါယ္မယား ေခၚ ၾတိတိေလာကဝဋံသကာေဒဝီ ေခၚ သုံးလူလွ ။ သုံးလူလွကို မွန္နန္းေရးတဲ့လူေတြ အဖတ္မွားရာက သမ႓ဴလ ျဖစ္လာတယ္။ ပါယ္မယားရဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ထပ္ရွင္းဖို႕လိုမယ္။

ပါယ္မယားဆိုတာ မွာ ပါယ္ဆိုတာ ပါဠိစာျဖစ္တယ္။ ပါယ္ = ပါဠိ ပီယ ကေန ပယ္၊ ပါယ္ လို႕ျဖစ္လာျပီး ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာအပ္ေသာသူ ။ ဒီေတာ့ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးအပ္ေသာ မယား။ ပယ္ထားတဲ့ မယားမဟုတ္။
ေက်ာက္စာအရဆိုရင္ ေတာ့ ထီးလိႈင္မင္းရဲ့ အႏွစ္သက္ဆုံးမိဘုရားျဖစ္ျပီး ရာဇကုမာရ္မင္းသားကေတာ့ သူ႕အခ်စ္ဆုံးမယားရဲ့ သားေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႕ ဒီလိုေျပာရလဲဆိုေတာ့ သုံးလူလွ ရဲ့မိဘုရားဘြဲ႕ ၾတိတိေလာကဝဋံသကာေဒဝီ ေၾကာင့္ပါ။ ဦးေဆာက္ပန္း လို႕အဓိပၸါယ္ ရတယ္။ ျမန္မာမႈျပဳေတာ့ မိဘုရားေခါင္။

ၾတိတိေလာကဝဋံသကာေဒဝီ
ၾတိ = သကၠ လို သုံး (ဂဏန္း သခၤ်ာ)
ေလာက= သကၠတ ပါဠိ ျဖစ္ျပီး ေလာက၊ ဘံု
ဝဋံသက = ပါဠိ ျဖစ္ျပီး ျမန္မာလိုဆိုေတာ့ ဦးေဆာက္ပန္း
ေဒဝီ = ပါဠိ ျဖစ္ျပီး မိဘုရား

အခုေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာလာတာေတြကို ခဏေမ့ထားလိုက္ရေအာင္။ မွန္နန္းကိုကိုလည္း ခဏေမ့ထားလိုက္ရေအာင္။ မႏူဟာေက်ာက္စာကိုလည္း ခဏေမ့ထားလိုက္ပါ။ လုစ္ ႏွင့္ ေဒါက္တာသန္းထြန္းကိုေရာ ခဏအနားေပးလိုက္ပါဦး။

ဦးျမရဲ့ အုတ္ခြက္႐ုပ္ပြါးဆင္းတုေတာ္မ်ား ပ၊ ဒု စာအုပ္က ၁၉၆၁ မွာထုတ္တယ္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာနက အဖိုးတန္ ေျမပံုဘုရား (အုတ္ခြက္ဘုရား) ႏွစ္ခုရတယ္။ ေနာက္ေက်ာမွာ ပါဠိလိုေရးထားတဲ့ စာက

ျဂိၾတိ ဘုဝ
နာဒိတ် ဓမၼရာေဇာ
ပိယ ဓိတ ယေၾတ
ေလာက ဓုလမနိ
ေဒဝိယ ကတာယံ
ဗုဒၶ ပတိမာ ဝိမုတၱ
ထ ယာတိ

အဲဒီ ပါဠိစာရဲ့ အဓိပၸါယ္က " ျဂိၾတိဘုဝနာ ဒိတ်ဓမၼရာဇာ၏ ခ်စ္စြာေသာ သမီးေတာ္ ေၾတေလာက ဓုလမနိေဒဝီ သည္ ဤဗုဒၶ႐ုပ္ပြါးေတာ္ကို သံသရာက လြတ္ေျမာက္လို၍ ျပဳလုပ္လႉဒါန္းပါသည္" ။ ဒီေျမပံုဘုရားစာပါ ျဂိၾတိဘုဝနာ ဒိတ်ဓမၼရာဇာဟာ က်န္စစ္သားရဲ့ ဘြဲ႕နာမည္ျဖစ္တယ္။ က်န္စစ္သားရဲ့ ခ်စ္လွစြာေသာ သမီးေတာ္က ေၾတေလာက ဓုလမနိေဒဝီ     ျဖစ္တယ္။ အဲဒါ ေရႊအိမ္စည္ ေခၚ ေရႊအိမ္သည္ ဘဲျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ေျမပံုဘုရား ေနာက္ေက်ာမွာ ေရးထားတဲ့ ပါဠိစာက

ျဂိၾတိ ဘုဝနာ
ဒိတ်ဓမၼရေဏာပိ
ယ ဇာမာတေရ န ေၾတၱ
ေလာက သိဃၤဝိဇယ
နာမေကန ကတာယံ
ဗုဒၶ ပတိမာ ဝိမုတၱ
ထာ ယာတိ

အဲဒီ ပါဠိစာရဲ့ အဓိပၸါယ္က " ျဂိၾတိဘုဝနာ ဒိတ်ဓမၼရာဇာ၏ ခ်စ္စြာေသာ သမက္ ေၾတေလာကသိဃၤဝိဇယ မင္းသားသည္ ဤဗုဒၶ႐ုပ္ပြါးေတာ္ကို သံသရာက လြတ္ေျမာက္လို၍ ျပဳလုပ္လႉဒါန္းပါသည္" ။ ေစာေစာကေျပာခဲ့ျပီးသလိုဘဲ ျဂိၾတိဘုဝနာ ဒိတ်ဓမၼရာဇာဟာ က်န္စစ္သားရဲ့ ဘြဲ႕နာမည္ျဖစ္တယ္။ က်န္စစ္သားရဲ့ ခ်စ္လွစြာေသာ သမက္က ေၾတေလာကသိဃၤဝိဇယဘြဲ႕ ခံ မင္းသားျဖစ္တယ္။
အဲဒီေတာ့ ေၾတေလာကသိဃၤဝိဇယဘြဲ႕ ခံ မင္းသားဘယ္သူျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထပ္ျပီးရွာရပါမယ္။