မၾကန္ ရဲ့ ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ေလ့လာေနတာၾကာပါျပီ။ ျပည္တြင္း ျပည္ပ က်မ္းကိုး စာအုပ္၊ စာတမ္း မ်ားမ်ားစားစားမရွိပါ။ ခုေနာက္ဆုံး အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ထြက္ သန္းထြန္း (ေဒးဒရဲ ) ျပဳစုတဲ့ Auspicious Symbols and Ancient Coins of Myanmar စာအုပ္ကိုေတာ့ မဖတ္ရေသးပါ။ ရခိုင္သမိုင္း ပညာရွင္ေတြေရးသားျပဳစုထားတဲ့ ရခိုင္ ဒဂၤါး စာအုပ္ေတြကို ရွာရတာ ပိုျပီးခက္ခဲတယ္ ။

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ဆာ အာသာ ဖယ္ရာ ( Sir Authur P. Phayre ) ေရးတဲ့ COINS OF ARAKAN, OF PEGU, AND OF BURMA စာအုပ္TRUBNER & CO., 57 AND 59, LUDGATE, LONDON စာအုပ္တိုက္ကေန ၁၈၈၂ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ အဲဒိစာအုပ္ လန္ဒန္ မွာစတင္ထုတ္ေဝတဲ့ အခ်ိန္ဟာ အထက္ျမန္မာျပည္မွာ ျမန္မာဘုရင္ သီေပါမင္း အုပ္ခ်ဴပ္ေနဆဲ အခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။

ထုတ္ေဝခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ၾကာေနျပီျဖစ္ေသာ္လည္းဘဲ သူကိုယ္တိုင္ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဖယ္ရာျပတိုက္မွာ စုေစာင္းထားတဲ့ ဒဂၤါးေတြကို အေျခခံျပီးေရးတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ အခိုင္မာဆုံး သက္ေသခံစာအုပ္ျဖစ္သလို ဖယ္ရာရဲ့စာအုပ္ဟာ ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြအေၾကာင္း ကမာၻကသိေအာင္ ခ်ျပတဲ့ ပထမဆုံးစာအုပ္ျဖစ္မယ္။

ျမန္မာ ဒဂၤါးေတြလို႕ ဆိုရာမွာ ပ်ဴဒဂၤါး ၊ ရခိုင္ ဒဂၤါး ၊ မြန္ ဒဂၤါး ေတြကို လူသိမ်ားတယ္။ သို႕ေသာ္ တနသၤာရီ ဒဂၤါးလို႕လူသိမ်ားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေအာက္ပိုင္း ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသသုံးဒဂၤါး ေတြကိုေတာ့ျဖင့္ လူသိနည္းေနပါေသးတယ္။

ဘုရင့္ေနာင္ ( ၁၅၅၁ - ၁၅၈၁ ) လက္ထက္ မွာလည္းဘဲ ဒဂၤါးေတြ သုံးခဲ့ေသးတယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြရွိတယ္။ အဲဒိ ဒဂၤါးေတြကို လည္းပံုႏွင့္တကြ ဒီလို ပံုရယ္လို႕ ရဲရဲေျပာဖို႕ရာလိုေသးတယ္။ ဗဒံုမင္း လက္ထက္ (၁၇၈၂-၁၈၁၉) မွာ ဒဂၤါး အသုံးျပဳခဲ့ေသးတယ္လို႕ သမိုင္းပညာရွင္ေတြေရးထားတာ ဖတ္ရတယ္။ ဘယ္လိုပံုစံရယ္လို႕ အတိက် ပံုျပျပီးေျပာဖို႕ လိုေသးတယ္။

ကုန္းေဘာင္ေနာက္ဆုံး မင္းတုန္းမင္း ႏွင့္ သီေပါမင္း ေခတ္ေတြမွာ ထုတ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ေဒါင္း ဒဂၤါးဆိုလူတိုင္း သိၾက ၊ ျမင္ဖူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္။

ေဒါင္းတံဆိပ္အျပင္ တျခား အသုံးျပဳတဲ့ အမွတ္တံဆိပ္ေတြကေတာ့
၁။ ေဒါင္း
၂။ ျခေသၤ႕
၃။ ယုန္
၄။ တိုး တို႕ျဖစ္တယ္။

အသုံးျပဳတဲ့ သတၳဳပစၥည္းေတြက
၁။ ေရႊ
၂။ ေငြ
၃။ ေၾကး
၄။ သံ
၅။ ခဲ စတာျဖစ္ျပီး တန္ဖိုးေတြကေတာ့ ( တက်ပ္ ၊ ငါးမူး ၊ တမတ္ ၊ တမူး ၊ တပဲ )တို႕ျဖစ္တယ္။


ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္ မၾကန္ ( ေဒၚၾကန္ ) ရဲ့ ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး စာတမ္းကို ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ လင္႔မွာသြားဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။

https://www.myanmarisp.com/History/Kon_Baung_Period/kbp0001/